اتاق نیوز- فراز جبلی- زمانی نام این تشکل مجلس وکلای تجار بود و بیشتر روی بحث هایی همچون حل اختلافات داخلی تجار تمرکز داشت ولی به مرور زمان هم نام آن تغییر کرد و هم وظایف جدیدی برایش تعریف شد. اگر قبول کنیم اتاق بازرگانی به خاطر امتیاز الزام کارت بازرگانی تقویت شد ولی اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی امروز به خاطر قوانینی همچون قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار از امتیازاتی تاریخی برخوردار است که آن را به مادر تشکل ها بدل کرده است. امتیازاتی که شاید از نظر قانونی توانایی بالقوه فراوانی به تشکل تشکل ها بخشیده باشد ولی هنوز بسیاری از آنها به صورت بالفعل تبدیل نشده است.
یکی از این توانایی های بالقوه مطمئنا بحث اتاق های بازرگانی مشترک است. در 10 سال اخیر بحث حمایت از اتاق های بازرگانی شهرستان و قدرت دادن به آنها بسیار مطرح بوده است به طوری که امروز اکثر این اتاق ها دارای ساختمان هایی زیبنده و امکانات مالی بسیار بهتری نسبت به 10 سال پیش هستند. زمانی اکثریت درآمد اتاق ایران از اتاق تهران تأمین می شد ولی امروز این سهم از نصف هم کمتر است. اما در این میان بحث اتاق های بازرگانی مشترک بسیار مغفول واقع شده است.
در حال حاضر اکثریت شرکای اصلی تجاری ایران دارای اتاقی مشترک با اتاق بازرگانی ایران هستند ولی واقعیت این است که سهم این اتاق ها در سیاست گذاری اقتصادی روابط دو کشور بسیار اندک است. اکثر بار روابط خارجی اقتصادی بر عهده سازمان توسعه تجارت و تا حدی وزارت امور خارجه قرار گرفته است که هر دو بنا به ماهیت دولتی نمی توانند ساختارهای تجاری مورد نیاز بخش خصوصی را گسترش دهند. در واقع در بسیاری از اتاق های بازرگانی و شوراهای مشترک سمت ها در حد یک اسم باقی مانده است و به جز موضوع کمک در دریافت ویزا کمتر شاهد فعال بودن اکثریت اتاق های بازرگانی مشترک هستیم. حتی در اتاق های فعال هم اکثر فعالیت ها به هیأت های تجاری خلاصه می شود در حالی که اتاق های مشترک می توانند تبدیل به سیاستگذاران اقتصادی بین دو کشور شوند.
در همین رابطه نظرسنجی این هفته
اتاق نیوز به موضوع اتاق های مشترک اختصاص داشت. سوال اتاق نیوز در این رابطه این بود: مهم ترین دلیل ضعیف بودن اتاق های بازرگانی مشترک چیست؟
35 درصد جواب ها به موضوع ضعف مدیریتی اشاره داشت. 27 درصد پاسخ دهنده ها نبود همکاری بین اتاق های بازرگانی مشترک را علت اصلی می دانستند. 15 درصد به حمایت قانونی اندک از اتاق های مشترک اشاره داشتند. 12 درصد معتقد بودند که کم توجهی اتاق بازرگانی ایران عامل اصلی است و در نهایت 12 درصد مشکل را به اعضا مربوط می دانستند.
در همین راستا مسعود دانشمند رئیس شورای مشترک ایران و امارات با بیان این که تا زمانی که اتاق بازرگانی تکلیفش را با شوراها و اتاق های مشترک روشن نکند؛این اتاق ها موفق نخواهند بود؛اظهار داشت:باید مشخص شود اتاق های مشترک در ساختار اتاق چه نقشی دارند؛ این نقش هنوز تعریف نشده است.در نتیجه وقتی اتاق کار خودش را انجام می دهد اتاق ها نیز با توجه به شرایط روز کار خودشان را انجام می دهند و این موضوع باعث شد عملا اتاق ها کارآیی لازم را نداشته باشند. دبیرکل خانه اقتصاد ایران با اشاره به شرایط پسا تحریم گفت:بعد از برداشته شدن تحریم ها باید کشورهایی را را که می توانیم با آن ها به لحاظ بازرگانی و صادراتی مناسبات نزدیک داشته باشیم؛شناسائی کنیم و بعد نسبت به تشکیل اتاق و شوراهای مشترک با این کشورها اقدام کنیم.اما به شرط این که اتاق های مشترک نقش چتر پنجم را نداشته باشند.
در مقابل
سیده فاطمه مقیمی رئیس شورای بازرگانی ایران و گرجستان معتقد است در دوران رکود اقتصادی و تحریم ها، شوراهای مشترک نقش تاثیر گذار و مهمی در توسعه روابط تجاری ایفا کردند. به گفته عضو هیأت رئیسه اتاق بازرگانی تهران طی دوره گذشته در شورای گرجستان هم نشست مشترک داشتیم و هم هیات هایی تجاری به این کشور فرستادیم.همچنین موفق شدیم شورای گرجستان و ایران را نیز در گرجستان تشکیل دهیم.در شهریور ماه نیز مجددا یک هیات تجاری عازم گرجستان می شود.علاوه بر این چندین نشست با سفیر گرجستان داشتیم که مهم ترین دستاورد این نشست ها تعدیل روند صدور ویزا برای تجار ایرانی بود .در مجموع گزارش عملکرد خوبی در اتاق گرجستان داشتیم که می تواند راهگشای دروازه های روابط تجاری بین دو کشور باشد.
رضا کامی رئیس شورای مشترک بازرگانی ایران و ترکیه در گفتگو با خبرنگار اتاق نیوز با بیان این که طی چند سال اخیر شوراها و اتاق های مشترک فعالیت خوبی در زمینه ارتقاء همکاری با دیگر کشور ها داشتند؛افزود:در مجموع می توان گفت فعال سازی بیشتر اتاق ها نیاز به تعریف زیرساخت های جدید دارد.باید اختیارات و مقررات خاصی تدوین شود تا اتاق ها و شوراهای مشترک قادر به ایفای نقش تاثیر گذار خود باشند.
کامی با بیان این که برخی شوراهای مشترک بسیار فعال بودند از جمله شورای ایران و ترکیه ؛تاکید کرد:در شرایط فعلی نیاز است که اتاق ایران در بخش شوراها و اتاق های مشترک تغییراتی ایجاد کند تا توانایی استفاده از موقعیت ها و شرایط خاص را پیدا کنند.
اما شاید یکی از بهترین پیشنهادات این مدت از سوی احمد پورفلاح رئیس اتاق بازرگانی ایران و ایتالیا مطرح شد.
پورفلاح در گفت و گو با اتاق نیوز اعلام کرد اتاق های مشترک مشروعیت خود را عملا از اتاق ایران می گیرند. وقتی اتاق ایران که در حقیقت پدرخوانده اتاق های مشترک است، در محاسباتش هرگز اتاق ها و شوراهای مشترک را نه تنها جدی نمی گرفت بلکه حتی در محاسبات هم نمی آورد طبیعتا به این نقطه می رسیم. وی پیشنهاد داد ما نیاز به کنفدراسیون اتاق های مشترک و شوراهای مشترک داشته باشیم تا در کنار اتاق بازرگانی و با هماهنگی وزارت خانه پروتکل همکاری بنویسیم و اختیاراتی را برای این کنفدراسیون تعیین کنیم. ما نیاز به جلسه مشترک با سفرا داریم و حرف هایی می توانیم بزنیم که شاید دیپلمات ها نتوانند بزنند. این کنفدراسیون می تواند نماینده ای در اتاق ایران داشته باشد تا پل ارتباطی به صورت سیستماتیک ایجاد شود. اتاق های مشترک باید جایگاهی هم پای اتاق استان داشته باشد. هر اتاق مشترکی باید یک عضو در ترکیب هیأت نمایندگان اتاق ایران داشته باشد چون از نظر کیفی و کمی از بسیاری از استان ها قوی تر هستند. در واقع ما باید شاهد حضور نمایندگان اتاق های مشترک و کنفدراسیون در اتاق باشیم.
به هر حال مسئله اصلی این است که امروز مشکل تحریم ها حل شده است و به مرور شاهد برداشته شدن کامل تحریم ها خواهیم بود. در این شرایط مطمئنا بازتعریف نقش اتاق های بازرگانی مشترک در کنار کارهایی همچون تقویت بخش روابط بین الملل اتاق بازرگانی ایران می تواند بسیاری از مشکلات پیش روی اقتصاد را حل کند.
