شرکت های تبلیغات شهری که زیر نظر شهرداری گرگان فعالیت می کنند با نصب بنرهای خود در بولوارها و فضاهای سبز شهر از زیبایی شهر گرگان که متعلق به همه شهروندان است، استفاده تجاری می کنند.
این روزها زیباسازی محیط شهری گرگان، توجه همه شهروندان را به خود جلب کرده است. از رنگ‌آمیزی و نقاشی دیوارها گرفته تا نورپردازی میدان‌ها و بولوارها که البته به برخی از آن‌ها انتقاداتی وارد است. اما آنچه این روند زیباسازی را به‌کل تحت تأثر قرار داده و باعث شده به ازنظرها پنهان شود، نحوه تبلیغات محیطی گرگان است. نصب استندهای تبلیغاتی در فضای سبز گرگان اتفاق تازه‌تری است که سؤالات زیادی را ذهن‌ها ایجاد کرده است.
ایجاد فضای سبز و نابودی آن با نصب تابلوهای تبلیغاتی چقدر همخوانی دارد؟ آیا این صرفاً یک فضا برای تبلیغات است یا تهدید منظر و زیبایی شهری؟ اگر هدف تبلیغ است آیا این نوع چیدمان و این تعداد و فاصله بین استندها می‌تواند مُبَلغ را به هدفش نزدیک کند؟
یا اگر هدفش تهدید نیست و زیباسازی است چه ضوابط و ساختاری برای آن در نظر گرفته‌شده است؟ آیا درباره جانمایی این تابلوها جانمایی انجام‌شده تا مانند تالار فخرالدین اسعد گرگانی شاهد تخریب محیط اطراف و دگرگونی شهروندان نباشیم؟ آیا نگاه‌ها به همه فضاهای زیبای شهری دید تجاری است یا فرهنگی؟
برخی کارشناسان معتقدند وقتی صحبت از حاکمیت زیبایی در میان است لازمه‌اش برخورداری از قانون و قواعد مدون است. یک کارشناس معماری با تأکید بر لزوم وجود قوانین و ضوابط برای تبلیغات شهری گفت: اگر ضوابط مشخصی نباشد یا کسی جلوی پیشروی در بی‌نظمی تبلیغات شهری را نگیرد نتیجه‌اش این می‌شود که آرامش و زیبایی محیط اطراف را برهم میزند.
نبود قوانین برای تبلیغات شهری آلودگی بصری ایجاد می کند
سارا تیموری بابیان این‌که نبود این قوانین مشکلاتی چون آلودگی بصری ایجاد می‌کند، افزود: این نقطه‌ضعفی است که به‌تدریج چهره شهر را مخدوش کرده و باعث ایجاد اغتشاش در منظر شهری می‌شود.
وی در ادامه به تبلیغات محیطی انجام‌شده در اطراف میدان فخرالدین اسعد گرگان اشاره کرد و گفت: این تبلیغات علاوه بر آسیب زدن به فضای سبز اطراف و زیبایی‌های آن نمای تالار اصلی شهر را هم مخدوش کرده است.
وی که معتقد است این‌گونه تصمیمات بی‌قاعده در تبلیغات شهری، حس تعلق شهروندان نسبت به شهر خود را کاهش می‌دهد، اضافه کرد: در بسیاری از کشورهای جهان، تبلیغات شهری و تصاویر موجود در خیابان بر پایه اصول شهرسازی انجام می‌شود.
تیموری ادامه داد: هر محله بر اساس بافت شهری، تبلیغات و نظام بصری خاص خود را دارد اما در کشور ما نبود مقرراتی مدون، استفاده از این وسیله پیام‌رسانی محیطی را کاملاً به‌دلخواه دارندگان تابلوها درآورده و علاوه بر مخدوش کردن ارتباطات محیطی کاربری‌های لازم را نیز از آن‌ها سلب کرده است.
بیلبوردها با کاربری و ساختمان‌های شهری باید سازگار باشد
این دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری، در ادامه به ضوابط تعریف‌شده در سایر کشورها برای جانمایی بیلبوردهای تبلیغاتی هم اشاره کرد و گفت: در این ضوابط محدوده موردنظر نباید دچار به‌هم‌ریختگی بصری فزاینده‌ای باشد و بیلبورد موردنظر با کاربری و ساختمان‌های محدوده موردنظر باید سازگار باشد.
وی اضافه کرد: تابلو موردنظر به لحاظ تأمین دید، گردش یا دسترسی، نباید مشکل ایمنی یا ترافیکی ایجاد کند و با محل‌های پارک وسایل نقلیه و سیستم خیابان‌بندی شهر هم تداخلی نباید داشته باشد.
تیموری همچنین درباره نواحی ممنوعه نصب بیلبورد هم گفت: این تابلوها باید با پارک‌های عمومی، مدارس، دانشگاه‌ها، مراکز مذهبی، گورستان، دادگستری، مراکز اداری و موزه‌های عمومی حداقل ۳۰۰ فوت معادل ۹۰ متر فاصله داشته باشند.
وی ادامه داد: فاصله تابلوهای تبلیغاتی در استانداردهای جهانی با نواحی مسکونی حداقل ۱۵۰ فوت یا ۴۵ متر و با آب‌نماها ۲۰۰ فوت یا ۶۰ متر است.
این کارشناس معماری در ادامه اظهار کرد: نکته‌ای قابل‌توجه که به آلودگی بصری بیشتر شهر دامن میزند رعایت نکردن فاصله حداقلی بین بیلبوردها است، این فاصله حداقل باید ۲۰۰ متر باشد که به‌هیچ‌وجه در گرگان رعایت نمی‌شود.
وی با تأکید بر این‌که این استانداردها جهانی است و شاید مناسب شهر ما نباشید، تصریح کرد: درهرصورت نیاز به قوانین و مقررات برای شهر گرگان به‌شدت حس می‌شود تا شهر دچار سیمایی رهاشده نشود.
از خیابان‌های گرگان که عبور کنیم بنرهای رنگارنگ و در ابعاد مختلف را می‌توان دید که بیشتر جلوه شهر را به تسخیر خود درآورده‌اند و عملاً بر خلاف تاکید کارشناسان، در جانمایی آن‌ها هیچ قانونی مشاهده نمی‌شود. جلوی پارک‌های شهر، مجتمع‌های تجاری و مسکونی، دور میدان‌ها، سر چهارراه‌ها و سر هر کوچه و پس‌کوچه این بنرها دیده می‌شوند و این نشان دهنده نبود قوانین و ضوابط در گرگان است. ضعفی که زمینه سودجویی را ایجاد کرده و باعث شده نگاهی تجاری بر فضای شهری گرگان حاکم شود.
اما مشکلی که جدیداً به شهر آسیب‌زده نصب این بنرها در فضای سبز گرگان است تا جایی که حتی وسط بولوارها و رمپ‌ها نیز این سازه‌ها نصب‌شده‌اند. استفاده از فضای سبز که به عموم جامعه تعلق دراد برای تجارت مساله ای که گذشتن از آن به این راحتی نیست.
البته معضل تبلیغات شهری گرگان به سال‌ها پیش‌بر می‌گردد و زمانی که همه جای شهر پر از داربست و اسپیس‌های تبلیغاتی شده بود و حتی مقابل خطوط عابر پیاده هم این بنرها نصب بود. این موضوع و در کنار آن نصب تلویزیون شهری بزرگ در ورودی جنوبی میدان ولیعصر که قرار بود در اختیار شهروندان باشد ولی در خدمت شرکت‌های تبلیغاتی قرار گرفت اعتراض‌های مختلف کارشناسان را به سمت شهرداری هدایت کرد.
عضو شورای شهر گرگان بابیان این‌که تبلیغات در سطح شهر گرگان به سه الی چهار شکل انجام می‌شود، نصب تلویزیون شهری را نوع نوینی از تبلیغات دانست که به زیبایی شهر کمک می‌کند.
ابراهیم جرجانی در حالی که تلویزیون شهری گرگان بیشتر به تلیغات تجاری و انعکاس فعالیت های شهری مشغول است، به دفاع از عملکرد آن پرداخت و افزود: مردم به‌راحتی می‌توانند از مطالبی که از تلویزیون‌ها پخش می‌شود استفاده کنند که متأسفانه فقط یک مورد از این تلویزیون‌ها داریم و امیدواریم با پیگیری‌ها این تلویزیون‌ها توسط پیمانکار مربوطه افزایش پیدا کند.
تبلیغات ناهماهنگ زیباسازی شهر گرگان را زیرسوال برده است
رئیس کمیسیون خدمات شهری، فضای سبز و زیست شهری شورای شهر گرگان، در ادامه بیان کرد: دومین نوع تبلیغات استندها هستند که به شکل تک‌پایه در شهر نصب می‌شوند و پیمانکار جداگانه دارند.
وی سومین نوع تبلیغات را لمپست هایی که روی ستون‌ها و تیرهای برق نصب می‌شوند عنوان کرد و افزود: قبلاً پیمانکار تبلیغات در تمام زمینه‌ها یکی بود و یکی از مزایای این طرح این بود که یک وحدت رویه‌ای در کار مشاهده می‌شد. اما در سری جدید اعضای شورای شهر تصویب کردند که هرکدام از این قسمت‌ها یک پیمانکار جداگانه داشته باشند و این باعث شد هر پیمانکار کار خود را انجام دهد و یک ناهماهنگی به وجود بیاید و زیباسازی شهر به زیر سؤال برود.
وی بیان کرد: قبلاً یک کمیته‌ای وجود داشت متشکل از کارمندهای بخش ترافیک، واحد زیر استانی و واحد شهرسازی که مشخص می‌کردند که چه اتفاقی به چه صورتی انجام‌شده است و این کمیته در حال حاضر مکان‌یابی و جابه‌جایی برای این استندها را انجام می‌دهند.
جرجانی تصریح کرد: شاید نصب این تبلیغات درآمدی برای شهرداری داشته باشد اما ازنظر زیباسازی یک سری از موارد را زیر سؤال برده است و بازنگری همه‌جانبه در رابطه با این موضوع باید انجام شود.
وی بابیان این‌که در حال حاضر سازمان فرهنگی ورزشی شهرداری گرگان بر تبلیغات شهری در تمام موارد نظارت می‌کند، خاطرنشان کرد: صحبت‌هایی انجام‌شده تا این تغییرات درهرحال همسان‌سازی شود و یکنواخت باشد. به‌عنوان‌مثال مسیرهایی مثل خیابان ولیعصر، ناهارخوران، خیابان امام خمینی تراکم تبلیغات زیاد است و در قسمت‌هایی مانند بلوار جرجان و الغدیر هیچ تبلیغاتی وجود ندارد.
وی که معتقد است برای رفع تمامی این مشکلات نیاز به یک برنامه‌ریزی صحیح و یک بازنگری کلی وجود دارد، وعده داد با دیدن شهردار از وی بخواهد تا هر چه سریع‌تر این همسان‌سازی انجام شود.
توسعه تبلیغات به فضای سبز آسیب‌زده است
جرجانی بابیان این‌که با تبلیغات گرگان چهره شهر آسیب‌دیده است، تصریح کرد: نمی‌توان گفت فقط شهرداری و پیمانکار مقصر است، درواقع شورای شهر نباید این طرح را تصویب می‌کرد.
وی در دفاع از پیمانکاری که فضای سبز و زیبایی شهر را فدای منافع مالی خودکرده است، گفت: پیمانکاران هم در این زمینه تقصیری ندارند چون باید اجاره خود را پرداخت کنند و درآمدی هم از این بابت داشته باشند و هر پیمانکاری مشغول انجام کار خودش است.
جرجانی با تأکید بر این‌که من موافق نصب استندها هستم اما نه به قیمت از دست دادن و تخریب فضای سبز، ادامه داد: مغازه‌دارها اجازه نمی‌دهند در نزدیکی مغازه و محل کارشان این استندها نصب شود.
وی در ادامه در شرایطی که بخشی از فضای سبز گرگان فدای تبلیغات شهری شده است، به تشکر از شهرداری پرداخت و گفت: برنامه‌های شهرداری برای توسعه فضای سبز قابل قدردانی است به‌عنوان‌مثال تصمیمات جدیدی برای کاشت انواع مختلف گل‌ها در سطح شهر انجام‌شده است.
اما سؤالی که همواره بی‌پاسخ‌مانده این است که چرا به‌جای این پایه استندهای تبلیغاتی در وسط بولوارها و لچکی‌های شهر، درختی سبز نشد؟ پاسخش شاید این باشد که قطعاً بذر استندهای تبلیغاتی برای مدیران شهری میوه شیرین‌تری از یک درخت سبز خواهد داشت.
منبع: مهر
