اتاق خبر - محمد حسن گودرزی: خبر کوتاه ولی چندان غیرمنتظره نبود: تحریم های 10 ساله آمریکا علیه ایران برای ده سال دیگر تمدید خواهد شد. این خبر در 72 ساعت گذشته باعث واکنش بسیاری در میان صاحب نظران و منتقدان سیاسی شد. برخی از منتقدان با اشاره به تمدید این تحریم ها آن را به طور کامل مغایر با برجام و ناقض آن از سوی دولت آمریکا می دانند. در مقابل برخی دیگر به وضع این تحریم ها قبل از برجام اشاره می کنند و آن را بی ارتباط با برجام به شمار می آورند. با این حال تا قبل از تمدید این تحریم ها که به داماتو معروف است این امید وجود داشت که رئیس جمهور آمریکا با توجه به شرایط موجود از امضای این طرح اجتناب کند؛ اما تصویب قاطعانه طرح تمدید تحریم های یک جانبه ایران در مجلس سنای آمریکا، 99 رای موافق در مقابل 0 رای مخالف صورت گرفت این به معنای یک رای مطلق صد در صدی در سنا است که طبیعتاً چاره ای برای باراک اوباما باقی نگذاشته است و به نظر می رسد با این روال این تحریم ها محتملاً تا سال 2026 تمدید خواهد شد.
تحریم داماتو
تحریم های یک جانبه ایالات متحده آمریکا علیه جمهوری اسلامی ایران توسط آلفونس داماتو، سناتور وقت مجلس سنا، در سپتامبر سال 1995 طرحی برای تحریم صادرات فناوری انرژی از سوی شرکتهای خارجی به ایران ارائه داد. تمرکز این تحریم ها، سرمایه گذاری در بخش انرژی بود و علاوه بر ایران، لیبی هم مشمول تحریم شد. این قانون عمدتا شرکت هایی که بیش از 20 میلیون دلار در یک سال در بخش انرژی ایران سرمایه گذاری کنند را مجازات و همچنین فروش سلاح شیمیایی، بیولوژیکی یا هسته ای یا فناوری های مرتبط یا تعداد و انواع بی ثبات کننده سلاح پیشرفته متعارف را ممنوع می کند.
واکنش ها به تمدید تحریم ها
در واکنش به تصویب این طرح در کنگره و مجلس سنای آمریکا اولین واکنش به این طرح از سوی دولت ایران از زبان سخنگوی وزارت امور خارجه ایران شنیده شد که این مصوبه را ناقض برجام توصیف کرد و از آن انتقاد کرد. بهرام قاسمی گفت: رئیس جمهور آمریکا در برجام پذیرفته است که با استفاده از کلیه اختیارات خود، از قانونی و اجرایی شدن موارد مخالف برجام، منجمله مصوبه اخیر کنگره، جلوگیری نماید.
علی اکبر صالحی ،رئیس سازمان انرژی اتمی ایران، نیز در مصاحبه ای که با خبرگزاری صدا و سیما داشت گفت: قانون تحریم های 10 ساله علیه ایران اکنون وجود دارد اما رئیس جمهور آمریکا آن را ملغی اثر کرده است و فعلا آثاری مترتب بر آن واقف نیست اما اگر دوباره عملیاتی و اجرایی شود، نقض صریح برجام است. وی درباره واکنش احتمالی ایران به اقدام آمریکایی ها گفت: جمهوری اسلامی ایران ضرورتی بر علنی کردن آن (اقدامات متعاقب) مساله ندارد، ما پیش بینی های لازم را از قبل کرده ایم یعنی آمادگی خوبی داریم که بخواهیم واکنش نشان دهیم.
در این میان مجلس شورای اسلامی نیز در پاسخ به این اقدام دولت و مجلس سنای آمریکا، تهیه طرحی سه فوریتی برای تکلیف دولت به از سر گیری فعالیت صلح آمیز هسته‌ای را در دستور کار خود قرار داد. اکبر رنجبرزاده عضو هیات رئیسه مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با ایسنا اظهار کرد: این طرح سه فوریتی که در حال اضطرار تهیه و مطرح خواهد شد شامل یک ماده واحده و چند تبصره است که دولت را مکلف می‌کند در صورت تائید مصوبه مجلس سنای آمریکا توسط رئیس‌جمهور این کشور توافق برجام را خاتمه دهد و مسیر فعالیت‌های صلح آمیز هسته‌ای را از سر بگیرد. وی در همین زمینه افزود: مصوبه اخیر سنای آمریکا در مورد تمدید تحریم 10 ساله ایران در واقع تجاوز به حریم قانونی ما و یک جنگ تمام عیار است که می‌توان آن را تجاوزی از منظر دیپلماسی و پشت پا زدن به تعهدات از سوی آمریکا عنوان کرد.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام ،محسن رضایی، در یادداشتی در صفحه اینستاگرام خود با توصیف این اقدام سنا و دولت آمریکا به دهن کجی، نوشت: اگر آمریکا تحریم‌های جدید را علیه ایران اعمال کند، ما به آمریکا پاسخ شوکه کننده‌ای خواهیم داد. وی که عنوان «پاسخ محکم ایران به تمدید تحریم‌ها» در مورد این پست در اینستاگرام خود انتخاب کرده بود، افزود: تحریم‌های جدید فقط علیه ایران نخواهد بود؛ بلکه دهن کجی به اروپا، چین و روسیه هم خواهد بود. نادیده گرفتن شورای امنیت سازمان ملل هم خواهد بود؛ بنابراین دست ما باز خواهد بود که علیه آمریکا اقدام کنیم ولی اقدام ما از آنها اساسی‌تر و کوبنده‌تر خواهد بود.
اما محمدجواد ظریف نیز که در راس هیاتی اقتصادی و سیاسی به هند سفر کرده، در بدو ورود به هند در جمع خبرنگاران در مورد تمدید تحریم‌های ده ساله علیه ایران از سوی سنای آمریکا گفت: این کاری که در سنا انجام شد در صورتی که به امضای رئیس‌جمهور آمریکا هم برسد، اثر اجرایی ندارد و از نظر جامعه بین‌المللی بی‌اعتباری دولت آمریکا را نشان می‌دهد که برخلاف تعهدات خود عمل می‌کند.
از سوی دیگر اریک شولتر قائم مقام سخنگوی کاخ سفید روز جمعه در واکنش به تصویب لایحه موسوم به 'ایسا' در سنای کشورش گفت ما از مدت ها پیش گفته ایم که تمدید تحریم های ایران ضرورتی ندارد و گفته ایم که هدف اصلی ما ترجیحا اطمینان از اجرای درست و کامل برجام است. شولتز افزود که اوباما و کاخ سفید این را هم گفته اند که تمدید این تحریم ها از نظر آن ها نقض برجام محسوب نمی شود. وی در ادامه با بیان این که اوباما این لایحه را امضا خواهد کرد، ادامه داد: در لایحه مذکور به وزیر خارجه آمریکا اختیار داده شده است تا آن دسته از تحریم هایی را که به برنامه های هسته ایران مربوط می شود از این مجموعه حذف کند و جان کری یقینا این کار را خواهد کرد و تا زمانی که ایران به تعهدات خود در چهارچوب برجام پایبند بماند به این کار ادامه خواهد داد. با توجه به این حجم از اظهارت مختلف به نظر می رسد که این اقدام سنای آمریکا باعث خواهد شد که اجرای برجام با مشکل مواجه شود. علیرغم اینکه برجام توافقی دوجانبه بین دولت های ایران و امریکا نیست و سایر کشورهای 5+1 در آن سهیم هستند به نظر می رسد که اقدام اخیر باعث بروز مشکلات برای اجرای کامل ان شود. با توجه به این موضوع که دونالد ترامپ رئیس جمهور منتخب آمریکا خود از منتخبان سرسخت برجام بوده و سوابق اعضای هیئت دولت وی نیز به خوبی این موضوع را نشان می دهد که دولت جدید آمریکا عزم خود را برای متوقف کردن روند کنونی برجام و تغییر در آن جزم کرده است.
94105 ت
