
مسعود دانشمند*
آنچه ایران در 8 سال گذشته و به خصوص در 2 سال اخیر با آن روبرو شد این بود که تحریمها شدت پیدا کرد و امکان فروش نفت از سوی ایران به کشورهای اروپایی کم شده بود. همین مسئله به دلیل کاهش امکان انتقال پول از سوی بانک مرکزی، سبب شد تا ایران به سمت مراوده با کشورهایی از جمله چین و هند برود.
هرچند که این مراودات از سر باز شدن یک فضای آزاد و رقابتی نبود، چرا که در حقیقت از سر ناچاری مجبور به مراوده با کشورهایی بودیم که در شرایط تحریم، امکان مراوده با ما را داشتند.
همین مسئله سبب شد تا به سمت چین حرکت کنیم که نفت خود را به آنها بفروشیم و کالاهای ارزان آنها را وارد کنیم. این معادله به راحتی از سوی چینیها قابل شناسایی بود و در نهایت باعث میشد تا کالاهایی که وارد کشور میشود، بیکیفیت باشد اما با قیمت کالاهای با کیفیت وارد کشور ما شود. این مسئله خود حاکی از یک معادله تجاری نابرابر است که پیشتر میان ایران با کشورهایی از جمله هند و چین ایجاد شده بود.
به نظر میرسد حال که فضا برای مراودات ایران با دیگر کشورها باز شده، سیطره کالاهای چینی بر ایران کاهش مییابد و ایران میتواند تنها کالاهایی را وارد کند که در یک فضای رقابتی و با کیفیت بالاتری همراه است. هرچند که باید تاکید کرد این مسئله یکشبه حادث نمیشود اما اگر چینیها متوجه این مسئله شوند که قدرت انتخاب ایران بالاتر رفته، دیگر حاضر به ارائه هر کالایی با هر کیفیتی نمیشوند. درست است که در طول 8 سال گذشته، ایران با مشکلات دیگری از جمله بلوکه شدن پولهای صادراتی نفت روبرو شده بود اما در شرایط فعلی همین که بتوان نفت را صادر و پول صادرات آن را به کشور وارد کرد، برای ما مقرون به صرفه خواهد بود. در این میان چین هم مانند دیگر بازارهایی است که پیش از این با آنها مراوده داشتیم.
فیلیپین، کره، تایوان، تایلند، ژاپن و کشورهای اروپایی نیز در کنار چین مانند یک بازار و یک فرصت برای ایران هستند. نباید فراموش کرد که پیش از این نیز خود ایران انتخاب کرده بود که به سمت کشوری مانند چین برود و این حق انتخاب را به عنوان یکی از طرفهای تجاری در اختیار داشت اما واقعیت این است که در شرایط اضطرار، مجبور بودیم که از حقوق طبیعی خود بگذریم. هرچند که به نظر میرسد آرامآرام فضا برای ورود ایران به عنوان یک خریدار به بازارهای جهانی فراهم شده است.
* عضو هیات رئیسه اتاق ایران و چین