مهر نهایی شورای حکام بر روی برجام (سند توافق هسته‌ای ایران و گروه ۱+۵) راه‌های همکاری‌های تجاری متقابل ایران و سایر کشورهای دنیا با یکدیگر را باز می‌کند.
روزهایی که نه تنها تاجران و بازرگانان ایرانی به دنبال فرارسیدن آن هستند بلکه شوق و اشتیاق مضاعفی در طرف مقابل دیده می‌شود که نشانه‌های این امر را می‌توان در اعزام هیات‌های تجاری متعدد به ایران به وضوح مشاهده کرد. درحال‌حاضر شرایط اقتصادی در کشورهای بزرگ دنیا چندان مساعد نیست و بسیاری از آنها با رکود و افزایش معضل بیکاری دست و پنجه نرم می‌کنند به همین دلیل به دنبال بازاری مناسب و مستعد هستند تا بتوانند سهم مناسبی از آن را داشته باشد اما در این میان ایران به دنبال تبدیل شدن به بازاری مصرف نیست بلکه تنها خواستار تسهیل روابط تجاری با دنیا است. حال که قرار است تحریم‌های اقتصادی اعمال شده بر علیه ایران برداشته شود مهم‌ترین سوال این است که رفع تحریم‌ها چه گشایشی در مسیر تجارت ایران ایجاد خواهد کرد.
ولی‌الله افخمی راد معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با صمت با اظهار می‌کند: در طول سال‌های اخیر؛تحریم‌های بانکی منجر به کاهش حجم تجارت و کاهش شدید قدرت رقابت‌پذیری ایران در عرصه تجارت بین‌المللی شده بود. رییس سازمان توسعه تجارت می‌افزاید: امیدواریم که با برداشته شدن تحریم‌های بانکی تاجران ایرانی بتوانند اجناس خود را در بازارهای بین‌المللی با قیمتی رقابتی عرضه کنند. در زمانی که تحریم‌های بانکی علیه ایران اعمال شد، هزینه نقل و انتقال پول برای فعالان اقتصادی کشور افزایش قابل توجهی پیدا کرد که این امر برای صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی و سایر اقلام مشکلات جدی‌ای را ایجاد کرد. معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه می‌دهد: در تحریم‌های بانکی، بازرگانان و شرکت‌های تجاری حتی برای دریافت وجه از خریداران کالاهای خود نیز ناچار بودند تا هزینه بیشتری بپردازند به همین دلیل تولیدکنندگان خدمات فنی و مهندسی حتی قادر به مشارکت در مناقصه‌ها هم نبودند و نمی‌توانستند ضمانت‌های لازم را ارائه دهند زیرا ضمانت نامه‌های بانک‌های ایرانی مورد پذیرش طرف خارجی نبود و بانک‌های سایر کشورها نیز حاضر نبودند برای صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی ضمانتنامه صادرکنند.
رییس سازمان توسعه تجارت با ابراز امیداوای نسبت به تاثیر اجرای برجام بر روند تجارت خارجی ایران ابرازکرد: به طورقطع رفع تحریم‌ها زمینه مطلوب‌تری برای تاجران و بازرگانان ایرانی مهیا می‌کند و این امکان میسر می‌شود که حجم تجارت ایران افزایش یافته و شاهد افزایش صادرات خدمات فنی و مهندسی باشیم. وی تاکید می‌کند: به طورقطع با اجرای برجام گام اول توسعه تجارت خارجی ایران برداشته می‌شود و حضور ما در بازارهای بین‌المللی جدی تر خواهد شد.
تحریم‌های اقتصادی با اهدافی سیاسی
محمد رضا مودودی مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت در گفت‌وگو با صمت درباره تاثیر اجرای برجام بر روند تجارت خارجی ایران اظهار می‌کند: یکی از نکات در رفع تحریم ها، برداشته شدن تحریم‌های بانکی است زیرا در شرایط کنونی، نظام تجارت خارجی ایران را با مشکل مواجه کرده است. معاون کمک‌های خارجی سازمان توسعه تجارت می‌افزاید: اگر تحریم‌ها مرتفع شود به طورقطع ما می‌توانیم در روند تجارت خارجی کشور سهولت ایجاد کنیم و در ازای خرید و فروش کالا، دریافت‌ها و پرداخت‌های مالی خود را به موقع انجام دهیم. این مقام مسئول ادامه می‌دهد: حمل‌ونقل یکی از مولفه‌های مهم برای توسعه صادرات غیرنفتی است که متاسفانه در دوران تحریم، با اعمال محدودیت‌هایی که برای کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران ایجاد شد، در مسیر صادراتی کشور با چالش‌ها و معضلاتی مواجه شدیم. مشاور وزیر صنعت، معدن وتجارت تصریح می‌کند: پس از توافق نهایی برای اجرای برجام به طورقطع تحریم‌های اعمال شده بر علیه کشتیرانی جمهوری اسلامی ایران نیز برطرف خواهد شد که این امر می‌تواند زمینه توسعه صادرات کشور را مهیا کند. معاون سازمان توسعه تجارت یادآور می‌شود: باید به یک نکته کلیدی و اساسی نیز همواره توجه داشته باشیم و این مسئله این است که رفع تحریم‌ها به معنای رفع تمامی معضلات اقتصادی و تجاری کشور نیست.
مودودی می‌گوید: تحریم‌ها در طول دوره ۱۲ ساله گذشته تنها همانند یک سنگ و یا یک دیوار در مقابل بخش تجارت خارجی ما بود که البته تمامی تحریم‌های اقتصادی با هدف تحقق اهداف سیاسی برعلیه ایران اعمال شد. وی می‌افزاید: حال که این تحریم‌ها برداشته شده است باید به این نکته توجه داشته باشیم که در جاده رقابت بین‌المللی ما همچنان رقبایی جدی و سرسخت پیش رو داریم بنابراین باید بخش تجارت و صنعت ما نباید این تصور را داشته باشند که با رفع تحریم‌ها تمامی مشکلاتی که در مسیر تولید و تجارت ایران قرار دارد، برطرف خواهد شد. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت ادامه می‌دهد: برای تسهیل در روند تجارت باید به این نکته توجه داشته باشیم که برای حضور پررنگ در بازارهای بین‌المللی به کیفی‌سازی تولید و رقابت‌پذیری محصولات توجه داشته باشیم زیرا این امر تنها راهکار ماندگاری در بازارهای هدف است. وی با تاکید بر ضرروت ارائه خدمات پس از فروش و نشان(برند)سازی برای محصولات ایرانی اظهار می‌کند: البته باید اتحادهای منطقه‌ای ایران در زمینه‌های تجاری را افزایش بدهیم. البته باید به این مقوله هم توجه داشته باشیم که نباید تمامی معضلات تجاری و اقتصادی ایران را به اعمال تحریم‌ها گره بزنیم. مشاور وزیر صنعت، معدن و تجارت با اشاره به حضور هیات‌های تجاری در ایران پس از توافق حاصل شده بین کشور ما با گروه ۱+۵ تصریح می‌کند: هیات‌های تجاری در ایران به دنبال توسعه بازار هستند بنابراین اگر ما برای همکاری با آنها برنامه‌ریزی دقیق و خاصی نداشته باشیم به طورقطع بازار طلایی خود را از دست داده‌ایم. معاون سازمان توسعه تجارت خاطرنشان می‌کند: تاجران و بازرگانان نباید سنگ سنگین برای تاثیر برداشتن تحریم‌ها در بهبود شرایط اقتصادی کشور بگذارند زیرا این تصور منجر به ایجاد رخوت و سستی در بخش تولید و تجارت کشور می‌شود. مودودی یادآور می‌شود: ما باید خود را برای یک رقابت جدی در بازارهای بین‌المللی آماده کنیم زیرا در شرایط کنونی؛بازارهای جهانی با محدودیت‌های جدی مواجه شده‌اند بنابراین با توجه به وضعیت فعلی بازارهای جهانی، تمامی کشورها به دنبال سهمی خواهی از بازارهای بین‌المللی هستند. وی می‌گوید: بخش خصوصی برای حضور در بازارهای جهانی پس از رفع تحریم باید چابک و چالاک شود تا بتواند در این عرصه رقابتی سهم مناسبی از بازارهای جهانی به‌دست بیاورند.
گشایش تجاری با رفع تحریم‌های بانکی
مسعود دانشمند عضو هیات مدیره خانه اقتصاد ایران نیز بر این باور است که اجرای برجام می‌تواند در مسیر تولید و تجارت ایران گشایش‌هایی جدی ایجاد کند. وی در گفت‌وگو با صمت اظهار می‌کند: با اجرای برجام و لغو تحریم‌های بانکی برای فعالان اقتصادی امکان استفاده از یوزانس و خرید اقساطی مواد اولیه و قطعات مورد نیاز واحدهای تولیدی میسر می‌شود. دانشمند با بیان این مطلب که پرداخت هزینه‌های بالا برای جابه‌جایی پول در مسیر خرید و تامین مواد اولیه مورد نیاز تولید تاکید می‌کند: درحال‌حاضر، محصولات ایرانی از قدرت رقابت‌پذیری مناسبی به دلیل بالابودن هزینه‌های تولید برخوردار نیستند بنابراین اگر برای آنها امکان استفاده از یوزانس مهیا شود تولیدکنندگان و تاجران می‌توانند با افزایش رقابت پذیری، حضور جدی‌تر و ماندگارتری در بازارهای بین‌المللی داشته باشند.
عضو سابق هیات رییسه اتاق بازرگانی ایران خاطرنشان می‌کند: مهم‌ترین مزیت رفع تحریم‌ها دستیابی به تولید رقابت پذیر و صادرات گرا و همچنین افزایش ظرفیت تولید و فرصت‌های اشتغالزایی است. به طورقطع رفع تحریم‌ها می‌تواند مسیر تجارت خارجی ایران را تسهیل کند اما نکته‌ای که نباید از آن غفلت کنیم این است که نباید در این میان بازارهای خود را در اختیار سایر کشورها قراردهیم و از فرصت‌های سرمایه‌گذاری مشترک و همکاری‌های اقتصادی متقابل غفلت کنیم.
