علیرضا حائری
اتاق نیوز- در جهان امروز، نقش محصولات صنايع توليد پوشاك، به عنوان يكي از محصولات نهايي صنعت نساجي، غير قابل انكار است. اين محصول نه تنها به يكي از مهم‌ترين نیاز طبیعی انسان‌ها به پوشش پاسخ مي‌دهد بلكه نمادي از فرهنگ هر جامعه به شمار مي‌رود به نحوي كه مي‌توان براي شناخت و تميز دادن فرهنگ‌هاي مختلف، الگوي پوشش آن‌ها را بررسي كرد.
در اقتصاد جهاني نيز، صنعت توليد پوشاك نقش بسيار پررنگ و حائز اهميتي دارد و به دلايلي همچون ارزآوري، ايجاد اشتغال، نياز به سرمايه‌گذاري بسيار كمتر براي ايجاد اشتغال در مقايسه با ساير صنايع (حتي نساجي)، جلوگيري از خروج ارز و همچنين ايجاد ارزش‌افزوده، در زمره صنايع مهم كشورهاي مختلف به ويژه كشورهاي در حال توسعه قرار گرفته است.
مزیت های صنعت پوشاک
از جمله مزیت‌های صنایع تولید پوشاک ،ارزش افزوده‌ی بالای این صنعت است. این بخش از صنعت با توجه به اینکه حلقه‌ی انتهایی زنجیره‌ی تولید صنایع نساجی محسوب می شود، بیشترین ارزش‌افزوده را خلق می‌کند. به عنوان مثال یک تی‌شرت تولیدی با برند معتبر در حدود 80 دلار ارزش دارد و این در حالی است که قیمت الیاف پنبه‌ی مصرفی در آن کمتر از 2 دلار می‌باشد.
از نظر اشتغالزایی نیز حجم سرمایه گذاری مورد نیازبرای اشتغال یک نفر در این رشته صنعتی یک پنجم متوسط صنایع دیگر از جمله صنعت نساجی است. به عبارت دیگر با حجم سرمایه گذاری ثابت می‌توان در این صنعت پنج برابر متوسط سایر صنایع شغل ایجاد کرد.
در بعد ارز آوری نیز این رشته صنعتی قدرتی شگرف دارد به نحوی که بخش اعظم صادرات صنایع نساجی و پوشاک کشورهای پیشرو در این صنعت به پوشاک اختصاص دارد.به عنوان مثال کشور هایی نظیراسپانیا ، ایتالیا ، ترکیه ،چین ، بنگلادش، تایوان، تایلند ، ویتنام ، سریلانکا و...بسیاری دیگر از کشورهای مطرح در صنایع نساجی و پوشاک سهمی بیش از پنجاه درصد از صادرات صنایع نساجی شان به پوشاک تعلق دارد.
در جدول شماره یک ارزش صادرات پوشاک برخی کشورهای منتخب و سهم آن از کل صادرات نساجی و پوشاک این کشورها مشخص شده است.
جدول1:
سهم صادرات پوشاک % صادرات پوشاک (میلیارد دلار) کل صادرات نساجی و پوشاک (میلیارد دلار) نام کشور
| سهم صادرات پوشاک % |
صادرات پوشاک (میلیارد دلار) |
کل صادرات نساجی و پوشاک (میلیارد دلار) |
نام کشور |
| 60 |
153.77 |
248.18 |
چین |
| 60 |
116 |
193 |
اتحادیه اروپا |
| 46 |
14.36 |
29.38 |
هند |
| 80 |
19.94 |
25 |
بنگلادش |
| 56 |
13.95 |
24.72 |
ترکیه |
| 76 |
13.15 |
16.93 |
ویتنام |
| 33 |
4.55 |
13.63 |
پاکستان |
| 10 |
0.080 |
0.750 |
ایران |
حجم تجارت جهانی پوشاک در جهان بر اساس آمارهای سازمان تجارت جهانی در سال 2013 بالغ بر حدود 940 میلیارد دلار بوده است که متاسفانه کشور ما از این سفره گسترده سهم آنچنانی نداشته است .صادرات سالیانه پوشاک ما بالغ بر 100 میلیون دلار هم نمی شود و همانطور که در جدول شماره یک مشاهده می شود سهم صادرات پوشاک کشوراز صادرات نساجی و پوشاک فقط 10 درصد است.
ارزش بازار مصرف پوشاک در جهان – 2110 میلیارد دلار تا سال 2025
این رقم در سال 2012 بالغ بر حدود 1100 میلیارد دلار تخمین زده می شود لیکن پیش بینی ها بر این امر دلالت دارد که تا سال 2025 ارزش بازار مصرف پوشاک در جهان با افزایشی 100درصدی به حدود 2110 میلیارد دلار بالغ خواهد شد.
جدول شماره 2 ارزش بازار مصرف پوشاک در برخی از کشورهای منتخب جهان در سال 2012 را نشان می دهد و همچنین ارزش این بازار در سال 2025 را نیز پیش بینی کرده است.
جدول2:
| منطقه |
2012(میلیارد دلار) |
2025(میلیارد دلار) |
درصد رشد ترکیبی سالیانه |
| چین |
150 |
540 |
10% |
| اتحادیه اروپا |
350 |
440 |
2% |
| ایالات متحده |
225 |
285 |
2% |
| هند |
45 |
200 |
12% |
| ژاپن |
110 |
150 |
2% |
| برزیل |
55 |
100 |
5% |
| روسیه |
40 |
105 |
8% |
| ایران |
15 |
25 |
4% |
کل جهان 1105 2110 2%
همانگونه که از جدول شماره 2 استنباط می گردد، در حال حاضر ارزش بازار جهانی پوشاک بالغ بر حدود 1100 میلیارد دلار است که 75 درصد این بازار در اختیار کشورهای آمریکا، اتحادیه اروپا، چین و ژاپن می‌باشد. بالا بودن مصرف پوشاک در این کشورها با توجه به اینکه تنها یک سوم از جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند حاکی از بالا بودن مصرف سرانه پوشاک در این کشورها می‌باشد. سایر کشورهای جهان که 65 درصد از جمعیت جهان را در خود جای داده‌اند تنها 25 درصد از بازار پوشاک را در اختیار دارند.
همچنین در جدول شماره 2 مشاهده می‌گردد که رشد مصرف پوشاک در کشورهای بیشتر توسعه یافته نظیر آمریکا، اتحادیه اروپا و ژاپن آرامتر و متناسب با نرخ رشد اقتصادی آن کشورها می‌باشد اما در اقتصادهای نوظهور مانند چین، روسیه، هند و برزیل این شتاب بسیار تندتر و حتی سریع‌تر از نرخ رشد اقتصادی آن می‌باشد.
بر پایه این پیش بینی‌ها در سال 2025 دو کشور چین و هند کانون اصلی رشد بازارهای مصرف پوشاک جهان خواهند بود که دلیل اصلی آن رشد بالای اقتصادی این دو کشور و به تبع آن افزایش درآمدهای سرانه آن‌ها می‌باشد که باعث تغییر ذائقه مصرف‌کنندگان این دو کشور به سمت مد و افزایش تمایل ایشان به خرید از برندهای معروف پوشاک می باشد.
همچنین پیش‌بینی می‌شود که بازار ترکیبی پوشاک دو کشور چین و هند از حجم 195 میلیارد دلاری در سال 2012 به ارزش 740 میلیارد دلاری در سال 2025 برسد که در این صورت از بازار مصرف ترکیبی 725 میلیارد دلاری آمریکا و اتحادیه اروپا نیز فراتر خواهد رفت.
بازار مصرف ایران نیز با وجود یک هزار واحد تولیدی پوشاک شناسنامه‌دار و انبوهی از تولیدکنندگان گمنام و ناشناس و با حدود 250 هزار نفر شاغل مستقیم در این رشته صنعتی دارای ارزش بازاری در حدود 14 تا 15 میلیارد دلار می‌باشد که در حدود پنجاه تا شصت درصد آن توسط تولیدات داخلی تأمین می‌گردد و مابقی آن نیز از طریق واردات رسمی و کالای همراه مسافر و عمدتاً قاچاق تأمین می‌گردد. پیش‌بینی ارزش بازار پوشاک ایران برای سال 2025 نیز بالغ بر حدود 25 تا 30 میلیارد دلار می‌باشد که بستگی به عوامل مختلفی از قبیل رشد اقتصادی، درآمدهای سرانه و قدرت خرید مردم دارد .در چنین حالتی رشد سالیانه مصرف پوشاک در کشور در حدود 4 درصد و متناسب با رشد اقتصادی سالیانه کشور می باشد.
سرانه مصرف پوشاک در جهان - استرالیا در صدر
سرانه مصرف پوشاک در سال 2012 در برخی از کشورهای منتخب جهان و پیش‌بینی آن برای سال 2025 در جدول شماره 3 آورده شده است.
همانگونه که در جدول نیز مشاهده می شود. مردم کشور استرالیا بالاترین سرانه مصرف پوشاک را در جهان دارند. مردم کشور ایران نیز با سرانه مصرف 200 دلاری در سال بالاتر از متوسط جهانی قرار دارند. لیکن در سال 2025 متوسط مصرف سرانه جهان با رشدی 83 درصدی از رقم 153دلار به رقم 280 دلار در سال ارتقا می یابد. که در کنار افزایش جمعیت افق بسیار روشنی را برای تولید کنندگان پوشاک در جهان ترسیم می نماید.
جدول3: سرانه مصرف پوشاک در جهان در سال 2012 و پیش‌بینی سال 2025 (دلار)
| نام کشور |
سال 2012 |
سال 2025 |
درصد رشد |
| استرالیا |
1050 |
1643 |
56 |
| ژاپن |
831 |
1080 |
30 |
| کانادا |
814 |
1221 |
50 |
| آمریکا |
686 |
781 |
14 |
| اتحادیه اروپا |
663 |
804 |
21 |
سرمایه‌گذاری لازم در صنایع نساجی و پوشاک – 350 میلیارد دلار تا سال 2025
با توجه به پیش‌بینی افزایش ارزش بازار مصرف پوشاک از مبلغ 1105 میلیارد دلار در سال 2012 به رقم 2110 میلیارد دلار در سال 2025، سرمایه‌گذاری‌های لازم جهت افزایش ظرفیت تولید پوشاک و زنجیره‌های قبلی آن در حدود 350 میلیارد دلار تخمین شده می‌شود که از این مبلغ رقمی در حدود 140 میلیارد دلار (چهل درصد) صرف سرمایه‌گذاری برای ایجاد ظرفیت‌های جدید خواهد شد و رقمی در حدود 210 میلیارد دلار (شصت درصد) نیز صرف نوسازی خطوط تولید واحدهای موجود خواهد شد.
جمع‌بندی: کاهش 100 میلیارد دلاری در صادرات پوشاک کشور چین
کشور چین در سال‌های اخیر نقش غالبی در تجارت جهانی منسوجات و پوشاک داشته است و به حداکثر سهم خود در تجارت جهانی دست یافته است و پیش‌بینی می شود که سهم مذکور طی 10 سال آینده و تا سال 2025 روندی نزولی پیدا کند و با توجه به رشد اقتصادی این کشور، پیش‌بینی می‌شود که نرخ رشد تقاضای داخلی مصرف پوشاک از نرخ رشد صادراتی آن کشور پیشی گیرد.
لذا روند کاهشی صادرات کشور چین در حوزه پوشاک بسیار متصور می‌باشد و پیش‌بینی می‌شود که خلأ ایجاد شده در اثر کاهش صادرات چین تا سال 2025 در حدود 100 میلیارد دلار باشد. این کاهش سهم چین در تجارت جهانی پوشاک فرصت بسیار مناسبی برای سایر کشورهای صادرکننده همچون هند، بنگلادش، پاکستان و ویتنام و غیره ایجاد خواهد نمود.
سهم ایران چیست؟
چنانچه از هم‌اکنون تصمیم‌گیران صنعت نساجی تمهیدات لازم را در جهت توسعه مناسب صنعت پوشاک بیاندیشند و نسبت به صنعتی نمودن این رشته و ایجاد برندهای موفق و جهانی اقدامات لازم را صورت دهند و نسبت به ایجاد تشکیلاتی قوی و مستقل برای پوشاک کشور اقدام کنند؛می‌توانیم امیدوار باشیم که تا سال 2025 ایران نیز سهم مناسبی از بازار 2110 میلیارد دلاری مصرف پوشاک در جهان وخلا 100 میلیارد دلاری ناشی از خروج چین از تجارت جهانی این رشته را تصاحب کند.
کارشناس صنعت نساجی - عضو هیأت‌مدیره جامعه متخصصین نساجی ایران
منبع:اتاق نیوز
