عماد حسینی*
اخیرا وزیر نفت نسبت به افزایش قاچاق سوخت هشدار داده است که به گفته وی به دلیل اختلاف بسیار زیاد نرخ فرآورده در داخل کشور نسبت به کشورهای همسایه پدیده قاچاق سوخت که تقریبا به صفر رسیده بود دوباره رونق گرفته است. در همین رابطه و به طور کلی باید تاکید کرد که وضعیت سوخت در کشور تابع شرایط خاصی است که باید ایجاد شود و فعالیت‌های سوختی حول وحوش آن صورت گیرد تا میزان قاچاق در کشور کاهش پیدا کند.
قبل از سهمیه بندی سوخت، میزان قاچاق سوخت در کشور به معضل بزرگی تبدیل شده بود که یکی از اصلی‌ترین عوامل آن تفاوت قیمت بسیار فاحشی بود که سهمیه‌بندی بخشی از این اختلاف قیمت را برطرف کرده وآن را نظام‌مند کرد. یکی از اهدافی که هدفمندی به دنبال آن بود کنترل قاچاق سوخت و کاهش آن بود اما در نهایت شاهد بودیم که میزان قاچاق سوخت به زمانی بازگشت که هنوز بنزین سهمیه‌بندی نشده بود. یعنی می‌توان اینطور گفت که میزان قاچاق به حجمی رسید که پیش از اجرای قانون هدفمندسازی یارانه‌ها شاهد آن بودیم.
البته به‌نظر می‌رسد که نیاز به اصلاحات اساسی در قوانینی داریم که در مورد قاچاق سوخت پیش از این به تصویب رسیده است، چراکه در شرایط فعلی محموله‌هایی که کار قاچاق سوخت را انجام می‌دهند افزایش یافته و حجم این قاچاق نیز به طور چشمگیری بالا رفته است تا جایی که قاچاق از طریق کشتی‌ها و ناوگان‌های بزرگ صورت می‌گیرد. البته واقعیت این است که نوسانات اخیر نرخ ارز نیز تاثیر مستقیمی با قاچاق کالا دارد تا جایی که باعث می‌شود در مقابل ارزی که وارد می‌شود، ریال بیشتری خرج شده و در‌‌نهایت پول ملی آسیب می‌بیند.
این مسئله که باعث از بین رفتن منابع داخلی می‌شود، در صورت ایجاد ثبات در بازار ارز سود ناشی از قاچاق را کاهش می‌دهد. البته اگر برخورد با قاچاقچیان سوخت شدیدتر شود و آنها از امنیتی در این امر برخوردار نباشند این مسئله می‌تواند میزان قاچاق سوخت را کاهش داد. با توجه به منابع سرشاری که کشور ما در حوزه انرژی دارد باید تاکید کرد که چشم‌انداز متفاوت و مدونی برای آینده آن لازم است. هرچند که درحال حاضر نیز برنامه نظام‌مندی برای برخورد با قاچاقچیان در دست اجرا است اما واقعیت این است که باید شرایطی دائمی برای مبارزه با قاچاق سوخت در نظر گرفته شود.
* کار‌شناس حوزه انرژی
