فراز جبلی- نزدیک شدن تشکل های اقتصادی بخش خصوصی به یکدیگر امری بسیار پسندیده و میمون است. بخش خصوصی در ایران سهم نسبتا اندکی از تولید GDP را پوشش می دهد اما در همین بخش خصوصی کوچک هم اختلاف نظر بسیار است. به همین دلیل هر زمان که حرکتی در مسیر نزدیکی بخش خصوصی به یکدیگر همیشه باعث خرسندی تمام ایرانیان می شود. عقد تفاهم نامه میان دو نهاد مهم بخش خصوصی یعنی اتاق بازرگانی و خانه صنعت موضوعی از همین دست است اما برخی مباحث مطرح نشده باعث شد که شبهاتی درباره این تفاهم نامه ایجاد شو
تفاهم نامه به صرف شام
از زمان روی کار آمدن هیأت مدیره جدید خانه صنعت و معدن، مدیران این تشکل سیاست ارتباط بیشتر با اتاق بازرگانی را در پیش گرفتند. این موضوعی است که عبدالوهاب سهل آبادی رئیس خانه صنعت در گفت و گو با تعادل بر آن تأکید داشت. به گفته وی قرار شد که تفاهم نامه ای به منظور همکاری میان خانه های صنعت و اتاق های بازرگانی نوشته شود به همین منظور کارگروهی متشکل از 5 عضو برای نوشتن این تفاهم نامه تشکیل شد. معراج محرابي موقر رئیس خانه صنعت کرمانشاه و حسن حسيني از خانه خراسان رضوی از سوی خانه صنعت و محمود اسلامیان و علامیرمحمد صادقی به عنوان عضو هیأت مدیره اتاق بازرگانی ایران از سوی این تشکل معرفی شدند. همچنین محمدرضا مرتضوی که هم در هیأت مدیره خانه صنعت و هم هیأت نمایندگان اتاق بازرگانی عضویت دارد به عنوان عضو مشترک معرفی شدند.
ریشه اختلاف از جایی شروع شد که بسیاری از اعضای شورای روسا در جریان جزئیات تفاهم نامه نبودند و قرار شده بود این مراسم تنها به یک شام مشترک به منظور نزدیکی این دو نهاد بدل شود اما ناگهان اعضای اتاق بازرگانی با امضا تفاهم نامه رو به رو شدند؛ تفاهم نامه ای که بسیاری از اعضای شورای روسا در جریان جزئیات آن نیستند. به ویژه آن که یک اختلاف نظر قدیمی درباره رابطه خانه صنعت و اتاق بازرگانی وجود دارد.
اختلاف نظر بر سر قانون بهبود فضای کسب و کار
قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار بدون شک یکی از بزرگترین دستاوردهایی بود که اتاق بازرگانی در چند سال گذشته به دست آورد؛ قانونی که قدرت عمل بسیاری به این نهاد بخشید. بر اساس ماده 5 این قانون "اتاقها مکلفند فهرست ملی تشکلهای اقتصادی را تهیه و تغییرات آن را اعلام نمایند. در آن دسته از فعالیتهای اقتصادی که فاقد تشکل فعال می باشند، اتاقها موظفند برای ساماندهی، ایجاد وثبت تشکلهای اقتصادی فعال زمینه های لازم را ایجاد کنند و در فعالیتهایی که تشکلهای موازی وجود دارد، زمینه ادغام، شبکه سازی، یکپارچه سازی و انسجام تشکلهای موازی را فراهم نمایند."
همچنین در تبصره این قانون آمده است که "اتاقها موظفند در فعاليتهاي صادرات غيرنفتي با ايجاد انسجام، هماهنگي و تقسيم كار، از فعاليت موازي تشكلها جلوگيري كنند. همه تشكلهاي اقتصادي موظفند در اجراي احكام اين ماده با اتاقها همكاري كنند."
مشکل از قرائت درباره این قانون آغاز شد. برخی معتقد هستند که بنا بر این قانون باید تشکل ها برای دریافت کمک از اتاق بازرگانی در این نهاد ثبت شوند و گروهی دیگر قائل به این موضوع نیستند. به ویژه آن که مسئولان خانه صنعت پیش از این در گفت و گو با تعادل اعلام کرده بودند که از کمک های مالی اتاق بازرگانی استفاده کرده اند.
سهل آبادی در خصوص احتمال ثبت شدن خانه صنعت در اتاق بازرگانی می گوید به هیچ وجه قرار نیست خانه های صنعت در اتاق بازرگانی ثبت شوند بلکه قرار است از منابع درآمدی اتاق بازرگانی بهره مند شوند و به عبارت ساده تر اتاق بازرگانی از خانه های صنعت حمایت کند.
در مقابل حسین پیرموذن که هم زمان هم رئیس اتاق بازرگانی و هم رئیس خانه صنعت اردبیل است در گفت و گو با تعادل اعلام کرد خانه های صنعتی و معدن و واقع متولد وزارت صنعت هستند اما نظر ثبت با مشکلاتی رو به رو هستند و با وجود آن که بر اساس ماده 5 قانون بهبود مستمر تمام تشکل ها باید زیرمجموعه اتاق بازرگانی یا اتاق تعاون باشند اما دوستان خانه صنعت در مقابل این موضوع مقاومت می کنند. وی تأکید کرد این نهاد در حال حاضر برای عضو گیری با مشکل رو به رو است و بودجه به روزی ندارد که مخارج خود را بپردازد به همین دلیل پیشنهاد ثبت در تاق بازرگانی مانند سایر تشکل ها مطرح شد اما روسای خانه صنعت با این دیدگاه مخالف هستند. پیرموذن تأکید کرد قرار نبود در آن مراسم شام تفاهم نامه ای امضا شود بلکه تلاش برای نزدیک شدن اعضا به یکدیگر بود اما مسئله کمی با تعجیل امضا شد. رئیس اتاق بازرگانی اردبیل تأکید کرد این اتحاد مسئله بسیار خوبی است چرا که اگر بخش خصوصی با یکدیگر متحد نباشد در نهایت دولت از ضعف بخش خصوصی استفاده خواهد کرد اما مسئله این است که اتاق های بازرگانی تنها می توانند به نهادهای زیرمجموعه خود کمک مالی کنند وگرنه هیأت نمایندگان می تواند قانونا هیأت رئیسه اتاق بازرگانی را استیضاح کند.
جلسه با غیبت زیاد اعضا اتاق بازرگانی
در حالی که در میان روسای خانه های صنعت سراسر کشور فقط دو نفر غیبت داشتند تعداد غایبین اتاق بازرگانی در این مراسم چشمگیر بود. البته یکی از علل اصلی این موضوع تأخیر در پروازها ذکر شد. کیوان کاشفی رئیس اتاق بازرگانی کرمانشاه یکی از غایبین این مراسم بود. وی درباره جزئیات این تفاهم نامه می گوید که تا کنون بعد از پیگیری زیاد نتوانسته است جزئیاتی از این تفاهم نامه به دست آورد در حالی که این تفاهم نامه باید قبل از امضا در شورای روسا بررسی می شد. به گفته وی این تفاهم بیشتر حالت نمادین دارد و به هر حال خانه صنعت نمی تواند پولی از یک در هزار اعضا دریافت کند چون این بودجه برای تشکل های داخل اتاق بازرگانی در نظر گرفته شده است. کاشفی تأکید کرد اگر خانه صنعت حاضر به ثبت در اتاق بازرگانی شود برای هر دو طرف منافع بیشتری را در پی خواهد داشت.
با این وجود مرتضوی، یکی از نویسندگان این تفاهم نامه و دبیرکل خانه صنعت ایران در گفت و گو با تعادل تأکید کرد با توجه به ثبت شده بودن خانه های صنعت نیازی به ثبت مجدد این نهادها نیست. به گفته وی این کار تلاشی بود برای نزدیک کرد نهادهای مختلف بخش خصوصی تا نه فقط خانه صنعت بلکه تشکل هایی مانند کانون عالی کارفرمایان یا انجمن مدیران در کنار اتاق قرار گیرند و به پیشرفت بخش خصوصی کمک کنند. رئیس خانه صنعت تهران تأکید کرد ما در حال حاضر با دولتی ها تفاهم نامه امضا می کنم تا با شناخت بهتر از امکانات همدیگر بتوانیم همکاری نزدیکی با یکدیگر داشته باشیم و این کار را می توانیم بین تشکل های بخش خصوصی هم اجرا کنیم. وی تأکید کرد این کار شرایطی را فراهم می کند که بدون در نظر گرفتن گرایش ها، عقاید، نژاد و مذهب به همکاری با یکدیگر بپردازیم.
مرتضوی خاطرنشان کرد که اتاق هیچ وقت این درخواست را از خانه نداشته است که در اتاق بازرگانی ثبت شود و متن ماده 5 قانون بهبود مستمر فضای کسب و کار همچین چیزی نمی خواهد. وی تأکید کرد از چنین تفاهمی هیچ ایرانی وطن پرستی ناراحت نخواهد شد بلکه تجار اماراتی ممکن است از اتحاد بخش خصوصی در ایران نگران شوند.
مطمئنا هر اتحادی و تفاهمی در بخش خصوصی که با هدف تقویت بخش خصوصی باشد پدیده ای مفید و مورد حمایت اکثریت است اما اگر اگر تفاهمی در راستای ائتلاف گروهی و حمایت از گروهی خاص با منابع کل بخش خصوصی باشد مطمئنا حرکتی ناشایست است. شاید ایراد اساسی که درباره این تفاهم نامه وجود دارد این است که جزئیات این توافق چندان شفاف نشده است و به دلیل نزدیکی به زمان انتخابات اتاق بازرگانی شبهاتی برای برخی از اعضا ایجاد شده است.
