
این کشور که عصر توسعه صنعتی را با ماهاتما محمد آغاز کرده بود با تمرکز بر نیازهای مسلمانان به سرعت جای خالی صنایع غذایی حلال را در جهان پر و نام خود را به عنوان پیشگام تولید غذای حلال جهان مطرح کرد. بنابر اعلام رسمی دولتمردان این کشور در برنامهریزی صنعتی مالزی در دوره ۲۰۰۶ تا ۲۰۲۰م سرمایهگذاری ۶/۲۴میلیارد رینگتی (معادل ۵/۶میلیارد دلار) در صنایع غذایی هدفگذاری شده است. توسعه صنعت غذای حلال در مالزی منجر به تدوین «استاندارد غذای حلال» توسط کارشناسان استاندارد کشورهای اسلامی شد که راه را برای اجرای استاندارد حلال سازمان کنفرانس اسلامی در تمامی کشورهای اسلامی آماده کند تا صدور گواهی نشان تجاری حلال در سراسر جهان توسط سازمانهای مجاز با هماهنگی موسسه استاندارد و اندازهشناسی کشورهای اسلامی (اسمیک) انجام شود. این موضوع باعث سهولت در واردات و صادرات محصولات تولیدی غذای حلال نیز میشود.
تجربه ۳۰ ساله مالزی در «حلال» در همین زمینه بهتازگی نجیب رزاق، نخستوزیر مالزی با روزنامه «استار چاپ» مالزی به گفتوگو پرداخته بود. وی در این مصاحبه مطبوعاتی، مالزی را پایهگذار صنعت غذای حلال جهان برشمرد و اظهار کرد: با توجه به اینکه مالزی در زمینه تولید غذای حلال از بانک اطلاعاتی غنی برخوردار است، تولیدکنندگان و فعالان صنایع غذایی تمام جهان در راستای افزایش دانش و توسعه صنعت خود نیازمند تجربه بالای این کشور هستند. وی در تشریح سخنان خود به مطبوعات کشورش گفت: صنعت غذای حلال که سابقه آن در مالزی به بیش از ۳۰ سال میرسد این کشور را قادر ساخته تا با معرفی و تعیین استانداردهای لازم برای این صنعت به عنوان مرکز جهانی غذای حلال در بین کشورهای مختلف شناخته شود. آنچه در این میان غیرقابل چشمپوشی است، نقش دولت در پیشرفت صنایع غذایی این کشور است. به نظر میرسد پیشرفت صنعت غذای حلال در مالزی مدیون سرمایهگذاریها و برنامههای دقیق دولتهای این کشور است و آنگونه که از شواهد برمیآید، با عملی شدن برنامههای تازه و سیاستهای صنعتی این کشور، مالزی در آیندهای نزدیک تبدیل به بزرگترین تولیدکننده، توزیعکننده و فروشنده صنایع غذایی حلال در جهان خواهد شد.
۹ هزار شرکت فعال علاوه بر نخستوزیر مالزی، دیگر دولتمردان این کشور نیز با نگاهی امیدوار به آینده صنعت غذای حلال در این کشور مینگرند. به عنوان نمونه «ونگ لایسوم» رییس اجرایی هیات توسعه تجاری امور خارجه مالزی با تاکید بر تلاش کشورش در زمینه تقویت صنعت تولیدات حلال در جهان به رسانههای مالزی گفت: صنعت تولیدات حلال با وجود یکمیلیارد و ۶۰۰ میلیون مسلمان در جهان همچنان فرصت تجاری عظیمی را در برابر خود میبیند و افزایش توسعه در برنامههای مختلفی که دولت برای بهبود تجارت در این صنعت برگزار میکند، همچنان ادامه دارد. رییس اجرایی هیات توسعه تجاری امور خارجه مالزی با تاکید بر مشارکت ۱/ ۲۵ درصدی مالزی در تولیدات اقتصاد اسلامی جهان، ارزش این تولیدات را ۲تریلیون و ۳میلیارد دلار اعلام کرده است. «لایسوم» همچنین موسسههای کوچک و متوسط مورد نظر در زمینه خدمات لجستیک را به ادغام شدن فراخواند تا از نظر مالی بزرگتر و قویتر شوند. مالزی درحالحاضر با ۹ هزار شرکت فعال در زمینههای کلیدی صنایع غذایی به فعالیت در تولید غذاهای اصلی، غذای آماده، مواد افزودنی و غذای حلال میپردازد. نکته قابلتوجه این است که از این تعداد شرکت فعال در صنایع غذایی مالزی ۹۵ درصد در دسته شرکتهای کوچک و متوسط طبقهبندی میشوند. از منظر محیط خارجی نیز این صنعت در معرض تغییرات بزرگ ناشی از عواملی مانند افزایش هزینههای تولید، توسعه تکنولوژیکی، تغییر الگوی تقاضا، تغییر در گروههای رقابتی و... است. این موسسات کوچک تهیه غذا ویژگیهای مشخصی دارند که آنها را از شرکتهای بزرگ متمایز میکند. جدا از خانوادگی یا تک مالک بودن این شرکتها، بیشتر آنها تمایل به فعالیت با یک ساختار سازمانی ساده دارند. رشد تجاری میتواند بهعنوان افزایش در سرمایه شرکت با گسترش اندازه و توانایی آن تعریف شود. شاید اشاره به این نکته بد نباشد که کشورهای اسلامی در نظر دارند تا در زمینه خدمات مالی حلال نیز به تدوین «استاندارد خدمات مالی حلال» توسط بانکهای مرکزی و مراکز مالی کشورهای اسلامی عضو سازمان کنفرانس اسلامی بپردازند و از این راه شرکتها و بازرگانان کشورهای اسلامی را بیش از پیش به سرمایهگذاری در صنایع حلال در جهان ترغیب کنند. در این زمینه صنایع کوچک بنگاههای اقتصادی فعال در صنعت حلال از طریق یک شبکه در کشورهای اسلامی و با همکاری موسسات استاندارد کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی و موسسات علمی و تحقیقاتی مرتبط در کشورهای اسلامی به یکدیگر میپیوندند. از میان کشورهای فعال در صنعت حلال و تمام زیرشاخههای مرتبط آن از جمله تولید غذای حلال، ۱۱ کشور به عنوان وارد و صادرکنندگان عمده مواد غذایی حلال شناخته شدهاند. در بررسی جزئیتر کشورهایی مانند استرالیا، برونئی، مالزی، نیوزیلند و سنگاپور قوانینی برای تولید فرآوردههای غذایی حلال دارند. این استانداردها با صدور گواهی حلال توسط دولت، بخش خصوصی و نیمهخصوصی اعمال میشود.
دولت، حامی صنایع غذایی آرمان خالقی، عضو خانه صنعت و معدن و کارشناس صنعتی نیز با اشاره به اینکه «ماهاتما محمد» آغازگر تحول صنعتی مالزی بود به صمت گفت: مالزی پس از شناسایی ظرفیتها و مزیتهای رقابتی خود توانست به موفقیت برسد و از راهکارهایی همچون جایگزینی تولید داخلی به جای واردات استفاده کرد و با حمایت مالی از صنایع مختلف ازجمله صنایع غذایی توانست جایگاه خوبی را در میان کشورهای جهان کسب کند. دولت مالزی در راستای حمایت از صنایع پررونقی مانند صنایع غذایی، به جای دریافت وام از کشورهای دیگر دست به تدوین سیاستی تازه زد و به جذب سرمایه از کشورهای دیگر پرداخت. به همین دلیل است که مالزی به عنوان یک کشور سرمایهپذیر همواره با فراهم کردن شرایط قانونی و اجتماعی درصدد جذب سرمایههای خارجی بوده و توسعه این امر را به دریافت کمک از کشورهای خارجی ترجیح میدهد. دولتمردان مالزی معتقدند که اتکا بر همین سیاستهای صنعتی توانسته است مالزی را از کشوری کشاورزیمحور به کشوری صنعتی و پیشرفته تبدیل کند.
راز موفقیت صنایع غذایی مالزی به جرات میتوان گفت بخش اعظم تحولات و گسترش صنعت مالزی در بخشهای مختلف و به ویژه صنایع غذایی مالزی، مدیون سیاستهای صنعتی این کشور است. مسعود دانشمند، عضو اتاق بازرگانی تهران و کارشناس صنعتی راز موفقیت صنایع مالزی بهویژه صنایع غذایی این کشور را در روابط خارجی این کشور دانست و به صمت گفت: این کشور با تکیه بر روابط خوب خود با سایر کشورهای جهان توانست بازار بینالمللی خوبی را برای محصولاتش ایجاد کند. از سوی دیگر ارزش و سهم تولید در اقتصاد مالزی نقش پررنگی دارد. وی در ادامه سخنان خود بر سیاستهای صنعتی این کشور تاکید و اظهار کرد: از آنجایی که مالزی کشوری توسعهیافته با ظرفیت تقاضای مصرفی بالاست، دولت این کشور با در پیش گرفتن سیاستهایی ازجمله کاهش مالیات و افزودن محرکهای دیگر به بخش تولید بهدنبال افزایش سرمایهگذاری و رونق تولید است. درحالحاضر اقتصاد مالزی خواهان ایجاد منابع جدید رشد است. به همین دلیل با هدف استحکام بخشیدن به سرویسهای مرتبط با تولید و ارتقای کیفیت تولید و فناوری نشان داده است به دنبال صنایعی رفته که ارزش افزوده بالایی دارند. بنا بر این گزارش هرچند که امروزه با ورود کشورهای مختلف به بحث تولید محصولات غذایی حلال و پیشروی این صنعت به سوی مرزهای اروپا، عرصه تا حدودی بر تولیدکنندگان مالزیایی تنگ شده اما مالزی با تصاحب نام نخستین تولیدکننده محصولات غذایی حلال و دارا بودن استاندارد بینالمللی حلال همچنان جایگاه بیرقیب خود را حفظ کرده است.
