به گزارش اتاق خبر، کارشناسان، بافندگان و صادرکنندگان صنعت فرش معتقدند، دستمزد ناکافی، ساعت کار طولانی، مسائل بیمه، بازاریابی سنتی، نداشتن حمایت از سوی ارگان‌ها و دوایر دولتی، عقب ماندن در معرفی و تبلیغات فرش از کشورهای رقیب، نداشتن زیرساخت‌های مناسب و کمبود نقشه‌کش ماهر از عمده مشکلاتی است که صنعت فرش استان مرکزی با آن درگیر است و تا زمانی که این موانع برطرف نشود جایگاه فرش استان تغییر نخواهد کرد. فرش دستباف ایران از جمله محصولاتی است که قدمت دیرینه دارد و در تلاش است جایگاه از دست رفته در بازارهای بین‌المللی را احیا کند. تلاش هایی که در همین مدت بازار تحریم نیز با دستاورد هایی مواجه بوده اما تبلیغات هدفمند و نوآوری در طرح و رنگ و کیفیت در بافت فرش باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. به گزارش ایرنا، مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف استان مرکزی گفت: ۱۴هزار مترمربع انواع فرش دستباف در سال گذشته با مصرف ۷۰ تن مواد اولیه مرغوب به تعداد ۳ هزار و ۵۰۰ تخته فرش در این استان تولید شده است. غلام عباس جیریایی افزود: محصولات تولیدی فرش دستباف استان مرکزی به طور معمول در ابعاد زرع و نیم، ۲ زرع، ۶ و ۹ متری، پشتی و پادری است. وی بیان کرد: فرش‌های دستباف در قطعات بزرگ به دلیل زندگی آپارتمان نشینی، سنگینی و بدباری در حمل‌ونقل و محدودیت کاربری خریدار ندارند و متقاضیان فرش دستباف بیشتر ترجیح می‌دهند زیراندازهای سنتی را تهیه کنند که در ابعاد کوچک اما با ظرافت و مهارت در بافت و طرح همراه باشد. مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف استان مرکزی توضیح داد: ذائقه‌شناسی مخاطبان مسئله مهمی در چرخه تولید فرش‌دستباف است و این هنر صنعت نیاز به بازتعریف و پوست‌اندازی تخصصی و کارشناسی در مخاطب‌شناسی به منظور جلب مشتری و رونق بازار فروش دارد. مدیرعامل اتحادیه‌های تعاونی فرش دستباف استان مرکزی بیان کرد: وقت آن رسیده که عادت محوری در بافت به تولید حرفه‌ای هدفمند در فرش دستباف تغییر جهت دهد و این مهم باید با مشارکت بافندگان حاصل شود.
جیریایی عنوان کرد: طرح و نقش شاه عباسی، لچک و ترنج، مستوفی و گل و مرغ از نشان(برند)های معروف استان مرکزی است که باید سازوکارهای تولید تجاری و حفظ و ثبت این نشان(برند) به نام استان تقویت شود. مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف استان مرکزی تصریح کرد: برخی طرح و نقش‌های قدیمی ارزشمند این استان مانند قالی لیلیان و بندیحان خمین زمانی نشان(برند) بوده و فروش فرامرزی داشتند اما در سایه غفلت سنگین، امروز در حال منسوخ شدن هستند و شمار زیراندازهای سنتی تولید شده با آنها بسیار محدود شده است.
گمرک قم آماده صادرات فرش مرکزی
جیریایی تصریح کرد: فرش‌های ۴۰ رج به بالا شامل ساروق و جیریا از نوع اعلا و دارای نشان(برند) تجاری در حوزه فرش دستباف استان مرکزی است که نام انحصاری دارند ولی به دلیل نواقصی که در زیرساخت‌های صادراتی استان مرکزی وجود دارد، این تولیدات از مبدأ استان صادر نمی‌شوند و انجام عملیات گمرکی در دفاتر صادراتی در تهران، تبریز و اصفهان سبب شده آمار دقیق صادرات فرش استان مشخص نباشد و فرش‌های مرغوب این خطه به نام دیگر استان‌ها راهی بازار هدف شوند. وی با بیان اینکه برخی از فرش‌های استان مرکزی نیز از قم و تهران صادر می‌شوند بیان کرد: به تازگی گمرک استان مرکزی اعلام آمادگی کرده است که زمینه صادرات فرش دستباف را مهیا کند. مدیرعامل اتحادیه تعاونی‌های فرش دستباف استان مرکزی خاطرنشان کرد: شرکت‌های صادراتی به علت صرفه اقتصادی ترجیح می‌دهند در مراکز استان‌هایی که تولید بیشتری در زمینه فرش و صنایع دستی وجود دارد دفتر صادراتی ایجاد کنند و اگرچه اراک از دیرباز مهد فرش دستباف بوده اما در حال حاضر رکود حاکم بر بازار موجب شده این خطه از دفاتر صادراتی محروم بماند. جیریایی افزود: ظرف مدت دوسال اخیر به علت رکود موجود در بازار، میزان صادرات فرش این استان به مبادی داخلی ۸۰ درصد کاهش داشته است. مدیرعامل اتحادیه‌های تعاونی فرش دستباف استان مرکزی گفت: درجه مرغوبیت فرش اراک بالا است اما ضعف تبلیغات موجب شده دستبافته‌های سنتی این خطه همانند فرش تبریز و اصفهان شناخته شده نباشند و همین میزان شناخت موجود نیز در حلقه نسل گذشته است و معرفی سرمایه فرش دستباف استان مرکزی به نسل جدید بسیار کمرنگ است.
وی اظهار کرد: از ۳۰ هزار بافنده ماهر فرش در استان مرکزی، فقط ۱۴ هزار نفر با معرفی به سازمان صنعت، معدن و تجارت زیرپوشش بیمه تامین اجتماعی قرارگرفته و دارای کارت بیمه هستند و این مسئله انگیره شاغلان این بخش را برای کار حرفه‌ای و جدی کم می‌کند. مدیرعامل اتحادیه‌های تعاونی فرش دستباف استان مرکزی اظهار کرد: حجم بالایی از فرش‌های ایران در انبار بازار تاجران امریکایی و اروپایی ذخیره شده و استقبال از خرید آنها کم است که به گفته کارشناسان علت آن بروز نبودن طرح و نقشه است و مادامی که تولید هدفمند و مشتری‌محور با مشارکت طراحان و بافندگان انجام نشود وضع به همین منوال است. همچنین یک تولیدکننده و صادرکننده فرش استان مرکزی درباره وضعیت تولید و صادرات فرش از استان مرکزی اظهار کرد: پس از تحریم‌ها، در حال حاضر موانع صادارت فرش کم شده و پول حاصل از فروش به راحتی به کشور بازمی‌گردد ولی مشکل صادرکنندگان فرش دستباف هزینه بالای حمل‌ونقل هوایی است. محسن فراهانی افزود: هزینه حمل‌ونقل هوایی فرش بسیار بالا است و برای صادرکننده‌ای که از خط هوایی استفاده می‌کند صرفه اقتصادی ندارد و می‌طلبد در این بخش از صادرکنندگان حمایت شود. وی بیان کرد: یک هزار و ۵۰۰ مترمربع فرش دستباف در سال گذشته از این استان به ارزش ۴۰۰ هزار دلار به کشورهای امریکا، فرانسه و ژاپن صادر شد. فراهانی گفت: کسادی و رکود در بازار مهم‌ترین دغدغه تولیدکنندگان و تاجران فرش دستباف است و باید برای رونق بازار این هنرصنعت اصیل به دنبال بازاریابی جدید به ویژه در افریقای جنوبی و برزیل گشت. وی تاکید کرد: فرش‌های قدیمی و سنتی ایران بیشتر در بازارهای امریکایی خریدار دارند و نیاز است روش‌های نوین تجارت و بازاریابی به منظور افزایش درآمد ارزی از این بازار توسعه یابد. این تولیدکننده و صادرکننده فرش استان مرکزی گفت: برپایی نمایشگاه تولیدات فرش دستباف در چین و روسیه به عنوان کشور پرمصرف اجناس لوکس می‌تواند رونق خوبی برای این هنرصنعت داشته باشد.
مواد اولیه مرغوب نداریم
همچنین مدیر شرکت سهامی فرش ایران منطقه مرکزی نیز گفت: فقدان مواد اولیه مرغوب یکی از مشکلات حوزه فرش دستباف است که بیشترین آسیب را از نظر کیفیت به این محصول وارد می‌کند. محسن شفیعی افزود: نبود طراحان و نقشه‌کشان ماهر در استان مرکزی از معضلات جدی است که به نوع خود کیفیت تولید فرش را تحت تاثیر قرار می‌دهد و در حال حاضر شمار طراحان ماهر در این استان از انگشتان دست تجاوز نمی‌کند و در شرایطی که رقابت تنگاتنگ طرح و نقشه برای فرش دستباف با کشورهایی چون هند و چین وجود دارد، باید در جبران این ضعف اساسی کوشید. وی اظهار کرد: درحالی که ۳۰ هزار بافنده ماهر در سطح استان در پای دار قالی هنرآفرینی می‌کنند فقط ۵۰ نقشه‌کش و طراح فرش فعالیت دارند و لازم است طرح‌ها با بازارپسندی وارد چرخه تولید شود. وی با یادآوری اینکه در استان مرکزی کارشناس و ارزیاب گمرک وجود ندارد، گفت: فرش‌های تولیدی این استان صادرات قابل قبولی ندارد و اگر صادراتی هم به آن سوی مرزها انجام شود، بسیار جزئی است. شفیعی با یادآوری اینکه، سهمیه استان مرکزی در بیمه قالیبافی ۷ هزار نفر است، تصریح کرد: این در شرایطی است که باید ۱۴هزار قالیباف استان در چتر بیمه‌ای قرار می‌گرفت و پارسال حق بیمه یک هزار و ۲۰۰ قالیباف این استان در بازرسی قطع شد. مدیر شرکت سهامی فرش ایران منطقه مرکزی خاطرنشان کرد: تولیدکننده و فروشنده منتظر نتایج و تاثیرات اجرای برجام بر اقتصاد به ویژه صنعت فرش دستباف هستند. شفیعی تصریح کرد: بافندگان از وضعیت دستمزد ناراضی هستند و فقدان امکانات بیمه‌ای باعث دلسردی و کم‌توجهی به این صنعت دستباف شده است.
بافندگان فرش مزیتی ندارند
همچنین مریم جلالوندی از بافندگان ماهر و باسابقه فرش دستباف در یک کارگاه تولید فرش نیز درباره تولید و صادرات فرش از استان مرکزی گفت: در طول شبانه‌روز ۱۳ ساعت کار و هر ماه ۳ میلیون ریال دستمزد دریافت می‌کنم که با توجه به هزینه بالای زندگی، این رقم دریافتی جوابگوی مخارج نیست. وی افزود: از ۱۱- ۱۲ سالگی قالیبافی را شروع کردم و اکنون با ۴۲ سال سن فقط ۶ سال سابقه بیمه دارم و باید ۲۰ سال سابقه پرداختی داشته باشم تا بتوانم از مستمری بیمه تامین اجتماعی استفاده کنم. این بافنده فرش در استان مرکزی اظهار کرد: تردد روزانه و پرداخت هزینه رفت و آمد، درآمد ناچیز، طولانی بودن ساعت کار و ابتلا به انواع دردهای مفصلی در ناحیه گردن از جمله مشکلات ۱۳ بافنده زن در کارگاه قالیبافی اراک است. وی خاطرنشان کرد: با وجود سختی کار هیچ امکانات و مزایایی برای بافندگان در نظر گرفته نمی‌شود و خواسته ما از دولت برای حمایت از بافندگان این است که پرداختی ما براساس حقوق اداره کار انجام شود تا بتوانیم هزینه‌های سنگین زندگی را تامین کنیم.
منبع: صمت
