به گزارش اتاق خبر، هدف اصلی آن افزایش ثروت جامعه از طریق ارتقای فرهنگ نوآوری و رقابت سازنده میان شرکت‌های حاضر در پارک و مراکز متکی بر علم و دانش است. برای دستیابی به این هدف، پارک جریان دانش و فناوری را در میان موسسات آموزش عالی و پژوهشی، شرکت‌های خصوصی و بازار به حرکت انداخته و با مدیریت خود رشد شرکت‌های متکی بر نوآوری را از طریق مراکز رشد و فرآیندهای زایشی تسهیل می‌کند. از سویی مراکز رشد، مراکزی در مدیریت متخصصان حرفه‌ای است که با ارائه خدمات از ایجاد و توسعه حرفه‌های جدید توسط کارآفرینان پشتیبانی می‌کند. همچنین واحدهای نوپا که در زمینه‌های مختلف فناوری فعالیت می‌کنند و اهداف اقتصادی مبتنی بر دانش و فن دارند مورد حمایت این مراکز هستند.
وسعت پارک‌های علم و فناوری ۵هکتار به بالا
پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد توسط یک سازمان دولتی یا غیردولتی تاسیس شده و اعتبارات آنها از مجاری دولتی و غیردولتی تامین می‌شود. مهدی صفاری‌نیا، رییس پارک فناوری پردیس تهران مخاطبان مراکز رشد را شرکت‌های نوپا، استارتاپ‌ها و ایده‌ها دانست و گفت: «مخاطبان پارک‌های علم و فناوری را شرکت‌های باتجربه که به لحاظ سازمانی بالغ هستند، تشکیل می‌دهند. از سویی به‌طور عمده شرکت‌هایی به مراکز رشد مراجعه می‌کنند که دارای ایده و نمونه اولیه محصول خود را نساخته‌اند اما شرکت‌های مستقر در پارک‌های علم و فناوری دارای محصول تجاری‌شده هستند و ورود به بازارهای جهانی یکی از اهداف اساسی آنهاست. » صفاری‌نیا به مقایسه فضای فیزیکی مراکز رشد با پارک‌های علم و فناوری پرداخت و افزود: «فضای فیزیکی مراکز رشد معمولا در حد یک ساختمان است و پارک‌های علم و فناوری دارای محیط شهری با وسعت ۵ هکتار به بالا هستند. از سویی خدماتی که مراکز رشد به شرکت‌های دانش‌بنیان ارائه می‌کنند با وجودی که در مراحل اولیه هستند همراه با یارانه خواهد بود؛ این در حالی است که خدمات پارک‌های علم و فناوری با یارانه کمتری است. اغلب خدمات موردنیاز شرکت‌های مستقر در مراکز رشد برای کسب‌وکار اولیه، شرکت‌داری، ثبت شرکت، دفاتر مالی و... است اما خدماتی که پارک‌های علم و فناوری نیاز دارند به‌طور عمده خدمات حرفه‌ای و بین‌المللی و ورود به بازارهای بین‌المللی است. » رییس پارک فناوری پردیس تهران با اشاره به منابع مالی پارک‌های علم و فناوری و مراکز رشد تصریح کرد: نیاز به منابع مالی مراکز رشد محدود است اما منابع مالی پارک‌های علم و فناوری وسیع و ابعاد و اندازه شرکت‌های آن بزرگتر است. درحال‌حاضر بیش از ۲۰۰ مرکز رشد زیرمجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی فعال و نیز بیش از ۳۰ پارک علم و فناوری در کشور وجود دارد. صفاری‌نیا با بیان اینکه پارک فناوری پردیس نیز به دنبال گسترش همکاری‌های خود با دیگر کشورهاست، گفت: پارک فناوری پردیس در ۳ بخش انتقال فناوری به کشور در حوزه‌های فنی و جذب شرکت‌های خارجی، همکاری مشترک بین شرکت‌های داخلی و خارجی برای صادرات محصولات مشترک و همکاری‌های مشترک پژوهشی فعالیت می‌کند که در این همکاری‌ها کشورهای هدف ما آسیای شرقی و اروپایی‌ها هستند.
محیط کسب‌وکار براساس فناوری
مرکز رشد وظایفی را بر عهده دارد که مهم‌ترین آنها ارائه خدمات برای استقرار واحدهای فناور، تلاش برای فراهم کردن حمایت‌های قانونی به منظور تسریع رشد واحدهای فناور و در موارد لازم حمایت مالی مطابق ضوابط مندرج در قانون همچنین ارائه مشاوره‌های تخصصی مورد نیاز واحدها در راستای تبدیل ایده‌های نو به محصولات قابل تجاری شدن و تجاری‌سازی آنهاست؛ علاوه بر این، نظارت بر روند رشد واحدها و ارزیابی مستمر دستاوردها با هدف افزایش کارآیی مرکز رشد و درنهایت نظارت بر تحقق ایده‌محوری واحدهای فناور است. فرید مر، رییس پارک علم و فناوری فارس با اشاره به اینکه مراکز رشد، مراکزی هستند که شرکت‌ها و واحدهای فناور را در زمینه ویژه‌ای می‌پذیرند گفت: «این مراکز به دو حالت فردی یا در قالب چند مرکز در پارک‌های علم و فناوری فعالیت می‌کنند. درواقع یک پارک علم و فناوری از چند مرکز رشد تشکیل شده که این مراکز در حوزه‌های مختلف فعالیت می‌کنند. »برخی از واحدهای فناوری در مراکز رشد در دو مرحله مورد حمایت قرار می‌گیرند؛ یکی مرحله رشد مقدماتی که در این دوره به افراد یا گروه‌های مستعدی که ایده‌های نوآورانه صنعتی دارند به مدت ۶ ماه فرصت داده می‌شود تا با دریافت خدمات و مشاوره و آموزش‌های لازم برای آشنایی با بازار، شناسایی گروه کاری، تثبیت ایده کاری و ایجاد هویت‌های حقوقی مستقل خود را برای مرحله بعد آماده کنند و دیگری مرحله رشد که در یک دوره استقرار حداکثر ۳ساله واحدهای فناوری مستقر در مرکز رشد به معیارهای رشدیافتگی دست یافته و پس از آن از مرکز رشد خارج می‌شوند. مراکز رشد معمولا خدماتی ازجمله تامین محل کار (به‌صورت اجاره)، خدمات آزمایشگاهی، کارگروهی و اطلاع‌رسانی، خدمات حقوقی، مالی، اعتباری، پروژه‌یابی و بازاریابی و آموزش‌های تخصصی ویژه برای ارتقای واحدهای فناوری به آنها ارائه می‌دهند. او افزود: «مراکز رشد عملکرد متفاوتی نسبت به پارک‌های علم و فناوری ندارند و هر دو در صدد فراهم کردن محیط کسب‌وکار براساس فناوری که از علم تولید می‌شود، هستند که منابع مالی آنها را معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری و وزارت علوم، تحقیقات و فناوری تامین می‌کنند علاوه بر این با قراردادهایی که با شرکت‌های بزرگ منعقد می‌کنند نیز درصدی را دریافت می‌کنند. »
تبدیل ایده به محصول
منابع مالی پارک‌های علم و فناوری از بودجه سالانه تامین می‌شود که این بودجه از محل اعتبارات عمومی کشور تامین خواهد شد. علاوه بر این درآمد حاصل از فعالیت‌ها و خدمات پارک، قراردادهای منعقدشده با سایر دستگاه‌های اجرایی و کمک‌ها و هدایای اشخاص حقیقی از دیگر منابع مالی پارک‌های علم و فناوری است. سیدمحمودرضا آقامیری، رییس پارک زیست‌فناوری خلیج‌فارس با تاکید بر اینکه منابع مالی پارک‌های علم و فناوری به دلیل سرمایه‌گذاری ویژه‌ای که دارند از سوی دولت تامین می‌شود گفت: «شرکت‌هایی که در مراکز رشد مستقر می‌شوند معمولا قسمتی از هزینه‌های آنها مانند اجاره، آب، برق، اینترنت و... توسط مراکز رشد تامین می‌شود. »اما احداث پارک‌های علم و فناوری شرایطی دارد ازجمله وجود حداقل دو دانشگاه دولتی و غیردولتی توانمند و حداقل ۱۰ هزار دانشجو در رشته‌ها و زمینه‌های مرتبط با فعالیت پارک در منطقه، وجود حداقل یک شهرک صنعتی توانمند در منطقه، وجود حداقل ۱۵۰ شرکت تولیدی و صنعتی و ۵۰ شرکت پژوهشی و خدمات مهندسی خصوصی فعال در زمینه‌های مرتبط با فعالیت پارک در منطقه، اعلام حداقل ۱۰ واحد فناوری برای مشارکت در تاسیس پارک یا حضور در آن، وجود امکانات شهری و تاسیساتی مناسب در منطقه، اعلام همکاری برخی دستگاه‌های مرتبط دولتی ازقبیل استانداری، دانشگاه‌ها، اداره‌های کل استان و واحدهای تولیدی بزرگ استان. مساحت لازم برای ایجاد پارک در شروع حداقل ۵ و حداکثر ۳۰ هکتار است، وجود تاییدیه مراجع ذی‌ربط از قبیل شهرداری، کمیسیون ماده ۵ یا شورای عالی شهرسازی درباره مالکیت و کاربری زمین مورد نظر، وجود راه‌های دسترسی مناسب به مناطق شهری، دانشگاهی و صنعتی مجاور، وجود تاسیسات پایه شامل آب، برق و تلفن حداقل تا یک کیلومتری زمین مورد نظر برای احداث پارک علم و فناوری از شرایط راه‌اندازی پارک‌های علم و فناوری است. رییس پارک زیست‌فناوری خلیج‌فارس وظیفه مراکز رشد را تبدیل ایده به محصول پیش از ورود به صنعت دانست و افزود: «زمانی که ایده‌ها به مرحله رشد برسند و قابلیت تجاری‌سازی پیدا کنند از مراکز رشد به پارک‌های علم و فناوری برای تجاری‌سازی منتقل می‌شوند. پارک‌های علم و فناوری وظیفه تجاری‌سازی یافته‌های علمی شرکت‌های دانش‌بنیان و مراکز رشد وظیفه قدرت‌بخشی شرکت‌های دانش‌بنیان برای حضور در صحنه‌های اقتصادی را برعهده دارند. »بنابر این گزارش، یکی از مسائلی که برای نتیجه گرفتن و رسیدن به اقتصاد دانش‌بنیان لازم داریم مهارت‌افزایی است، در حال حاضر از نظر فکری و تئوری چیزی کم نداریم اما وقتی به مرحله مهارت می‌رسیم با کمبودهای بسیاری مواجه می‌شویم از این‌رو پارک‌های علم و فناوری با تعامل و همفکری می‌توانند سرآغازی برای گذر از علم به عمل باشند.
منبع: صمت
