راه‌اندازی بورس برق و بین‌المللی کردن آن ممکن است، اما تشکیل بورس نفت به تعیین حداقل سه سیاست تعرفه انتقال، عرضه‌کنندگان متعدد و انبارداری خصوصی نیاز دارد
تهران امروز: هر چند كه تشكيل بورس نفت موضوعي بود كه مدت‌ها پيش از سوي رئيس سازمان بورس منتفي اعلام شد، اما هنوز هم بر سر ايجاد آن چالش‌هايي صورت مي‌گيرد و عده‌اي معتقدند كه تشكيل آن به نفع كشور است. اين در حالي است كه صاحب‌نظران حوزه انرژي معتقدند تشكيل بورس نفت نه تنها به دليل نياز به تعیین حداقل سه سیاست تعرفه انتقال، عرضه کنندگان متعدد و انبارداری خصوصی در كشور ممكن نيست، بلكه تشكيل آن نيز به نفع كشور نيست، مگر اينكه در منطقه توافقي بر سر اين موضوع وجود داشته باشد.
به گزارش فارس در آخرین میزگردهمایش بورس انرژی كه عصر روز دوشنبه برگزار شد، مشاور مرکز تحقیقات مجمع تشخیص مصلحت گفت: راه‌اندازی بورس برق و بین‌المللی کردن آن ممکن است، اما تشکیل بورس نفت به تعیین حداقل سه سیاست تعرفه انتقال، عرضه‌کنندگان متعدد و انبارداری خصوصی نیاز دارد. همچنین تعیین یک قیمت واحد برای فرآورده‌های نفتی در سراسر کشور مورد نظر بازار نبوده و مانع از ایجاد بورس نفت می‌شود.
اكبر تركان با بيان اينكه سالانه يك ميليون و 700هزار بشكه نفت خام در بازار مصرف انرژی ایران مربوط به انرژی اولیه است، گفت: ظرفیت پالایشگاه‌ها هم‌اكنون روزانه 1.7میلیون بشکه نفت است كه این حجم را اگر طي يك سال به پول تبدیل کنیم، معادل 65میلیارد دلار نفت خام و 50میلیارد دلار گاز مصرفی کشور می‌شود. بنابراین اندازه انرژی اولیه 115میلیارد دلار است.
وی ادامه داد: این اندازه در مقایسه با تولید ناخالص داخلی و بر اساس اعلام مراجع بیرونی 350میلیارد دلار است که 115میلیارد دلار مربوط به تولید است. در این میان این اشکال وجود دارد که نفت و گاز اقتصاد ایران به دلیل وجود یارانه‌ها در محاسبات تولید ناخالص داخلی در قیمت‌ها عمل نمی‌کند تا مشخص شود انرژی مصرفی چقدر است.
به گفته معاون اسبق برنامه‌ریزی وزارت نفت، با کوشش جدید مسئولان وزارت نفت انتظار می‌رود، این ضوابط تعیین شده و معیارهای انبارداری و حمل‌و‌نقل تعیین شود.
راه‌اندازي بورس نفت شدني نيست
مدیرعامل سابق شرکت پالایش و پخش كه معتقد است تشكيل بورس نفت شدني نيست، با بیان توصیه‌ای به مسئولان وزارت نفت و نیرو گفت: راه‌اندازی بورس نفت که به ضرر ما بود شدنی نیست، مگر اینکه در منطقه توافقی حاصل شود. این بورس عملا هم شکل نگرفته است. حتی شاید معاملات محصولات پتروشیمی هم به صورت محدود انجام می‌شود. برای همین در بورس انرژی باید نفت خام را جدا کنیم.
به گزارش فارس محمدرضا نعمت‌زاده افزود: زمانی که درشرکت پالایش و پخش بودم در پاسخ به عده‌ای که می‌پرسیدند قیمت‌گذاری فرآورده‌های نفتی چه زمانی آزاد خواهد شد، می‌گفتم شاید 20 سال دیگر.تا زمانی که مدیرعامل پالایش و پخش بودم به دلایل روشن با آزادسازی و عرضه محصولات پتروشیمی در بورس کالا مخالفت کردم، چون آن موقع هر کسی که 10 تن به بالا تقاضای خرید داشت می‌توانست دلالی کند. برای همین تشکیل حلقه واسطه‌ها منجر به افزایش 20درصدی قیمت‌ها می‌شد.
نعمت‌زاده با بیان اینکه بورس فرآورده‌های نفتی یعنی تحمیل هزینه مازاد بر مصرف‌کننده و صنایع پایین‌دستی خاطرنشان کرد: در زمان مدیریتم و هنگامی که اقدام به فروش یک کالا به ارزش 70میلیارد تومان کردم، یک دادگاه گفت که چرا گران فروختی و دادگاه دیگر اعلام کرد که چرا ارزان‌فروشی کرده‌ام. در حال حاضر برای اینکه تولیدکننده‌ها راحت باشند محصولات را به بورس کالا می‌برند، اما به فکر مصرف‌کننده‌ها و صنایع پایین‌دستی نیستند.
وی افزود: چنین رویه‌ای در بازار برق وجود ندارد چون این بازار سابقه داشته و نظام‌مند است.چند سال گذشته که به بورس برق فرانسه رفته بودم مشاهده کردم مسئولان کارخانه ای اقدام به خرید ساعتی برق از نیروگاه اتمی مجاور می‌کردند که قیمت هر کیلو وات آن ارزان و 3.8سنت بود.
نعمت‌زاده ادامه داد: بنابراین به مسئولان وزارت نفت و نیرو توصیه می‌کنم آیین‌نامه آزادسازی صادرات برق را پیگیری کنند تا عده‌ای قادر به سرمایه‌گذاری باشند.
وی در بخش دیگری گفت: در دولت قبلی پیشنهاد نصف کردن صادرات نفت خام و تشکیل 6 پالایشگاه با ظرفیت 1.6میلیون بشکه دادم که برخی از این پالایشگاه‌ها تاسیس شدند. برخی هم 40درصد پیشرفت داشتند که خود شرکت نفت باید متولی آن باشد.
نعمت‌زاده در خاتمه افزود:علاوه براین توافقاتی برای مشارکت 50 درصدی با کشورهایی مانند چین،مالزی، اندونزی و سوریه انجام و حتی مجوزهای لازم از شرکت ملی نفت هم اخذ شده بود ولی مسائل سیاسی مانع از نهایی شدن این توافقات و انجام رویه‌های جدید مانند کشور عربستان شد تا حداقل از طریق چند پالایشگاه خارج از کشور قادر به تغییر رویه صادرات فرآورده‌های پتروشیمی باشیم.بورس انرژی به نفع اقتصاد کشور است
مهدی کرباسیان به عنوان يكي از كارشناسان قديمي بورس نفت معتقد است استقبالی که وزارت نیرو برای حضور در بورس انرژی دارد، در حوزه نفت دیده نمی‌شود.
به گزارش ايسنا، مدیرعامل فعلي شرکت سرمایه‌گذاری خوارزمی با بيان اينكه دخالت دولت یا دولت‌ها در بخش قیمت‌گذاری و حوزه اقتصادی و سیاسی‌شدن این موضوع بسيار مهم است كه با راه‌اندازی بورس انرژی نحوه‌ی سازوکار و شفاف‌سازی فعالیت‌ها مشخص شده و به سمت سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌گذاران پیش خواهد رفت، گفت: وقتی بورس نفت مطرح شد مقاومت‌های جدی و اختلاف‌نظر‌های زیادی از سوی بدنه وزارت نفت اعلام شد، اما باید گفت که اساسا شفاف‌سازی اقتصادی و رفتن به سمت بازار عرضه و تقاضای مشخص می‌تواند کشور ما را از این پتانسیل وسیع بهره‌مند کند. برای ایجاد سالی دو میلیون و 400 هزار شغل نیازمند سرمایه‌گذاری‌های زیادی هستیم و عنوان کردن ایجاد این تعداد شغل دغدغه‌های سیاسی و اجتماعی را به وجود می‌آورد، لذا انتظار می‌رود که حرف‌های اقتصادیون بیشتر سنجیده شود.
وی در پایان ابراز امیدواری کرد که بورس انرژی فعال شود و بتواند به توسعه کشور کمک کرده و به نفع مصرف کننده و اقتصاد کشور باشد.
