
کمال اطهاری*
آرمان- بازار مسکن تابعی از اقتصاد کل کشور است و تنها مرتبط با سیاستهای انقباضی دولت نیست چرا که طی سالهای گذشته با توجه به اتخاذ سیاستهای انبساطی و تزریق وام به مسکن مهر باز هم شاهد رکود در بخش مسکن بودیم. بهبخش مسکن اعتباراتی تزریق شد، اما جذب نشد. این را میتوان یکی از دلایل رکود مسکن عنوان کرد. البته فایدهای هم ندارد که اعتبارات بیشتری به این حوزه تزریق شود. دومین دلیل کاهش قدرت خرید مردم است و جوابگوی سرمایهگذاری در بخش مسکن نیست. چرا که سرمایه گذاری ریالی بسیار سنگین است، این در حالی است که تنشهای سیاسی همچنان وجود دارد. حتی اگر مردم پساندازی هم داشته باشند، آن هم در دست عده معدودی از افراد است.
در واقع بهدلیل سیاستهای دولت گذشته این سرمایه در اختیار افراد رانتی قرار گرفت که قدرت خرید بالا دارند. البته از سوی دیگر نیز قیمت مسکن هم بالاست و هر اندازه وام مسکن هم افزایش یابد، مردم از پس بهای رانتی زمین در ایران بر نمی آیند. دلیل آنهم ناشی از تراکم فروشی است که به حد بیمارگونه رسیده است که در هیچ کجای جهان چنین سیستمی در بازار مسکن حاکم نیست که در ایران در عرض چند دهه گذشته حاکم شده است.
همچنین در شرایط تنش سیاسی مردم با کمبود نقدینگی روبهرو هستند؛ یعنی سرمایه ریالی را به مسکن تزریق نمیکنند و ترجیح میدهند آن را تبدیل به طلا و دلار یاچیزی که قابلیت نقدینگی شدن آن بالاست، کنند. به اعتقاد من افرادی که به رانت عادت کردند و پول بی دلیلی که 8 سال به بخش مسکن تزریق شد، بخش مسکن را دچار بحران و به رکود کشاند. این افراد هستند که در بوق و کرنا میدمند. هر کسی که اندکی از اقتصاد بداند؛ میداند بهانه کردن سیاست انقباضی دولت غیر معقول است. چرا که دولت پولی ندارد که بخواهد به بخش مسکن تزریق کند، مگر این که اسکناس چاپ کند. دوم اینکه دلیل رکود اقتصاد ایران این است که از بخشهای مولد اقتصاد ایران گرفته شده و به بخش مسکن تزریق شده است.
یعنی بخشهای دیگر اقتصاد کشور خوابیده است و تنها راه نجات اقتصاد بخش های مولد است. چرا که در بخش های مولد سرمایه گذاری کافی نشده است یا رشد بخش کشاورزی به اندازه کافی انجام نشده است. به گونهای که سیستم آبیاری ایران مربوط به دوره قاجاریه است. همچنین صنعت کشور هم دچار مشکل شده است، به گونهای که از 30 درصد ظرفیت تولیدی کشور استفاده میشود. این که گفته میشود بخش مسکن لوکوموتیو اقتصاد کشور است، حرف منطقی نیست، چرا که این لوکوموتیو بخش صنعت کشور را خواباند.
این چه لوکوموتیوی است که بخش صنعت و مولد را از ریل خارج کرده است؟ در هیچ کجای جهان و هیچ کتاب اقتصادی عنوان نکردهاند که بخش مسکن به عنوان لوکوموتیو اقتصاد کشور است. در واقع این بخشهای پیشروی اقتصاد هستند که میتوانند اقتصاد را به حرکت درآورند. اقتصادی که بخش مسکن را به عنوان لوکوموتیو در نظر بگیرد یا مثل آمریکا دچار بحران می شود یا مثل ایران اقتصادش دچار رکود میشود، که نمیتواند در شرایط تحریم مقاومت کند. اقتصاد مقاومتی در شرایط تحریم یعنی اقتصاد رقابتی نه رانتی. یعنی اقتصادی که متوجه خارج است و میتواند با خارج رقابت کند و کالای قابل مبادله با خارج تولید کند. متاسفانه باید گفت که بخش مسکن رانتی شده است. به نحوی که طی 5 سال اخیر، مسکن خالی 3 برابر شده است.
* کارشناس مسکن