به گزارش اتاق خبر، امروزه بخش بزرگی از سرمایه واحدهای تولیدی و صنعتی را تحقیق و توسعه و تولید علم به خود اختصاص داده است. در دنیایی که فناوری به سرعت در حال تغییر است تنها از طریق تحقیق و توسعه می‌توان ارزش افزوده بالایی را برای واحدهای تولیدی و صنعتی ایجاد کرد. نگاهی به آمار بین‌المللی نشان می‌دهد شرکت «آی‌بی‌ام» (تولیدکننده و فروشنده نرم‌افزار و سخت‌افزار، ارائه‌دهنده خدماتی چون زیرساخت، میزبانی وب، فناوری نانو و رایانه بزرگ) با پژوهش‌های انجام‌شده در سال ۲۰۱۴ میلادی موفق به ثبت ۷۵۰۰ اختراع شده و به عنوان نخستین شرکت ثبت اختراع با بالاترین رقم در جهان شناخته و شرکت «سامسونگ» کره‌جنوبی با ۴۶۰۰ ثبت اختراع دوم شد. این در حالی است که رقم تولید علم و ثبت اختراع مجموع دانشگاه‌های برتر دنیا به شرکت «آی‌بی‌ام» نمی‌رسد.
ارزش افزوده بالا با وجود تعداد کم
شرکت‌های دانش‌بنیان حاصل شکل‌گیری و تجاری‌سازی ایده‌ها هستند که در درجه نخست برای ارزیابی تجاری‌سازی محصول باید گواهی دانش‌بنیان را کسب کنند اما موضوعی که توجه بیشتر اقتصاددانان دنیا را درباره شرکت‌های دانش‌بنیان به خود جلب کرده ارزش افزوده بالایی است که این شرکت‌ها کسب می‌کنند. این شرکت‌ها به ۳ دسته کلی شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا، تولیدی و خدماتی و صنعتی تقسیم می‌شوند؛ شرکت‌های دانش‌بنیان صنعتی به شرکت‌هایی گفته می‌شود که دارای پروانه بهره‌برداری هستند و اغلب با ایده صنعتگران شکل می‌گیرند. این صنعتگران با توجه به تجربه بالایی که در تجاری‌سازی محصولات و ارائه آن به بازارهای هدف دارند به‌راحتی می‌توانند محصول جدید را به بهره‌برداری و فروش برسانند از این‌رو شرکت‌های دانش‌بنیان صنعتی که تنها ۷درصد شرکت‌های دانش‌بنیان کشور را از بیش از ۲هزار شرکت دانش‌بنیان تشکیل می‌دهند ارزش‌افزوده به مراتب بیشتری از دیگر شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا و تولیدی و خدماتی دارند. با این حال تمامی شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا و تولیدی و خدماتی و صنعتی با همکاری وزارت علوم، تحقیقات و فناوری‌ها اداره می‌شوند.
شرایط تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان
براساس آیین‌نامه اجرایی قانون حمایت از شرکت‌ها و موسسات دانش‌بنیان تاسیس شرکت‌های دانش‌بنیان شرایطی دارد؛ ازجمله اینکه حداقل دوسوم از اعضای هیات‌مدیره شرکت، مدرک کارشناسی و ۳سال سابقه کاری داشته باشند، دارای حداقل یک اختراع ثبت و ارزیابی شده داخلی یا یک اختراع بین‌المللی مرتبط با حوزه کاری شرکت باشند، حداقل نیمی از درآمد شرکت در یک سال مالی گذشته ناشی از فروش فناوری، کالا یا خدمات دانش‌بنیان (شامل خدمات تحقیق و توسعه و طراحی مهندسی مرتبط با فهرست کالای دانش‌بنیان و خدمات تخصصی دانش‌بنیان) آن شرکت از طریق قرارداد باشد. البته (شرکت‌هایی که در مرحله تجاری‌سازی نخستین کالای دانش‌بنیان خود هستند در صورتی که دارای تولید آزمایشی موفق بوده و استانداردهای لازم را از مراجع ذی‌صلاح داخلی یا بین‌المللی کسب کرده باشند، همچنین دارای بازار مطمئن یا اعلام نیاز معتبر همراه با قرارداد تولید کالا باشند از رعایت حداقل دوسوم از اعضای هیات‌مدیره شرکت و شرایط مدرک کارشناسی و ۳ سال سابقه فعالیت کاری مستثنا هستند) و درنهایت سابقه بیمه پرداختی برای ۳ نفر از کارکنان تمام‌وقت شرکت، حداقل۶ ماه باشد. پرونده شرکت‌هایی که به طور کامل به تعهدات خود پایبند نبوده‌اند(تسهیلات، حمایت‌ها، مالیات، بیمه و... ) طبق دستورالعمل بررسی خواهد شد.
آسانی دانش‌بنیان شدن
راه‌اندازی خطوط تولید شرکت‌های دانش‌بنیان صنعتی با نوآوری شکل می‌گیرد و هدف اصلی از این نوآوری تبدیل ایده به محصول است که به روش‌های مختلف مهندسی معکوس یا انتقال فناوری می‌توان خطوط تولید محصول جدید را در واحدهای تولیدی و صنعتی راه‌اندازی کرد و با تجربه‌ای که واحدهای تولیدی و صنعتی در تامین مواد اولیه و تامین سرمایه و دستگاه‌های مورد نیاز دارند این کار با سهولت بهتری توسط این بنگاه‌ها انجام خواهد شد. علی اوسط‌حضرتی، رییس اداره آموزش، پژوهش و فناوری سازمان صنعت، معدن و تجارت استان آذربایجان‌غربی در این‌باره به صمت گفت: امروزه در دنیا حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان صنعتی بیشتر از شرکت‌های دانش‌بنیان نوپا و خدماتی و تولیدی است، چراکه هرچند درجه ریسک شرکت‌های دانش‌بنیان صنعتی به مراتب از شرکت‌های نوپا و تولیدی و خدماتی که توسط دانشجویان و استادان اداره می‌شود بالاتر است اما شرکت‌های دانش‌بنیان صنعتی ارزش‌افزوده بیشتری دارند. به گفته اوسط‌حضرتی، یکی از نیازهای اولیه دانش‌بنیان کردن خطوط تولید بنگاه‌های تولیدی و صنعتی، به وجود آوردن تفکر تحقیق و توسعه در بنگاه‌هاست. با نگاهی گذرا به صنایع کشورهای پیشرفته می‌توان به راحتی دریافت که رمز موفقیت آنها حاصل تحقیق و توسعه و تولید علم است. با این وجود، موفقیت بنگاه‌های تولیدی و صنعتی کشورمان نیز در گرو توجه به این موضوع است. خوشبختانه وزارت صنعت، معدن و تجارت در قانون رفع موانع تولید نیز برای ترغیب بنگاه‌های تولیدی و صنعتی در ماده‌های ۴، ۳۱، ۳۵ معافیت‌های مالیاتی در نظر گرفته که در صورت عقد قرارداد این بنگاه‌ها با دانشگاه و توسعه واحدهای تحقیق و توسعه این معافیت‌ها برای آنها اعمال خواهد شد. اوسط‌حضرتی با بیان اینکه سازمان صنعت، معدن و تجارت آذربایجان‌غربی نیز برای ترغیب بنگاه‌های صنعتی و تولیدی به دانش‌بنیان شدن برنامه‌های متعددی را در پیش گرفته، افزود: برنامه‌های این سازمان برنامه‌ریزی منسجم برای دانش‌بنیان کردن واحدهای تولیدی، حمایت از تحقیق و توسعه است، علاوه بر این، با جلسات متعددی که با بنگاه‌های تولیدی برگزار شده بسیاری از این بنگاه‌ها علاقه‌مند هستند که فعالیت دانش‌بنیان داشته باشند. همچنین موفق به عقد تفاهمنامه با ۷ دانشگاه در استان آذربایجان‌غربی شده‌ایم. درحال‌حاضر شرکت‌های دانش‌بنیان صنعتی زیرنظر وزارت علوم، تحقیقات و فناوری فعالیت می‌کنند و این در حالی است که فعالیت این شرکت‌ها با حمایت وزارت صنعت، معدن و تجارت و همچنین با تجربه‌ای که بنگاه‌های تولیدی و صنعتی از فرآیند شکل‌گیری محصول دارند می‌تواند تاثیرگذارتر باشد. در این‌باره پیشنهادی را به منظور دریافت مدرک شرکت‌های دانش‌بنیان صنعتی از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح کرده‌ایم که امیدوارم مورد قبول واقع شود.
۷ بنگاه صنعتی دانش‌بنیان شدند
حسن سعادت‌فر، رییس اداره آموزش و پژوهش سازمان صنعت، معدن و تجارت مازندران به برنامه‌هایی که برای ترغیب بنگاه‌های تولیدی و صنعتی به دانش‌بنیان شدن در نظر گرفته‌اند اشاره کرد و به صمت گفت: در مرحله نخست برای آشنا کردن بنگاه‌های تولیدی و صنعتی با مزیت‌های دانش‌بنیان، تمام مزایای دانش‌بنیان شدن را احصا کردیم و برای تمامی بنگاه‌های تولیدی و صنعتی استان این مزایا ارسال شد. در مرحله بعد از مدیران واحدهای تحقیق و توسعه ۸۰ بنگاه صنعتی دعوت کرده و کارگزاری از معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری در قالب کارگاه آموزشی برای دانش‌بنیان شدن این واحدها تشکیل شد. از دیگر برنامه‌های آینده نیز دعوت از ۱۰۰ بنگاه تولیدی و صنعتی در همایش «اقتصاد دانش‌بنیان» خواهد بود که با حضور مسئولان وزارت صنعت، معدن و تجارت و معاونت علمی و فناوری با محوریت دانش‌بنیان کردن واحدهای تولیدی و صنعتی برگزار خواهد شد. سعادت‌فر با اشاره به اینکه وزیر صنعت، معدن و تجارت نیز تاکید ویژه‌ای بر متقاعد کردن واحدهای صنعتی به دانش‌بنیان شدن دارد، تصریح کرد: تاکنون ۷ بنگاه تولیدی و صنعتی این استان در حوزه‌های سخت‌افزار رایانه‌ای، تولید دیگ بخار، مواد پیشرفته فلزات، لوله‌های فولادی، ماشین‌آلات و تجهیزات پرورش طیور و طراحی و تولید تجهیزات تست مواد دانش‌بنیان شده‌اند و وزارت صنعت، معدن و تجارت از صادرات این واحدها حمایت خواهد کرد. بنا براین گزارش، فعالان حوزه دانش‌بنیان صنعتی به خوبی دریافته‌اند که کشورهای پیشرفته صنعتی تنها با تحقیق و توسعه توانسته‌اند صنایع خود را ارتقا دهند. از آنجایی که راه‌اندازی خطوط تولید شرکت‌های دانش‌بنیان صنعتی به مراتب برای بنگاه‌های صنعتی با توجه به سابقه فعالیتی که دارند آسان‌تر است از این‌رو انتظار می‌رود با به وجود آوردن شبکه واحد، تمامی متولیان این حوزه بتوانند به طور هماهنگ نیازهای بنگاه‌های صنعتی را شناسایی و برای رسیدن به نوآوری با حمایت لازم آنها را ترغیب به دانش‌بنیان شدن کنند.
منبع: صمت
