دور اتكا به «درآمدهاي نفتي» را در سال ٩٩ خط بكشيد. منظورم الف- درآمدهاي حاصل از نفت خام ناچيزي است كه ممكن است شركت نفت از راه‌هاي مختلف بتواند بفروشد. ب- بخش مهمي از درآمد حاصل از فروش فرآوده‌هاي نفتي است كه هم به جهت كاهش شديد تقاضاي جهاني در چند ماه آينده و هم سقوط قيمت نفت، عايدي‌اش با پيش بيني‌هاي بودجه، فاصله خواهد داشت. ج- درآمدهاي حاصل از فروش ميعانات گازي است كه به جهت سختي عرضه‌اش كم خواهد بود. د- و بالاخره درآمد ناشي از صادرات محصولات پتروشيمي است كه تحت تاثير كاهش تقاضا و كاهش قيمت‌هاي جهاني، نسبت به سال ٩٨، كم خواهد شد. اوضاع اقتصاد جهاني به طرز كم‌سابقه‌اي خوب نيست. تقريبا تمام رشد بورس بازار سهام امريكا در دوران ترامپ فرو ريخته و ممكن است دوره ركود تا بعد از نيمه ٢٠٢٠ هم طول بكشد.
١- موسسه گلدمن ساكس، ديروز پيش‌بيني كرد كه تقاضاي نفت در سه ماهه دوم سال ميلادي، ٨ ميليون بشكه در روز كاهش يابد. به عبارت ديگر ٨ درصد تقاضاي نفت جهان از بين خواهد رفت. اين را بگذاريد كنار اعلام آرامكو كه مي‌خواهد تا چند ماه، روزي حدود ١٢ ميليون بشكه توليد (عرضه) كند، (جدا از اينكه در ماه آوريل ١٢ ميليون و ٣٠٠ هزار بشكه در روز عرضه خواهد كرد).
گلدمن ساكس براي 3 ماهه دوم ميلادي نفت بشكه‌اي ٢٠ دلار را پيش‌بيني كرده است. دبيركل اوپك و رييس آژانس بين‌المللي انرژي هم ديروز پس از گفت‌وگوي‌شان ابراز كردند كه در صورت ادامه شرايط فعلي، بين ٥٠ تا ٨٥ درآمدهاي نفت و گاز كشورهاي در حال توسعه، كاهش خواهد يافت. بحران درآمد در ماه‌هاي پيش رو براي كشورها جدي است.
٢- اينكه براي تامين درآمدهاي بودجه سال ٩٩ چه بايد كرد، بحثي است فراتر از اين مطلب. چه، تاثير شرايط ركود فعلي بر ساير درآمدهاي ديگر را هم بايد در نظر گرفت. تنها پيشنهاد مي‌كنم تصميم‌سازان حوزه‌هاي مختلف اقتصادي و سياسي به سرعت دور يك ميز بنشينند و چاره‌ها را روي ميز بگذارند. واقع‌بيني نااميدي نيست. خوش‌بيني اما مي‌تواند اميد را خشك كند. پس بايد شرايط را واقع‌بينانه تحليل كرد و تصميم‌هاي لازم را گرفت.
٣- تا دو، سه ماهه آينده تصويري از همكاري اوپك و غيراوپك براي مديريت بازار ترسيم نمي‌شود، (تازه اگر غيراوپكي به رهبري روسيه باقي بماند.) به طور مثال سعودي با برگزاري جلسه مشترك كميته فني اوپك و غيراوپك مخالفت كرد. نفت برنت ديروز در حالي به بشكه‌اي ٢٩ دلار رسيد كه نفت ايران و ونزوئلا و حتي ليبي تقريبا بيرون بازار است، (به جز مقدار اندكي). همين جمله به اندازه كافي گويا هست. آقايان مسوول! لطفا در تصميم‌سازي‌هاي واقع‌بينانه و اجراي سريع آنها، دير نكنيد.
