به گزارش اتاق خبر، اين روند متاثر از متغيرهاي داخلي و خارجي اتفاق افتاده که تداوم اين امر مي‌تواند منجر به بهبود وضعيت اقتصادي و در کمترين حالت ثبات اقتصادي در کشور شود. روي کار آمدن بايدن در آمريکا و وعده بازگشت به برجام تاثير خودش را با ايجاد جو رواني گذاشت و روند کاهشي امروز بازار ارز و سکه هم به همين دليل است. به‌نظر مي‌رسد ادامه روند تغييرات سياسي در جهان و همچنين روند مثبت کشف واکسن کرونا تا پايان سال، بتواند فضاي آرامي را براي اقتصاد کشورمان رقم بزند. در همين زمينه «آرمان‌ملي» با هادي حق‌شناس، اقتصاددان، داشته که در ادامه مي‌خوانيد.
تحليل شما از آمار تورمي آبان چيست؟ چطور بايد اين آمار را ارزيابي کرد؟
ما در اين آمار دو عدد را مشاهده مي‌کنيم که يکي تورم ماهانه است و ديگري تورم نقطه به نقطه. تورم نقطه به نقطه پنج واحد‌درصد افزايش پيدا کرده است ولي تورم ماهانه از هفت‌درصد مهرماه 8/1 کاهش پيدا کرده و به 2/5 دهم واحد رسيده است. اين تورم نقطه به نقطه بر تورم ماهانه و تورم ميانگين اثرگذار است، اما وقتي که به جزئيات مي‌رسيم اصطلاحا تورم که سبد مصرفي مردم است که از دو قسمت کالاها و خدمات با وزن يا ضريب خاص خودش تشکيل شده است. در ماه گذشته تورم کالاها 6/7درصد و تورم در خدمات 2/1درصد بوده که ميانگين دو همان 2/5درصد است، اما وقتي به تورم کالاها نگاه مي‌کنيم، اين تورم دو قسمت کالاهاي بادوام و کالاهاي بي‌دوام يا کم‌دوام دارد که در تقسيم‌بندي ديگري همان خوراکي‌ها و غيرخوراکي‌ها است. بگذريم از اينکه ضريب اثر هر کدام از اينها چقدر است که يقينا ضريب اهميت کالاهاي بي‌دوام و کم‌دوام بيش از کالاهاي بادوام است. اهميت خوراکي‌ها 27درصد در کالاها تاثير دارد و غيرخوراکي‌ها 73 درصد، اما علت چيزي که در مهرماه و آبان‌ماه اتفاق افتاده و ما آن را در دومين روز از آذرماه مي‌بينيم اين است که خوراکي‌ها مانند قيمت مرغ يا روغن و کالاهايي از اين دست افزايش پيدا کرده‌اند، اما علت اينکه تورم نقطه به نقطه از 5/41درصد به 4/46درصد رسيده است تاثير افزايش قيمت خوراکي‌هاست، اما اينکه چرا تورم ماهانه از هفت‌درصد به 2/5درصد رسيده به خاطر تورم کم کالاهاي غيرخوراکي است که وزن آنها در تورم بيش از 70درصد است. البته علت افزايش قيمت مرغ و روغن وابستگي به واردات است، يعني دان و بيشتر از 90درصد مواد اوليه تهيه روغن بايد از خارج کشور وارد شوند، هم دان و هم روغن هردو کالاهايي هستند که وابسته به واردات‌اند و اينکه ال سي‌ها براي بازگشايي دچار مشکل هستند سر جاي خودش، چون نرخ دلار نوسان شديد دارد هر دوي اين عوامل يعني کندي در واردات به‌دليل تحريم و افزايش قيمت ارز روي افزايش قيمت مرغ و روغن اثر گذاشته است و به‌دليل اينکه وزن خوراکي‌ها کم و وزن غيرخوراکي‌ها زياد است تورم ماهانه از هفت‌درصد به 2/5درصد رسيده است. اگر افزايش قيمت مرغ و روغن و برخي از اقلام خوراکي نبود قطعا هفت‌درصد مي‌توانست بيش از 8/1درصد کاهش پيدا کند. به‌نظر مي‌رسد ما همچنان که از ماه سخت تورم هفت‌درصد عبور کرده‌ايم بعيد است که تا پايان سال تورم ماهانه هفت‌درصدي ديگري داشته باشيم، همين مطلب در مورد تورم نقطه به نقطه هم صادق است. يعني بعيد است تورم نقطه به نقطه آبان نسبت به مهرماه که حدود پنج‌درصد زياد شد، در ماه بعد تکرار شود.
با توجه به اين وضعيت و جنبه رواني که انتخابات آمريکا در ثبات بازار داشت، امکان دارد که تورم تا پايان امسال کاهش پيدا کند يا اين وضعيت ثابت بماند؟
اگر ترامپ شکست را مي‌پذيرفت، انتظار عقلايي اين بود که دلار با شيب بيشتري کاهش پيدا کند. اين عدم پذيرش ترامپ شيب يا عامل غيراقتصادي باعث شد تا افزايش قيمت دلار در ايران با شيب کمتري رخ دهد. ما اين مطلب را در مورد قيمت سکه و همچنين افزايش قيمت سهام در بازار سرمايه هم مي‌بينيم، اگر ترامپ شکست را مي‌پذيرفت کاهش يا ريزش قيمت سکه و دلار بيشتر و صعود بازار سرمايه بيشتر مي‌شد ولي چون نپذيرفته و زمان‌درماني مي‌کند، به‌نظرم مي‌رسد که ما از نقطه اوج قيمت دلار و سکه عبور کرده‌ايم و ديگر احتمال افزايش براساس انتظارات کاهشي است که اگر چنين شود تاثيرگذار بر کاهش نرخ دلار هم خواهد بود.
آيا اين امکان وجود دارد که ثبات نسبي تا پايان سال هم ادامه داشته باشد؟
ما به‌طور قطع يقين انتظار افزايش قيمت‌ها را نخواهيم داشت، يعني برعکس انتظار ما تا پايان سال انتظار کاهشي خواهيم داشت.
با توجه به اينکه قيمت‌ها معمولا پس از افزايش چسبندگي دارند و کاهش آنها به سختي انجام مي‌شود، از آن طرف هم مجوز افزايش قيمت به برخي از کالاها نظير لبنيات و نهاده دامي داده مي‌شود و از طرف ديگر انتظار کاهش قيمت‌ها مي‌رود، شرايط به چه شکلي خواهد بود؟
اين نکته درستي است ما در اقتصاد همواره چسبندگي قيمت را داريم، منتهي چسبندگي قيمت زماني اتفاق مي‌افتد که دلار مدت طولاني در قيمت‌هاي بالا مي‌ماند، ولي وقتي که اين قيمت‌هاي بالاي دلار در حد چند روز و يک هفته بوده و بعد کاهش پيدا مي‌کند اين چسبندگي به راحتي قابل کاهش است.
دولت چه کار‌هايي را براي ثابت ماندن قيمت‌ها مي‌تواند انجام دهد؟
طبيعي است که هدف دولت بازگشت به برجام است، همانطور که رئيس جمهوري هم اعلام کرد از هر فرصتي استفاده مي‌کنند که آمريکا به برجام برگردد، اين برگشت يعني اينکه 1+5 تعهدات برجام را رعايت کند و اولين شرط اين تعادل اين است که فروش نفت، صادرات و واردات و مبادلات پولي ما به حال عادي بازگردد. در اين وضعيت اگر آمريکا به برجام برگردد و عامل اخلال تجارت جهاني ايران برطرف شود، انتظار اين است که قيمت‌ها کاهشي شود يا هر بخشي از تورم که ناشي از متغيرهاي بنيادي اقتصادي نبود حذف و قيمت‌ها به تعادل برسد.
