ا
تاق خبر: شهردار تهران از رشد منفي جمعيت تهران خبر داد و گفت: در ازاي اين رشد منفي از اتوبان آزادگان به آن طرف تهران اتفاقاتي مي‌افتد كه رشد جمعيت در حومه شهر تهران را به 4.7درصد رسانده است. همزمان با اين سخنان معاون معماري و شهرسازي وزارت راه و شهرسازي نيز از افزايش تعداد خانوار در سراسر كشور خبر داد و گفت: مهاجرت‌هاي كلي به شهرهاي بزرگ كنترل شده است.
محمدباقر قاليباف، شهردار تهران در جلسه كميسيون شوراها و امور داخلي مجلس با اشاره به آمار جمعيت‌پذيري پايتخت گفت: در نتيجه اين وضعيت شهرهاي چند ميليوني در اطراف تهران به وجود مي‌آيد و بخش عمده‌يي از شرق سرزمين ما خالي از سكنه شده كه اين موضوعات را بايد در برنامه ششم توسعه حل كنيم. وي افزود: شهرداري تهران طرح جامع شهر را با كمك شوراي شهر تهران تهيه كرده و اين طرح در شوراي عالي شهرسازي تصويب و تاييد شد و به شهرداري ابلاغ شد. براساس آن طرح تفصيلي در كميسيون ماده پنج به تصويب رسيده و مجددا طرح تفصيلي نيز به تاييد شوراي عالي شهرسازي رسيد. حتي به خاطر حساسيت‌هاي موجود چند جلسه با حضور رييس‌جمهور براي تصويب طرح جامع برگزار شد و جمعيت‌پذيري شهر تهران در طرح جامع را نيز در آن جلسات افزايش دادند. اما با شروع دولت جديد ما در نخستين قدم ابلاغيه هشت ماده‌يي را اصلاح كرديم كه طبق آن جمعيت‌پذيري را براساس همان طرح جامع پيش ببريم. به گفته شهردار تهران از پيش از انقلاب محدوده شهر تهران 740هزار متر مربع بوده كه اين رقم به حدود 630 هزار مترمربع كاهش پيدا كرده تا تهران 100كيلومتر مربع كوچك‌تر شده و گسترش بي‌رويه آن مهار شود.
شهرنشيني ناهنجار در سال‌هاي ۸۵ تا ۹۰
پيروز حناچي، دبير شوراي عالي شهرسازي و معماري ايران و معاون معماري و شهرسازي وزير راه و شهرسازي نيز در نشست مشترك مسوولان وزارت راه و شهرسازي با معاون اول رييس‌جمهور گزارشي از وضعيت شهرسازي كشور بين سال‌هاي ۳۵ تا ۹۰ را ارائه كرد و در تشريح آن گفت: ايران جزو كشورهايي است كه نرخ رشد جمعيتي در آن بسيار بالاست. درحال حاضر آماري كه از سال ۹۰ داريم، نشان مي‌دهد كه 71.4درصد جمعيت شهري در مقابل 28.5 جمعيت روستايي است. جدول تحولات رشد جمعيت نيز نشان مي‌دهد ما از سال ۳۵ تا ۹۰ در مناطق شهري رشدمان 5.3 بود. درحال حاضر اين رشد 2.4درصد است. او ادامه داد: نرخ رشد جميعت روستايي درحال حاضر منفي است و نرخ رشد جمعيت شهري نسبت به نرخ رشد جمعيت كشور افزايش پيدا كرده است. همچنين نرخ رشد جمعيت به طور كلي(جمعيت روستايي و شهري) كاهش داشته و به 1.29درصد رسيده است. اين درحالي است كه در كنار كاهش بعد خانوار، نرخ رشد جمعيت كاهش يافت اما تعداد خانوار افزايش پيدا كرد. آمارها از افزايش خانوار در سطح كشور نشان مي‌دهد كه ما به تعداد مسكن بيشتري در كشور نياز داريم.
سياست‌گذار حوزه شهرسازي كشور با ارائه جداول و آمارهاي تحولات جمعيتي كشور توضيح داد: جدول تحولات سال‌هاي ۱۳۵۵تا ۱۳۹۰ نشان‌دهنده آن است كه بعد خانوار از 2/5 به 5/3 رسيده است. بدين معنا تقريبا در هر خانوار ايراني تقريبا سه و نيم نفر حضور دارند و جمعيت خانوار كشور بيش از سه نفر است. حناچي گفت: هرم سني كشور در حد فاصل ۸۵ تا ۹۰ نشان‌دهنده آن است كه ما يك جمعيت انباشته‌يي در بخش جوان يعني از ۲۰ تا ۳۰سال داريم همچنين نرخ دوم افزايش جمعيت با ازدواج و زاد و ولد درحال شكل‌گيري و رشد است.
وي ادامه داد: گزارش وضعيت شهرهاي كشور بين سال‌هاي ۶۵ تا ۹۰ نشان مي‌دهد كه ما در سال ۶۵ داراي ۱۶شهر با بيش از ۲۵۰هزار نفر جمعيت بوده‌ايم كه درحال حاضر به ۲۹شهر افزايش يافته است. همچنين تعداد شهرهاي بين ۱۰۰تا ۲۵۰هزار نفر جمعيت ۲۵شهر بوده كه درحال حاضر به ۵۷ شهر افزايش پيدا كرده و شهرهاي بين ۵۰ تا ۱۰۰هزار نفر جمعيت از ۴۶ به ۸۱ و شهرهاي كمتر از ۵۰ هزار نفر از ۴۵۵ به ۹۹۹شهر رسيده است.
حناچي در جمع‌بندي وضعيت جمعيت كشور گفت: درحال حاضر ۱۳۳۱ شهر داريم كه در فاصله سال‌هاي ۳۵ تا ۹۰ به شدت افزايش پيدا كرده؛ مخصوصا در سال‌هاي ۸۵ تا ۹۰ اين نرخ به شكل فزاينده‌يي رشد داشته است. هم‌اكنون هشت شهر تهران، مشهد، كرج، اصفهان، تبريز، شيراز، اهواز و قم بيش از يك ميليون نفر جمعيت دارند كه بايد تمهيدات خاصي براي آنها انديشيد و در اين بين تهران با فاصله قابل توجه از ديگر كلان‌شهرها درحال رشد انفجاري است. او با بيان اينكه تراكم جمعيت كشور در سال ۳۵، ۲۱ نفر در كيلومتر مربع بود و اين مقدار درحال حاضر به ۴۶ نفر افزايش پيدا كرده است، گفت: ميزان شهرنشيني در سال‌هاي پس از انقلاب به ويژه در سال‌هاي ۸۵ تا ۹۰ قابل ملاحظه است كه اين ميزان در شهرهاي البرز، تهران و قم بيش از ساير شهرهاي كشور است.
معاون وزير راه و شهرسازي، ميزان شهرنشيني قم را وضعيتي خاص عنوان كرد و افزود: قم وضعيت خاصي دارد چون يك استان و عملا يك شهر عمده دارد ولي در البرز و تهران ميزان شهرنشيني ناهنجاري و تمركز وجود دارد كه نرخ رشد جمعيت و نرخ جمعيت شهرنشين در البرز 90.5 و در تهران 92.8 است و نشان‌دهنده تمركز بيش از حد در اين مناطق است. معاون وزير راه و شهرسازي با اشاره به نوع مهاجرت‌ها و تفكيك آنها در فاصله سال‌هاي ۸۵ تا ۹۰ از كنترل آنها در شهرهاي بزرگ خبر داد و گفت: نوع مهاجرت‌ها و تفكيك آنها در فاصله سال‌هاي ۸۵ تا ۹۰ نشان مي‌دهد كه مهاجرت‌هاي كلي كشور در شهرهاي بزرگ كنترل شده است. همچنين آمارها نشان مي‌دهد كه ما دوران سختي را از ۷۵ تا ۸۵ پشت سر گذاشتيم.
رشد انفجاري جمعيت تهران در سال ۹۰
در نمودار كلي تراكم جمعيت نقاط شهري و نقاط روستايي، رشد انفجاري جمعيت شهر تهران در سال‌هاي ۹۰ را شاهد بوديم. حناچي با اعلام اين مطلب افزود: گزارش آمايش سرزمين نيز نشان از عدم تعادل بين دو نيمه شرقي و غربي كشور به لحاظ وسعت، جمعيت، شاغلان، بخش كشاورزي، صنعت، خدمات، تراكم جميعت، تراكم شهر و تراكم روستايي دارد. آمارها نشان مي‌دهد كه بخش شمالي و غربي كشور به نسبت بخش شرقي و جنوبي جمعيت‌پذيرتر است. همچنين زيرساخت‌ها، خط لوله گاز، نفت خام، فرآورده‌هاي نفتي، برق، ذخاير معدني، مرزهاي آبي، راه آهن، راه‌هاي اصلي و بزرگراه‌ها و خدمات عمومي، بيمارستان‌ها، تعداد دانشجويان، هتل‌ها، سردخانه‌ها، سيلوها، نسبت بيكاري با باسوادي و زيرساخت‌هاي فرهنگي همچون سالن‌هاي سينما و تئاتر همگي نشان دهنده اين هستند كه ما از يك عدم تعادل و برخورداري در سطح كشور مواجه‌ايم.
وي با اشاره به اينكه ۱۰سال مانيتورينگ(نظارت) بر نظام شهرسازي در كشور خاموش بود، گفت: در ۱۰سال پيش از دولت يازدهم، مانيتورينگ شهرسازي كشور عملا خاموش بود و بديهي‌ترين موضوع‌هايي كه بايد پيگيري مي‌شد نيز انجام نمي‌شد.
با حمايت جناب آقاي آخوندي دوره خاموش را پشت سر گذاشتيم و به شفافيت و پيگيري مسائل نظارتي(مانتيورينگ) شهرسازي مشغوليم با اين حال از اين شفافيت و اطلاع‌رساني دچار چالش مي‌شويم. در شهرهاي مشهد، تبريز و تهران در مورد پيگيري بديهي‌ترين موضوعات با چالش‌هاي عمده مواجه‌ايم اما با وجود مشكلات به كار و وظيفه خود در اين مدت با وجود چالش‌ها عمل خواهيم كرد.
منبع: تعادل
95103
