کد خبر:
12004
تاریخ انتشار: 25 آبان 1390 - 16:33
مسئولان بورس کالا که در نهمین نشست کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران حضور یافته بودند تا به ابهامات فعال حوزه کشاورزی در خصوص بورس کالا پاسخ دهند، خود آن قدر مشکل داشتند که بیشتر حس همدلی و همدردی فعالان بخش خصوصی را برانگیختند تا این راه حلی به آن ها بدهند. همین موضوع باعث شد تا شاهرخ ظهیری از آن ها بخواهد در جلسات اتاق تهران بیشتر شرکت کنند تا بتوانند مشکلات خود را انعکاس دهند تا شاید راه چاره ای برای آن پیدا شود.
همان قدر که فعالان بخش خصوصی از بورس کالا و شرایط حاکم بر آن گلایه داشتند، مسئولان شرکت بورس کالا نیز از دولت و دستورات تعیین قیمتی آن دلخور بودند. آنان هم چنین از برخی فعالان بخش خصوصی نیز به خاطر عدم عرضه محصولاتشان در بورس گلایه داشتند. در ابتدای نشست کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران و پیش از پرداختن به مسایل بورس کالا، حاضرین در نشست اخبار روز مربوط به این کمیسیون را بیان کردند.
خشک شدن کارون را جدی بگیریم
مصطفی مهاجرانی مشاور کمیسیون با اشاره به خشک شدن رود کارون از احداث سدهای زیاد بر روی این رودخانه انتقاد کرد و گفت: «متاسفانه ما به جای این که مردم و فعالیت ها را به سمتی ببریم که آب وجود دارد، دائم در تلاش هستیم تا آب را به سمت مردم انتقال دهیم و نتیجه این می شود که رودخانه کارون که زمانی قابل کشتیرانی بود خشک می شود.» مهاجرانی خواستار توجه بیشتر به رود کارون و انجام اقدامات لازم برای جلوگیری از تشدید این پدیده شد.
بارندگی ها خوب بوده اما جبران خشکسالی نیست
محمدحسین شریعتمدار نیز در همین مورد به بارندگی های اخیر اشاره کرد و با بیان آمار بارندگی و مقایسه آن با سال گذشته از افزایش قابل توجه آن خبر داد و نسبت به تداوم آن ابراز امیدواری کرد. شریعتمدار گفت: «بارش ها تاکنون دو برابر سال گذشته بوده است. از اول مهرماه تاکنون بیشترین آمار بارندگی با 5/132 میلی متر مربوط به استان تهران است. هم چنین بارش ها در اغلب استان های کشور تاکنون 140 درصد بیش از میانگین بوده است.»
مشاور کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران با این حال آثار خشکسالی را تجمعی و مربوط به یک دوره حداقل چهل ساله دانست که با چند سال بارندگی آثار آن جبران نمی شود گفت: «از 45 سال قبل ما همواره با کاهش بارندگی و افزایش مصرف آب مواجه هستیم و تداوم این روند در طول این سال ها باعث شده تا در حال حاضر به وضعیت بحرانی آب برسیم.»
وضعیت 62 دشت بحرانی است
شریعتمدار افزایش حفر چاه ها و احداث سدها را یکی از عوامل عمده در کاهش منابع آبی برشمرد و گفت: «در بسیار از مناطق مصرف متناسب با تامین آب دشت ها نبوده است. ما 609 دشت در کشور داریم که 282 دشت در حال حاضر ممنوعه اعلام شده یعنی حق اضافه برداشت از آن ها را نداریم. وضعیت 62 دشت نیز کاملا بحرانی اعلام شده است.» این فعال حوزه کشاورزی بر این نکته تاکید کرد که ما به جای این که از سفره آب برداریم باید از مازاد آن برداریم. شریعتمدار افزود: «آن قدر از چاه ها آب برداشت شده که آب آن ها تلخ و شور شده است. در جیرفت چاهی داشتیم که از صدمتری آن زمین می لرزید و فوران و فشار زیادش دائم لوله ها را می ترکاند اما الان به زور پمپ از آن آب می کشند»
آب پشت سدها باید در اختیار وزارت کشاورزی باشد
شاهرخ ظهیری با اشاره به این که وزیر کشاورزی یکی از دلایل هدرروی آب را به این موضوع مرتبط دانسته که آب پشت سدها در اختیار وزارت جهادکشاورزی نیست و در اختیار وزارت نیرو قرار دارد گفت: «این بدعت در سال های دور گذاشته شده و متاسفانه هنوز هم ادامه دارد. من در سال های جوانی که ذیحساب سازمان برنامه و بودجه در استان گیلان بودم کاملا به خاطر دارم که وزیر وقت نیرو به دلیل نفوذ در دولت گفته بود چون سدها را ما احداث می کنیم باید اختیار آب پشت سدها نیز در اختیار ما باشد و از آن زمان این بدعت گذاشته شد در حالی که اختیار آب ها باید در دست وزارت کشاورزی باشد.»
زنبوری مخربی که رنگ زرد را دوست دارد
محمدرضا ستوده از انجمن مدیران صنایع نیز در خبری از مشتری نداشتن مرکبات شمال و وجود یک زنبور که باعث از بین رفتن آن ها می شود خبر داد. ستوده گفت: «یک نوع زنبور مخرب در شمال کشور و در باغات مرکبات هست که به مجرد این که میوه در فرایند رسیدن رنگ زرد به خود می گیرد بر روی آن می نشیند و با نیش زدن میوه آن را از بین می برد.» دبیرکل انجمن مدیران صنایع افزود: «با این که کشاورزان با راهنمایی جهادکشاورزی تمام درخت های خرمالو را بریده اند تا از این زنبور در امان باشند اما باز هم این زنبور در منطقه شمال حضور دارد و به درختان مرکبات حمله می کند»
محمدرضا ستوده هم چنین از فروش نرفتن مرکبات شمال به دلیل صادر نشدن آن ها خبر داد و گفت: «پیش از این کیوی را همان روی درخت و نارس از باغدار می خریدند چون این میوه صادر می شد اما از زمانی که کیوی صادر نمی شود خریداری نیز وجود ندارد. فقط عده ای که سردخانه دارند مرکبات را می خرند و برای شب عید در سردخانه نگه می دارند اما میوه های زیادی بدون مشتری بر روی درخت مانده است».
این سخنان ستوده باعث شد تا حاضران زودتر شروع بحث در مورد بورس کالا و به خصوص عرضه محصولات کشاورزی در آن بپردازند. رییس کمیسیون کشاورزی و صنایع غذایی اتاق تهران با اشاره به حبس و کنترل قیمت در بورس گفت: «بورس باید در برابر دولت مقاومت کند و تن به تعیین قیمت ندهد. در حال حاضر بورس کالا بورس نیست بلکه سازمانی است برای عرضه محصولات با قوانین دست و پاگیر و با نرخ دولتی. مثلا برای مواد پتروشیمی که چهل هزار تن تقاضا وجود دارد در بورس تنها دو هزار تن عرضه می شود.»
مشکل اصلی سوءمدیریت است
مدیر مطالعات اقتصادی و برنامه ریزی بورس کالا بر تاکید بر این نکته که مشکل اصلی اقتصاد ما سوءمدیریت است از دولت خواست که اجازه دهد استفاده از مکانیزم عرضه و تقاضا در بورس قیمت را تعیین کند. وی افزود: «ما به دولت هم گفته ایم که کنترل قیمت خلاف قانون است. دولت هم قانون هدفمندی را بهانه کردند که باید برای جلوگیری از تورم قیمت ها را کنترل کنیم. متاسفانه مجلس هم در این مورد از ما حمایت نکرد»
محصولات کشاورزی تنها یک درصد معاملات بورس کالا است
پژمان ساعت ساز آمار بورس کالا از شروع کار آن در 1/7/86 تا اول آبان 90 را به این گونه روایت کرد که تاکنون 41 هزار میلیارد تومان معامله در بورس کالا صورت گرفته که 66درصد آن مربوط به محصولات فلزی و معدنی، 15 درصد محصولات نفتی، 17 درصد محصولات پتروشیمی و تنها یک درصد مربوط به محصولات کشاورزی است.این مسئول بورس کالا هم چنین از کاهش70 درصدی ارزش معاملات محصولات کشاورزی در بورس کالا در سال جاری نسبت به سال گذشته خبر داد و گفت: «ما خودمان مشکلات زیادی داریم. ما هم یک شرکت خصوصی هستیم و تنها پناه ما هم اتاق بازرگانی است»
عباس بنازاده مدیر توسعه بازار شرکت بورس کالا نیز صحبتش را با مقایسه ورود فلزات و پتروشیمی به بورس کالا آغاز کرد. بنازاده گفت: «آقای جهانگیری وقتی بورس فلزات را راه انداخت اعلام کرد که من بورس را به مدیرانم ترجیح می دهم و این گونه شد که بورس راه افتاد اما پتروشیمی را به زور دولت و آیین نامه آوردند.»
مخالفت پژویان و غضنفری
عباس بنازاده هم چنین به داستان ورود محصولات کشاورزی به بورس اشاره کرد و گفت: «ما چون تجربه پتروشیمی را داشتیم برای محصولات کشاورزی رفتیم قانون بهره وری را آوردیم که قیمت میوه باید در بورس تعیین قیمت شود اما آقای جمشید پژویان از شورای رقابت مخالفت کرد. وزیر بازرگانی هم مخالفت کرد و گفت چون ما ذخیره سازی کرده ایم از امسال این کار را نکنید»
مدیرتوسعه بازار بورس کالا تنها راه شفاف سازی قیمت ها را تابلوی بورس دانست و گفت: «وقتی قیمت در بورس شفاف شد آن وقت کار دولت هم راحت می شود. وقتی قیمت کنجاله و ذرت در بورس به صورت واقعی تعیین شود آن وقیت قیمت مرغ هم در بازار تنظیم می شود و نیازی نیست دولت برود قیمت مرغ را کنترل کند.
بنازاده با انتقاد از دولت به خاطر دوپهلو بودن سیاست هایش ادامه داد: «دولت هم می گوید کالاها را به بورس ببرید هم کالاها را قیمت گذاری می کند. در حال حاضر با این که 38 کارخانه سیمان در بورس پذیرش شده اما در بورس سیمان معامله نمی شود و همه معاملات در بیرون از بورس است. هر کالایی که به بورس بیاید حتی شیر هم قیمتش شفاف و تنظیم می شود هم این که قیمت آن ثبات بهتری می گیرد».
خارج از بورس معاملات رانتی می شود
این مسئول بورس کالا هم چنین به رانت های معاملات خارج از بورس و رانت های ناشی از قیمت گذاری اشاره و اعلام کرد که هر کامیون پتروشیمی که از در بورس بیرون می رود 7 میلیون تومان رانت دارد. عباس بنازاده ادامه داد: «دولت بالای یک میلیون تن جو خریداری کرده اما در حدود 300 هزار تن جو به بورس داده است. قیمت جو در تابلوی بورس 320 تومان شده اما در بازار آزاد 290 تومان است. افراد زیادی با پروانه های معتبر و نامعتبر رفتند جو گرفتند و در بازار فروختند.این خودش یک رانت است. ما به آقای وزیر هم این موضوع را انعکاس دادیم اما ایشان می گویند دستور این است که جو را مستقیم به دامدار بدهیم».
عباس بنازاده به راه اندازی دو تالار مجزا برای عرضه کالاهای سهمیه ای وکالاهای رقابتی خبر داد و گفت: «ما هر کاری کردیم که چرخه بازار را راه بیندازیم دولت از یک جایی دخالت کرد».
مدیر توسعه بازار بورس کالا هم چنین گفت: «ما یک شرکت سهامی عام هستیم. ما به جلسات دولت مرتبط با کالاها هم دعوت نمی شویم چون دولت می گوید شما خصوصی هستید»
بنازاده هم چنین از عدم همکاری فعالان بخش خصوصی نیز در برخی بخش ها گلایه کرد و برای نمونه از تالار معاملات زیره و زعفران در مشهد نام برد که به دلیل تنگ نظری ها و اختلافات معامله ای در آن صورت نمی گیرد و بعید نیست که به زودی تعطیل شود.
بنازاده بورس را پایه و اساس بازار آزاد و اقتصاد آزاد خواند و برای مدعا به این نکته اشاره کرد که تا ساعت 10 و نیم صبح که قیمت آهن بر روی تالار بورس مشخص نمی شود در بازار شادآباد هم کسی قیمت آهن نمی دهد. عباس بنازاده با اشاره به امکاناتی که برای انجام الکترونیکی معاملات در حال فراهم شدن است ابراز امیدواری کرد تا برای شفاف شدن قیمت ها، جلوگیری از رانت و شکل گیری فساد بورس تقویت شود.
پس از این سخنان بنازاده، فریدون رئوفی یکی از مشاورین بورس کالا نیز با ارائه گزارشی از تاریخچه شکل گیری بورس کالا در جهان و بورس ها و کالاهای مهم در اطراف و اکناف دنیا از اهمیت والا و اثرات مفید آن در اقتصاد و تجارت جهانی صحبت کرد.رئوفی با استناد به آمار فدراسیون جهانی بورس ها 46 از مجموع معاملات بورس کالا در دنیا را مختص محصولات کشاورزی خواند در حالی که سهم فلزات و فرآورده های نفتی هر کدام 27 درصد است. این کارشناس بورس کالا به نقش بورس در تعیین و تثبیت قیمت اشاره کرد و گفت: «همین الان در بورس کالای شیکاگو در آمریکا، گندم برای تاریخ نوامبر 2015 معامله می شود. یعنی گندمکار و خریدار گندم از اکنون می دانند که چهارسال دیگر گندم چه حدود قیمتی خواهد داشت». وی هم چنین به بالا رفتن میزان معاملات و شکل گیری یک سیستم منظم در بورس اشاره کرد و برای مثال از سویا نام برد که در بورس شیکاگو 50 برابر میزان تولیدش معامله می شود.
تولید را کتک می زنند
محسن خلیلی عراقی پس از شنیدن سخنان مسئولان بورس کالا از همه فعالان اقتصادی خواست تا با فرهنگ سازی و حضور در بورس برای خرید یا فروش کالا فرهنگ بورس را در کشور جا بیندازند و آن را به مسئولان دولتی نیز دیکته کنند.خلیلی با اشاره به سال های دور و روش های غیرعلمی و خرافی گفت: «در قدیم وقتی کسی مریض می شد او را کتک می زدند تا جن از بدنش بیرون برود و خوب شود. این همان کاری است که امروز با تولید انجام می شود».
محسن خلیلی ادامه داد: «متاسفانه دولت حاضر است برای رسیدن به اهداف خود هرکاری انجام دهد. حتی حاضر است صنایع ورشکست شود. دولت می خواهد طرح هدفمندی یارانه ها را اجرا کند اما تورم نداشته باشد. این کار امکان پذیر نیست مگر با سرکوب قیمت و فشار مضاعف به صنایع.»
خلیلی با اشاره به انداختن نانواها در تنور در زمان شاهان قاجار و شلاق زدن کسبه در زمان رضاخان پهلوی گفت: «کنترل قیمت 50 سال است که منسوخ شده است. دولت باید دست از قیمت گذاری بردارد چرا که تعیین قیمت اقتصاد را معدوم می کند»
کلید واژه ها :