به گزارش اتاق خبر، این شرایط در حالی است که پس از گذشت یک هفته از شوکی که برکسیت وارد کرد، بازارها کمی آرام گرفت و از شدت هیجانات کمی کاسته شد، اما افزایش قیمت دلار در بازار داخلی برخلاف حرکت و جهت ارز دلار در بازارهای جهانی همچنان ادامه دارد. نرخ دلار آزاد در حالی در بازار روند افزایشی را طی می‌کند که روند صعودی ارزش برابری آن در مقابل دیگر ارزهای معتبر دنیا از سه‌شنبه هفته گذشته متوقف شده است.
البته این افزایش قیمت فقط ویژه بازار آزاد نبوده و نرخ دولتی ارز نیز در این مدت با رشد چشمگیر قیمت مواجه شده است. آنطور که از گوشه و کنار شنیده می‌شود، دلیل افزایش قیمت ارز از سوی بانک مرکزی، فراهم کردن شرایط برای ارز تک نرخی است تا بتواند این سیاست را در نیمه دوم سال عملیاتی کند.
در شرایطی که برخی از کارشناسان اقتصادی بر این باور هستند که نرخ ارز باید در کشور افزایش یابد تا از این طریق درآمد صادراتی کشور بیشتر شود اما در سوی دیگر قضیه نیز برخی دیگر از کارشناسان و فعالان اقتصادی معتقدند نرخ ارز باید کاهش یابد چون، ارز گران تاثیر بسزایی بر قیمت‌ها در بازار و سایر اقلام، وضعیت تجارت، تولید، صنعت و سایر فعالیت‌های اقتصادی خواهد داشت و بر اساس گفته فعالان بازار این قیمت ارز است که نرخ همه چیز را مشخص می‌کند و به همین دلیل است که باید کاهش یابد. اما آیا شرایط برای کاهش نرخ دلار فراهم است؟
دلار ارزان به نفع اقتصاد
مهدی تقوی از کارشناسان حوزه اقتصادی دراین‌باره افزود: از آنجا که قسمت زیادی از مواد اولیه بخش‌های مختلف صنایع، از طریق واردات تامین می‌شود، افزایش قیمت دلار می‌تواند باعث گران شدن هزینه تمام‌شده کالا شود و قدرت رقابت‌پذیری را در بازارها کاهش دهد. او با بیان اینکه باید شرایط برای کاهش نرخ دلار هرچه سریع‌تر فراهم شود افزود: نبودن تعادل در عرضه و تقاضا در بازار ارز، از عوامل مهمی است که باعث می‌شود قیمت دلار افزایش یابد از این‌رو، درصورتی که منابع ارزی کشور افزایش یابد، می‌توان امیدوار بود که قیمت دلار هم به تبع آن روند کاهشی پیدا کند. به گفته وی، پس از اجرای برجام و پیش‌بینی اینکه منابع ارزی بلوکه شده وارد کشورخواهد شد، این امیدواری ایجاد شد که منابع ارزی به تبع آن افزایش یابد، عرضه و تقاضا در این حوزه به تعادل برسد، قیمت ارز کاهش یابد و شرایط برای سیاست تک‌نرخ کردن ارز فراهم شود که هنوز این امر به طور کامل محقق نشده است. تقوی با اشاره به این موضوع که قیمت دلار همواره در کشور ما بالا بوده و در روزهای اخیر هم، تحولات انگلیس و نوسانات ایجاد شده در بازارها، مزیت برعلت شده است افزود: گران بودن نرخ دلار تورم زا است و روی عملکرد اقتصادی ما تاثیر منفی می‌گذارد. از آنجا که بخش زیادی از مواد اولیه محصولات‌مان از خارج تامین می‌شود، گران شدن نرخ ارز می‌تواند بر قیمت محصولات تولیدی تاثیر بگذارد و قیمت کالا و خدمات را برای مصرف‌کننده گران کند که این موضوع تورم‌زاست. این کارشناس اقتصادی، امیدوار است که با ورود منابع ارزی جدید به کشور، قیمت دلار کاهش یابد چون معتقد است اگر دلار پایین بیاید نگرانی فعالان اقتصادی کمتر می‌شود و در عین حال وضع مردم بهتر خواهد شد.
رکود در اقتصاد رفع شود
عباس ابونوری یکی دیگر از کارشناسان اقتصادی نیز در همین زمینه افزود: مسئله رکودی که در اقتصاد وجود دارد، باعث شده پویایی لازم در مبادلات تجاری کشور ما وجود نداشته باشد و روی همین روال ارز زیادی وارد کشور نشود و همین امر عاملی شود برای نبود تعادل در عرضه و تقاضا و گران شدن ارز. وی با تاکید براینکه کشور ما در حال حاضر از لحاظ وسعت بازارها برای تبادلات اقتصاد و همچنین ارزش پول ملی، چندان شرایط مناسبی ندارد گفت: همین شرایط باعث می‌شود که به‌عنوان نمونه تحولات اخیر اروپا، تاثیر زیادی بر بازار داخلی ما داشته باشد و قیمت‌ها را دچار نوسانات شدید کند. کوچکترین مسائلی که در دنیای بیرون ایجاد می‌شود، بر قیمت طلا و ارز در داخل تاثیر می‌گذارد و به تبع آن اقتصاد کشورمان هم از این بابت متاثر می‌شود.
او با تاکید براینکه ما درحال‌حاضر زمینه بالقوه در کشور برای ثبات نرخ ارز نداریم افزود: اگر به دنبال این هستیم که نرخ ارز کاهش یابد و به ثبات برسد، باید وسعت بازارهای صادراتی را برای کالاهای‌مان افزایش دهیم تا ارز بیشتری وارد کشور شود و نرخ‌ها افزایش نیابد.
ابونوری، به موضوع برجام و اینکه بسیاری از افراد منتظر بودند پس از اجرایی شدن برجام، قیمت ارز به شدت کاهش یابد و قیمت‌ها در بازارها تعدیل شود اشاره کرد و گفت: برجام موضوعی نیست که آنی و در کوتاه مدت، تاثیر خودش را بر اقتصاد کشور بگذارد و زمینه را ایجاد کند که قیمت‌ها در بازارها همچون ارز، به شدت کاهش یابد. به نظر بنده آثار مثبت برجام در اقتصاد، در سال‌های آینده، مشخص خواهد شد و این اتفاقی نیست که در کوتاه‌مدت خودش را نشان دهد. به گفته او، این آثار در بلندمدت باعث خواهد شد که قیمت دلار هم کاهش یابد و روند نزولی به خود بگیرد که اگر این اتفاق بیفتد آثار مثبتی به دنبال خواهد داشت.
ذخایر ارزی کشور قوی شود
محمدصادق علی‌پور از کارشناسانی است که با توجه به وضعیت فعلی اقتصاد، دستیابی به ارز ارزان را سخت و مشکل می‌داند و معتقد است: ارز ارزان هرچند که مزایای زیادی می‌تواند برای اقتصاد ایران داشته باشد اما با توجه به شرایط فعلی حاکم بر اقتصاد، این امر سخت به نظر می‌رسد. به گفته او، کاهش درآمد بودجه‌ای دولت، نفع بخش صادرات از بالا بودن نرخ ارز، کاهش قیمت نفت و به تبع آن کم شدن منابع ارزی به کشور و مواردی از این دست، از عواملی است که باعث شده قیمت ارز رو به بالا تمایل داشته باشد و ارزان نشود. این درحالی است که ارز ارزان می‌تواند به نفع اقتصاد تمام شود.
به گفته این استاد دانشگاه، اگر به دنبال این هستیم که قیمت در بازار ارز به تعادل برسد، باید ذخایر ارزی کشور را قوی کنیم و تقاضاها را در کشور پوشش دهیم. ما در حال حاضر با تنگناهای زیادی مواجه هستیم و همین امر باعث می‌شود که زمینه ایجاد ارز ارزان فراهم نشود. او براین باوراست اگر در چنین شرایطی ارز را هم تک‌نرخی کنیم، به نظر می‌رسد که نرخ رسمی به سمت نرخ آزاد میل پیدا کند و تک‌نرخی کردن ارز به نرخ آزاد نزدیک‌تر شود. بنابراین اگر می‌خواهیم نرخ ارز کاهش یابد باید منابع ارزی کشور را قوی کنیم.
او براین باوراست که پایین آمدن نرخ ارز می‌تواند بر صنایع و قیمت تمام‌شده کالاهایی تاثیر بگذارد که مواد اولیه شان از خارج تامین می‌شود و این در نهایت سبب می‌شود که قیمت محصولات تولیدی که به‌دست مصرف‌کننده می‌رسد کاهش یابد و بار تورمی در کشور کمتر شود.
سخن آخر اینکه، به‌زعم برخی کارشناسان، نرخ ارز در اقتصاد باید کاهش یابد اما بدون تردید تحقق این هدف نیازمند فراهم کردن برخی شرایط و پیش نیازهاست که اگر فراهم شود می‌تواند آثار بسیار مثبتی بر اقتصاد داشته باشد. ضمن اینکه دولت و بانک مرکزی مصمم هستند نرخ ارز را تا چند ماه آینده با توجه به وعده‌ای که داده شده، یکسان‌سازی کنند که به نظر می‌رسد اگر این نرخ متعادل شود، یکسان‌سازی نرخ ارز می‌تواند در محدوده مناسب انجام شود که به نفع کل اقتصاد است.
منبع: صمت
