لايحه بودجه 1400 براساس گفته رئيس‌جمهوري با تاکيد بر حمايت معيشتي و سرمايه‌گذاري نوشته شده است،‌ آيا اين نگاه در بودجه سال آينده وجود دارد؟

مجموع رشد نرخ بودجه عمراني نسبت به نرخ رشد بودجه بسيار پايين‌تر است، از سوي ديگر هم اين است که بودجه عمراني، بودجه‌اي است که مي‌تواند منجر به رشد کسب‌وکار در همه حوزه‌ها مانند سرمايه‌گذاري، تجارت، پيمانکاران، ساخت‌وسازها و... براي بخش خصوصي شود. بودجه جاري شامل حقوق و دستمزد مي‌شود و پيش‌بيني شده که دستمزد و حقوق هم 25 درصد رشد داشته باشد؛ همه اين ارقام از نرخ افت ارزش پول ملي نسبت به قيمت ارزهاي خارجي پايين‌تر است؛ يعني پارسال در اين موقع دلار در بازه 12 تا 13 هزار تومان بوده و امسال به 25 تا 26 هزار تومان رسيده و تقريبا 100 درصد نسبت به اسفند سال 98 ارزش پول ملي نسبت به دلار يا هر ارز خارجي ديگري کاهش پيدا کرده است. پس وقتي قدرت خريد مردم به اين ميزان افزايش پيدا نکرده يعني به ميزان نرخ رسمي تورم هم بالا نرفته و بودجه‌هاي عمراني هم اگر تخصيص پيدا کند که به اندازه نرخ تورم يا کاهش ارزش پول ملي نيست، نمي‌دانم مفاهيمي که درباره بودجه به‌کار برده مي‌شود از کجا بيان مي‌شوند، چرا که چيزهايي که مي‌بينيم نشان‌دهنده کسادي و رکود بيشتر در سال آتي است. مگر اينکه اتفاق سياسي بيفتد و شرايط سياسي کشور در دنيا تغيير کند و بتوانيم نفت بفروشيم و با ارز حاصل از آن مطابق چهار يا پنج دهه گذشته يعني اوايل دهه 50 تا امروز که با ارز نفتي توانستيم عيوب اقتصادي‌مان را بپوشانيم سال آينده هم بتوانيم چنين کاري را انجام دهيم. اگر مشکلات تحريم حل شود مي‌توانيم نفت بفروشيم وگرنه با اندازه‌هايي که الان در اقتصاد ما از جمله نرخ رشد، آمار بيکاري، تورم، رشد منفي اقتصادي وجود دارد، نشان‌گر روز خوشي در سال آتي نيست، با اين‌حال از بودجه 1400 نکاتي مطرح مي‌شوند که هنوز من متوجه نشده‌ام. حتما يکسري مشاور، وزير و وکيل اقتصادي دراين باره به مسئولان مشورت مي‌دهند.

سال آينده نرخ دلار 11 هزار و 500 تومان تعيين شده، اين نرخ چطور و کجا ثبت شده است؟

11500 تومان نرخ چه نوع دلاري است؟! زماني‌که اين موضوع مطرح شد، گفتند دليل آن را هم بيان مي‌کنند! خب بگويند که چرا 10500 تومان يا 12 هزار و 500 تومان نيست؟ حتما بايد يک دليلي براي انتخاب اين نرخ وجود داشته باشد و بگويند که اين به جز نرخ تسعير ارز در بودجه، ديگر کجا کاربرد دارد؟ يعني قرار است واردات با اين نرخ انجام يا ارز تک نرخي شود؟ به‌جاي ارز 4200 توماني بنشيند؟ ما هيچ چيزي درباره آن نمي‌دانيم. نرخ 11500تومان چند وقت پيش قبل از اينکه در بودجه مطرح شود، توسط بانک مرکزي براي نرخ تسعير به بانک‌ها اعلام کرده بود که اين براي نرخ تسعير هم با اما و اگرهايي مواجه است. بايد درباره انتخاب اين عدد، توضيح لازم داده شود چون نمي‌توان يک عدد مجهول را به مردم اعلام کرد. اول اينکه منظور از ارز 11 هزار و 500 توماني چه ارزي است و جايگزين کدام نرخ‌هاي موجود خواهد شد؟ و دوم اينکه چگونه اين اعداد را محاسبه کردند؟ مثلا چطور به 4200 تومان در آن سال رسيدند؟ چطور امسال به 11500 رسيدند؟ چطور 10 سال پيش در دولت آقاي احمدي‌نژاد به 1226 تومان رسيدند؟ ما هنوز هم درباره اين نمي‌دانيم!

به‌نظر شما براي توسعه توليد ملي در بودجه 1400 اميدي هست يا نه؟

ما عادت کرديم هر سال وقتي به اين زمان مي‌رسيم از بودجه صحبت کنيم، هر سال هم همه پيش‌بيني مي‌کنند که اين بودجه کسري بزرگي خواهد داشت و پارسال هم تا 300 هزار ميليارد تومان کسري پيش‌بيني مي‌شد، امسال همين بودجه بالاي 400 تا 450 هزار ميليارد تومان کسري خواهد داشت. منابع تامين درآمد دولت بسيار ناپايدار است و سال‌هاي گذشته هم به همين شکل بوده است و هر سال اين بحث‌ها وجود دارد و بعد از آن سمت هم هر سال هزاران ساعت وقت مجلس براي اين موضوع مي‌رود که بودجه‌اي را که دولت داده بررسي کند و نتيجه آن که تقريبا اواخر اسفند منتشر مي‌شود، مي‌بينيم آن چيزي که از فيلتر مجلس و ... گذشته، با آن بودجه‌اي که دولت داده بين سه تا شش درصد تفاوت داشته است. به‌نظرم اين همه انرژي براي بودجه‌اي که نهايتا سه درصد قرار است تغيير کند، اتلاف انرژي و وقت مجلس و همه دست‌اندرکاران است. نکته جالب اين است با اين همه زماني که براي بودجه گذاشته و بحث مي‌شود، در زمان تفريغ بودجه کسي سراغ آن نمي‌رود، در زمان تفريغ همين بودجه را دولت با انحراف‌هاي بسيار عجيبي هزينه کرده است و در آن زمان هيچکس نگران و حساس نيست، درصورتي‌که مهم نيست دولت چه مي‌نويسد مهم اين است که چه چيزي را اجرا مي‌کند.

پس نبايد خيلي به بودجه سال آينده اميدوار بود که تاثير مثبتي براي اقتصاد داشته باشد؟

بودجه هم بخشي از روال اقتصادي کشور است و با سياست‌هايي که مي‌بينيم هيچ اميدي به بهبود وضعيت اقتصادي وجود ندارد، چراکه بخش بزرگي از مشکلات اقتصادي ما علاوه بر بيماري مزمن اقتصادي و همه اتفاقاتي که به صورت تاريخي در اقتصاد ما وجود دارد و شفاف نبودن آن که بودجه هم به همين شکل خواهد بود در برهه‌هاي مشخصي مانند سال‌هاي 90 تا 92 و 93 و سال‌هاي اخير 97 تا امروز يک عامل اصلي باعث شده که صداي همه در اقتصاد دربيايد و آن تحميل فشار سياسي خارجي به ماست و تا اين موضوع سياسي حل نشود، اقتصاد ما به شرايط طبيعي خودش که تازه شرايط طبيعي نبوده برنمي‌گردد.