طبق اطلاعات مندرج در سایت وزارت ارشاد، بیش از ۳۵۰ روزنامه در کشور فعالیت دارند.
ناظر نشریات در یک چاپخانه در گفت‌وگوی خود با انصاف نیوز گفت: یک فرد فعال در کار آگهی را می‌شناسم که چند ده روزنامه را اجاره کرده و با دو پرسنل، مطالب را کپی کرده و فقط لوگوی روزنامه را تغییر می‌دهند. این وضعیت باعث شده بسیاری از روزنامه‌ها روند بدی پیدا کنند و تیراژ واقعی از آنچه ادعا می‌شود، فاصله زیادی داشته باشد.
به گفته این منبع، ۶۰ تا ۷۰ روزنامه در یک چاپخانه در تهران چاپ می‌شوند! این چاپخانه روزانه تنها ۶ ساعت فعالیت دارد و در هر ساعت هم حدود ۳ هزار نسخه چاپ می‌کند؛ در نتیجه نهایت تعداد چاپ روزانه‌ی همه‌ی آن ۶۰ روزنامه، ۱۸ هزار نسخه است.
او با اشاره به آمار اعلامی برخی روزنامه‌ها به وزارت ارشاد و همینطور به تبلیغات دهندگان، گفت: «چگونه ممکن است تیراژ اعلامی هر کدام از این‌ها چندین هزار نسخه است؟!»
فروش روزنامه باطله به خلیج فارس
او ادامه داد: قیمت کاغذ طی یک سال اخیر از ۴۸ هزار تومان به بالای ۷۵ هزار تومان افزایش یافته و نظارت دقیقی هم بر چاپخانه‌ها وجود ندارد. با کاغذ کیلویی خدا تومان کسی نمیتواند ۱۰ هزار تا چاپ کند. طرف با ۵۰ تا ۱۰۰ تا نسخه می‌زند یا یک خط در میان چاپ می‌کند. خیلی‌ها دیجیتالی چاپ می‌کنند، ۱۰ نسخه می‌زنند، آن هم فقط با چاپخانه هماهنگ می‌شوند فقط بابت ارائه به ارشاد.
این ناظر تأکید کرد که رقابت میان روزنامه‌ها از بین رفته و بعضی روزنامه‌ها مثل روزنامه […] روزانه تعداد زیادی باطله‌ی خود را به کشورهای حوزه خلیج فارس، مثل امارات، می‌فروشد تا هزینه کاغذ را جبران کند، زیرا فروش روزنامه‌ی باطله ۴ برابر فروش در دکه سود دارد و ترجیح می‌دهند در انبار نگهداری کنند.
این فرد ادامه می‌دهد: «اگر فلان روزنامه ادعا می‌کند که بالای ۱۰ هزار نسخه یا حتی دو هزار نسخه تیراژ دارد، بگویید که خبرنگار انصاف چند شب در چاپخانه بر آن نظارت کند؛ مطمئنم که قبول نمی‌کند چون کاغذهایش هدر می‌رود. این عددهای اعلامی دروغ است.
کلاً تیراژ روزنامه‌های ایران را اگر بخواهم جمع بزنم شاید ۵۰ هزار تا نشود. بهترین روزنامه‌ی ورزشی، خبرورزشی بود؛ کلاً جمع کرد چون واقعاً نمیتواند با این هزینه‌های خیلی زیاد چاپ کند.»
به گفته‌ی او، نبود آگهی‌های دولتی و کاهش تبلیغات شرکت‌های بزرگ، همچنین باعث شده بسیاری از روزنامه‌نگاران شغل خود را از دست بدهند.
او درباره‌ی آگهی‌های دولتی که همچنان در روزنامه‌ها در حال انتشار است، می‌گوید: زمانی در دولت روحانی بخشنامه آمده بود که می‌خواستند آگهی دولتی را دیگر به روزنامه‌ها ندهند و روی سایت بگذارند؛ خب در آن صورت دیگر پولی به رسانه‌ها نمی‌رسید اما نشد چون خیلی از روزنامه‌ها اگر آگهی دولتی نگیرند تمام می‌شوند!
این فرد که بالای دو دهه در روزنامه‌ها کار می‌کند، می‌گوید: هر کسی که رانت داشته باشد راحت می‌تواند روزنامه چاپ کند چون خوب می‌تواند آگهی بگیرد، ماشین خوب بخرد، اما کسی که رانت نداشته باشد معمولا مجبور به بستن روزنامه می‌شود و ۱۰ نفر بیکار خواهند شد. روزنامه‌نگار با ۲۰ سال سابقه الان در حال لوله‌کشی‌ست و می‌گوید اگر از اول می‌رفتم خیلی بهتر بود. بله با روزنامه‌نگاری عشق می‌کرد ولی در بیرون آن می‌توانست زندگی‌اش را بسازد.
تیراژ واقعی کل روزنامه‌ها: حدود ۵۰ هزار نسخه
محمد صحفی، معاون مطبوعاتی وزارت ارشاد در دولت خاتمی نیز به انصاف نیوز گفت: تحقیقات میدانی نشان می‌دهد تیراژ واقعی کل روزنامه‌ها حدود ۵۰ هزار نسخه در روز است، در حالی که آمار رسمی و سهمیه‌های دولتی ادعا می‌کنند چند صد هزار نسخه چاپ می‌شود.
صحفی تأکید کرد که وزارت ارشاد هیچ‌گاه آمار دقیق و واقعی را منتشر نمی‌کند و رسانه‌ها نیز عمدتاً اطلاعات واقعی خود را ارائه نمی‌دهند.
علت فاصله آمار رسمی و واقعی
او در ادامه توضیح داد که «فاصله‌ی آمار رسمی و واقعی ناشی از افزایش شدید قیمت کاغذ و یارانه‌هاست و مشابه وضعیتی که در بخش‌های دیگر مانند سوخت و سایر کالاها وجود دارد، باعث شده ناشران برای بهره‌مندی از حمایت‌های دولتی و یارانه، آمار غیرواقعی ارائه کنند و ظاهرسازی کنند که تیراژ بالایی دارند.»
پیامدهای دروغ تیراژ بر اعتماد عمومی
صحفی درباره‌ی پیامدهای اعلام تیراژ غیرواقعی برای اعتماد عمومی گفت: فهم جامعه از جایگاه روزنامه‌ها کاهش یافته است. بسیاری از نسخه‌های چاپ‌شده مرجوع می‌شوند، خمیر می‌شوند یا کیلویی فروخته می‌شوند و سهم واقعی روزنامه‌ها در سبد مصرف فرهنگی خانوارها کاهش یافته است.
به گفته او، فضای مجازی و کاهش مخاطب واقعی موجب شده جایگاه بسیاری از روزنامه‌ها محدود باشد و حتی روزنامه‌های شاخص هم تنها بخش محدودی از مخاطبان را پوشش می‌دهند.
مشکلات مالی ناشران و رفتارهای غیرشفاف
صحفی با اشاره به مشکلات مالی ناشران، گفت: هزینه‌های جاری، حقوق پرسنل و اجاره، مدیران روزنامه‌ها را به سمت راهکارهای غیرشفاف و غیراخلاقی سوق می‌دهد تا توازن درآمد و هزینه حفظ شود. این رفتارها نتیجه شرایط اقتصادی و ضعف نظارت است و پیام شخصی او به ناشران این است که از حمایت‌های بی‌جا اجتناب کنند و اجازه دهند بازار به طور طبیعی غربال شود؛ کسانی که برای مطبوعات مناسب نیستند، خود را حذف می‌کنند.»
راهکار برای اصلاح وضعیت تیراژ
او در پایان تأکید کرد: «راه‌حل این بحران در توقف حمایت‌های بی‌هدف و رانت‌زا از مطبوعات است؛ وقتی حمایت بی‌جا وجود نداشته باشد، بازار خودش غربال می‌کند. کسانی که به‌اشتباه وارد عرصه مطبوعات شده‌اند، خودبه‌خود کنار می‌روند.»
انتهای پیام
