سازمان همکاری اسلامی، سازمانی که با عضویت ۵۷ کشور اسلامی به عنوان دومین سازمان بزرگ بین المللی پس از سازمان ملل متحد به حساب می آید و ضمن برخورداری از ظرفیتی بالا که قادر است در صورت استفاده مناسب از توان خود، در راستای تامین منافع و اهداف جهان اسلام گام های موثری بردارد. همان گونه که از نامش بر می آید یکی از وظایف این سازمان توسعه همکاری ها میان اعضای آن است.
مهمترین دلیل بوجود آمدن این سازمان حمایت از فلسطین در مقابل رژیم صهیونیستی بوده است که به ترتیب مساله اول جهان اسلام و دشمن اصلی جهان اسلام به حساب می آیند و این بدان معناست که این سازمان یک رکن بسیار با اهمیت تلقی می شود.
سازمان مزبور می بایست در جهت وحدت و نزدیکی هر چه بیشتر اعضا بکوشد اما چنین رویکردی را نمی توان در سازمان
فعلی یافت و حتی فراتر از آن با در نظر گرفتن اجلاس سیزدهم که در روزهای اخیر به پایان رسید می توان با قطعیت مدعی شد که این سازمان ابزار دست برخی دولتمردان قرار گرفته که با امکانات، پول و توان ممالک اسلامی علیه دیگر کشورهای اسلامی بیانیه صادر می کنند، در راستای تضعیف اسلام با دشمنان قسم خورده پیمان همکاری می بندند از این رو می بایست سازمان همکاری ها را در جهت نیل به اهداف تعیین شده ذاتی خود در اجلاس اخیر ناکام خواند.
علاءالدین بروجردی نماینده مجلس شورای اسلامی در سخنانی اظهار کرد: عربستان در رأس این سازمان به عامل تفرقه در جهان اسلام مبدل شده است. خوب است بدانیم که دفتر دبیرخانه این سازمان در جده مستقر شده و پر واضح است که دبیرخانه و دبیر کل سازمان در جهت اهداف و منافع سعودی ها گام بر می دارند در این میان عربستان توانسته برخی اعضای سازمان را با پرداخت دلارهای نفتی به سمت خود کشانده تا در مواقعی مشابه آنچه د اجلاس اخیر شاهد بودیم بتواند به اهداف خود نائل آید.
اینگونه به نظر می آید که علی الظاهر عربستان توانست با قرار دادن ۴ بند علیه ایران و یک بند علیه حزب الله در بیانیه پایانی اجلاس تا حدودی به هدف خود که همانا تحت فشار قرار دادن ایران به منظور آنچه او جلوگیری از قدرت و نفوذ ایران در منطقه می خواند در این مقطع دست یابد و احتمالاً آن را پیروزی دیپلماتیک برای خود نیز می پندارند، اما این تمام موضوع نبوده و با نگاهی دقیق تر متوجه خواهیم شد که نه تنها موفقیتی برای آنها حاصل نشده بلکه به برخی اهدافی که داشتند نیز دست نیافتند.
عدم حضور رئیس جمهور مصر در استانبول
شاید در برشمری اهدافی که سعودی ها توانستند به آن دست پیدا کنند بتوان به عدم حضور السیسی اشاره کرد. از آنجا که یکی مسائل پراهمیت برای عربستان در اجلاس اخیر سازمان همکاری ها، حضور السیسی در اجلاس استانبول بود باید گفت آنها قصد داشتند در کنار ترکیه و مصر مثلثی علیه ایران تشکیل دهند و به این منظور پیش از سفر به ترکیه پادشاه عربستان به مصر رفت و با وعده های سخاوتمندانه سعی در جلب نظر ژنرال السیسی کرد اما شرکت نکردن وی در اجلاس نشان از ناکامی سعودی ها داشت.
اختلاف نظر میان مصر و ترکیه در این اجلاس یکی از آن دو قطبی هایی بود که می توان آن را مهم و تاثیر گذار دانست از سوی دیگر اختلاف نظر میان ایران و عربستان نیز امری مشهود بود که البته بنا به گفته رئیس جمهور کشورمان عربستان مشکل ایران و نه ایران مشکل عربستان است مشکل اصلی همه "تروریسم " است.
این مهم به واسطه اقدامات ایران و برخی دیگر از اعضا صورت نگرفت و در حد یک بیانیه ضعیف باقی ماند. به گفته بعیدی نژاد عضو هیات ایرانی شرکت کننده در اجلاس استانبول، در جلسه اختتامیه «اردوغان» برای عدم انجام هرگونه بحث درمورد این بندها، چهار سند اصلی اجلاس پیرامون اعلامیه فلسطین، برنامه ده ساله سازمان، بیانیه کلی استانبول و بیانیه تصمیمات نهایی اجلاس را بدون قرائت محتوای هیچ یک از آنها با سرعت تمام به تصویب رسانید.
اردوغان در نطق خود هیچ اشاره ای به ایران نداشت و علیه تهران موضع گیری نکرد و این مسئله ای بود که سبب شد خبرنگاران سعودی وی را ترسو خطاب کنند.
لزوم اقدامات موثرتر دستگاه دیپلماسی در موضوعات منطقه ای
علیرغم آنکه عربستان اصرار داشت که مانند مصوبه اخیر اتحادیه عرب، اینجا نیز حزب الله به عنوان گروه تروریستی شناسایی شود، با توجه به مخالفتهای اعضا با این موضع، اجلاس نهایتا تنها به محکومیت برخی اقدامات حزب الله بسنده کرد. این موضعگیری نیز البته به دلیل مخالفتهای ایران، لبنان و عدم همراهی سه کشور دیگر با اجماع کشورها رو به رو نشد.
سخنرانی جواد ظریف در اجلاس وزرای خارجه و پس از آن نطق حسن روحانی رئیس جمهور کشورمان در اجلاس سران، مبین نکاتی برگرفته از آرمان های انقلاب اسلامی ایران بود که اصول سیاست خارجی نظام بر پایه آن بنا شده است یعنی عزت، حکمت و مصلحت.
هیئت ایرانی نسبت به وجود ۴ بند علیه ایران در بیانیه پایانی و یک بند علیه حزب الله لبنان این قبیل اقدامات را خلاف روح همبستگی اسلامی عنوان کردند و به نشانه مخالفت، در جلسه اختتامیه اجلاس نیز شرکت نکردند.
تلاش های دیپلماتیک ایران در اجلاس سیزدهم سازمان همکاری های اسلامی اگرچه خوب و قابل تقدیر است، اما به اعتقاد بسیاری از کارشناسان می بایست دستگاه دیپلماسی ما اقدامات هوشمندانه خود را در مقابله با زیاده خواهی های برخی کشورهای منطقه افزایش داده و مانع از شکل گیری برخی مواضع ضد ایرانی در جوامع بین المللی شوند.
در انتها به اظهارات «منصور حقیقت پور» نایب رئیس کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس اشاره می کنم که گفت بیانیه ضد محور مقاومت و ضد ایرانی با خواست آمریکا و حمایت برخی کشورهای به ظاهر اسلامی صادر شد و بار دیگر ماهیت سازمان همکاری‌های اسلامی که سازمانی است غیر مستقل عیان شد در این شرایط دستگاه دیپلماسی ما نیز می‌توانست «موثرتر و پویاتر» عمل کند.
منبع:مهر
