کد خبر:
102043
تاریخ انتشار: 27 فروردین 1394 - 08:26
شرق- تفاوت قیمت در برخی از محصولات غذایی که به‌مراتب مصرف بالایی دارند، گاه انگیزه بالایی برای برخی از سودجویان ایجاد می‌کند. بالارفتن نرخ گوشت در کشور- که در بازه قیمتی ٣٣ تا ٤١هزار تومان عرضه می‌شود- و قیمت بالای گوشت منجمد برزیلی- که هر کیلو در محدوده قیمتی ۲۳ تا ۲۷ هزار تومان عرضه می‌شود- برای مصارف کارخانه‌های تولیدکننده سوسیس، کالباس و... چندان به‌صرفه نیست. دراین‌میان گوشت گوساله هندی یا گوشت بوفالو که فقط برای مصارف صنعتی کاربرد دارد و نصف قیمت گوشت برزیلی عرضه می‌شود، انگیزه بالایی را در میان تولیدکنندگان برای استفاده از آن ایجاد می‌کند. ازآنجاکه حیات بوفالو به‌صورت گله‌ای است، قطعا قیمت آن پایین‌تر از این مقدار و در حدود ١٠هزارتومان قیمت‌گذاری می‌شود.
حال سؤال اینجاست که چه مشکلی در واردات این نوع گوشت وجود دارد. فارغ از بحث برخی از شبهات بهداشتی درمورد آن، نگرانی از خروج این نوع گوشت از چرخه صنعت و ورود آن به مصرف سرانه خانوار به‌صور مختلف به اسم گوشت‌های باکیفیت بالای ایرانی و برزیلی، بسیار نگران‌کننده به‌نظر می‌رسد. علاوه بر آنکه واردات این نوع گوشت که با هدف حمایت از صنعت از آن یاد می‌شود، هیچ نوع تغییری در قیمت محصولاتی که از گوشت بوفالو استفاده می‌کنند، برای مصرف‌کننده ایجاد نمی‌کند و محصولات یادشده همچنان به اسم بهره‌گیری از گوشت باکیفیت بالای ایرانی و برزیلی، با قیمت بالا به فروش می‌رسند. دراین‌رابطه کارشناسان معتقدند جز انگیزه‌های اقتصادی، نمی‌توان مسئله دیگری را برای چنین اقدامی متصور شد؛ چراکه واردکننده گوشت بوفالوی هندی، نمی‌تواند اهمیتی برای سلامت مردم قائل باشد. امیرپیمان خسروی‌آزاد، دکتر دامپزشک و کارشناس واردات گوشت، در‌این‌زمینه می‌گوید: «بزرگ‌ترین نگرانی‌ای که برای کشورهای واردکننده گوشت گوساله و بوفالو وجود دارد، آلودگی مراتع و چراگاه‌های هندوستان است. واردات گوشت‌های هندی، همواره مورد ایراد بوده و خریداران آن، اغلب کشورهای آفریقایی هستند».
ورود محصولات گوشتی تنها از طریق مجاری رسمی است
خسروی‌آزاد با بیان روند سیر واردات گوشت به کشور، می‌گوید: اصولا هر ماده پروتئینی خامی که وارد کشور می‌شود، از مجاری رسمی وارد شده، چراکه در صورت واردات از مجاری غیررسمی، قطعا ضبط و معدوم شده و هرکسی اقدام به این عمل کرده باشد، مطابق قانون، محاکمه و مجازات می‌شود. از طرفی گوشت‌هایی که وارد کشور می‌شود، بر اساس مجوز وزارت صنعت، معدن و تجارت و سازمان دامپزشکی وارد کشور و براساس آن مشخصات کالایی از لحاظ وزن، قطعات و میزان چربی آنها روی آن درج می‌شود. در واقع پروسه واردات گوشت به کشور به این ترتیب بوده که ابتدا، ثبت سفارش شده، سپس یک ناظر شرعی از دفتر ذبح اسلامی و یک دکتر دامپزشک به‌عنوان بازرس بهداشتی از طرف سازمان دامپزشکی به محل کشتارگاه اعزام و با نظارت آنها، کشتار صورت گرفته و گوشت موردنظر وارد کشور می‌شود.
این کارشناس واردات گوشت می‌افزاید: ماهیت ورود گوشت منجمد به کشور به این دلیل است که در ایران، کمبود تولید داشته و به‌این‌ترتیب باید پروتئین به کشور وارد کنیم. هر گوشتی براساس استانداردی که سازمان دامپزشکی برای قرنطینه تعریف کرده، وارد کشور می‌شود؛ یعنی سازمان دامپزشکی خود را در وهله اول متولی بهداشت مواد غذایی و محصولات وارداتی می‌داند و نه کیفیت آن. متولی بهداشت برای اینکه نیم‌نگاهی نیز به کیفیت محصول داشته باشد، برای دام‌های وارداتی سنگین، سن تعریف می‌کند؛ برای مثال، گوساله‌هایی که از برزیل وارد کشور می‌شوند، باید نر و چهاردندان باشند که گوشت‌های آنها خرد شده و به صورت مصرف خانوار وارد کشور می‌شود.
پس از آنکه واردات گوشت از اتحادیه اروپا به علت بیماری جنون گاوی ممنوع شد، واردات گوشت از برزیل به اسم کشور هند با اندازه‌های بزرگ صورت می‌گرفت؛ چراکه هنوز این اطمینان وجود نداشت؛ اما به زودی مشخص شد که گوشت برزیلی، کیفیت بسیار بالایی دارد و به این خاطر پس از آن با قطعه‌های کوچک یک تا سه کیلویی در اختیار خانوار قرار گرفت. وقتی این واردات اتفاق افتاد، واردکنندگان، تقاضای واردات گوشت بوفالو به کشور را ارائه کردند. بوفالو از لحاظ قیمت جهانی، نصف قیمت گوساله است، زیرا مصرف آن در قصابی‌ها و به‌صورت فروش مستقیم و به‌صورت گرم، به علت سفت‌بودن گوشت و آلودگی سارکوسیستیس که گله‌های بوفالو غالبا دارند، برای خریدار جذاب نیست؛ بنابراین تصمیم گرفته شد که گوشت بوفالو برای مصارف صنعتی مانند تولید سوسیس، کالباس، ژامبون و... انجام گیرد.
انگیزه‌های اقتصادی در پسِ واردات گوشت بوفالو
این دکتر دامپزشک که نگرانی خود را از ثبت سفارش واردات گوشت بوفالو به میزان یک هزار تن از سوی یک واردکننده پنهان نمی‌کند، می‌گوید: هرچند در گذشته این نوع گوشت برای مصارف صنعتی به صورت محدود به کشور وارد شده بود، اما به دلیل پایین‌بودن قیمت گوشت تولید داخل، انگیزه اقتصادی نمی‌توان برای آن قائل شد؛ اما به علت تفاوت قیمت فاحش بین گوشت بوفالو در زمان حاضر و قیمت‌های بالای گوشت تولید داخل و برزیلی، انتفاع چند واردکننده و تولیدکننده محصولات غذایی صنعتی گوشتی، کاملا مشخص و نگران‌کننده است و اگر این واردات انجام گیرد، قطعا نمی‌توان جلو واردات بعدی را گرفت.
به عقیده این دکتر دامپزشک، بزرگ‌ترین نگرانی‌ای که برای کشورهای واردکننده وجود دارد، آلودگی مراتع و چراگاه‌های هندوستان است. واردات گوشت‌های هندی همواره مورد ایراد بوده و خریدار آن، اغلب کشورهای آفریقایی هستند. گوشت بوفالو و هندی هر دو مصرف صنعتی دارند و نمی‌توان از آنها برای مصارف خانگی استفاده کرد؛ اما وقتی به‌صورت گوشت چرخ‌کرده و در محصولات فراورده حرارت‌دیده عرضه می‌شوند، این قابلیت را پیدا می‌کنند؛ اتفاقی که در گذشته برای گوشت هندی افتاد و وارد چرخه مصرف شده بود، به‌طوری‌که ده‌ها مورد دستگیری عوامل توزیع‌کننده گوشت گوساله هندی که در جنوب شهر به‌صورت خردشده و بسته‌بندی‌شده در قالب گوشت برزیلی درآمده بود، گزارش شد. در آن زمان، اختلاف قیمت گوشت هندی و برزیلی سه هزار تومان بود، زمانی که اختلاف قیمت گوشت ١٠هزار تومان باشد، انگیزه‌های اقتصادی برای آن بسیار بالا خواهد بود.
هرچند در مورد سلامت این گوشت نیز شائبه‌هایی وجود دارد، اما خسروی‌آزاد می‌گوید: این گوشت را نمی‌توان از لحاظ بهداشتی رد کرد، برای اینکه این گوشت‌ها، فریز شده و انگل‌های آنها عقیم شده و از بین می‌رود که این روند، در سطح جهانی مورد پذیرش است. مشکلی که دراین‌میان وجود دارد، سوءاستفاده‌هایی است که به دلیل تفاوت قیمت این نوع گوشت‌ها اتفاق می‌افتد. به‌این‌ترتیب که این گوشت واردشده به کشور، به علت تفاوت فاحش قیمتی با گوشت برزیلی و گوشت تولید داخل، به تولید داخل ضربه می‌زند و مشتری را گیج می‌کند؛ چراکه اغلب این گوشت عموما از چرخه صنعت خارج شده و خرد شده و به شکل گوشت داخل رستوران‌ها و به‌شکل گوشت‌های قطعه‌بندی‌شده به مردم فروخته می‌شود؛ اتفاقی که پیش‌از‌این برای گوشت گوساله هندی افتاده بود.
حال گوشت بوفالو- که با نام حمایت از صنعت وارد کشور می‌شود- از جیب مردم هزینه می‌شود؛ چراکه این صنایع، تولید ژامبون بالای ٩٠درصد را با منابع گوشت بوفالوی ارزان‌قیمت تهیه کرده؛ اما به قیمت گوشت درجه یک ایرانی یا برزیلی به‌فروش می‌رسانند. از سویی عموما نظارت بر پروسه انتقال این گوشت به صنعت، نظارت دقیقی نیست و احتمال ورود آن به سفره مردم و رستوران نیز وجود دارد که دراین‌صورت هرچند با احتمال اندک، اما لاشه باقی‌مانده انگل‌های داخل بافت گوشت، فعال شده که به‌شدت آلرژی‌زا و بیماری‌زا خواهد بود و حتی احتمال سقط جنین نیز وجود دارد که این امر، تهدیدی برای سلامتی مصرف‌کننده به‌شمار می‌رود. وی می‌گوید: با اینکه محموله‌های گوشت از مبدأ تا مقصد، به‌صورت پلمب‌شده هستند و در بندرعباس براساس مشخصات کالایی با نظارت کامل سازمان دامپزشکی در داخل کشور توزیع می‌شوند؛ اما وزارت بهداشت نمی‌تواند با قدرت و قاطعیت ادعا کند نظارت کامل پس از توزیع آن نیز انجام می‌گیرد؛ چراکه خروج گوشت بوفالو از چرخه صنعت را نمی‌توان ردیابی کرد.
ضرورت درج منبع گوشت استفاده‌شده روی سوسیس و کالباس
خسروی‌آزاد با انتقاد از واردات این نوع گوشت به اسم حمایت از صنعت، تأکید می‌کند: ادعا می‌شود گوشت ارزان‌قیمت و کم‌کیفیت وارد کشور شده تا علاوه‌بر حمایت از تولید، قیمت گوشت نیز کاهش یابد؛ اما در عمل، واسطه‌ها از آن سود برده و مردم نیز با قیمت بالا، گوشت بوفالو را با نام گوشت برزیلی یا ایرانی خریداری می‌کنند. زمانی این واردات، مفید خواهد بود که شاهد کاهش ١٠درصدی محصولات تولید صنعتی گوشت باشیم یا اینکه کارخانه‌های تولیدکننده گوشت صنعتی، صادقانه روی محصولات تولید‌شده، «یا منبع گوشت خارجی یا گوشت بوفالوی هندی» بودن آن را درج کنند. همان‌طور‌که در گذشته درج‌نکردن استفاده از روغن پالم روی محصولات، به‌عنوان تخلف مطرح شد، اما چنین اتفاقی برای هیچ‌یک از محصولات صنعتی گوشتی نمی‌افتد و قیمت آن نیز کاهش نمی‌یابد.
وی با هشدار نسبت به ورود احتمالی گوشت بوفالو به فروشگاه‌های زنجیره‌ای از سوی دلالان می‌گوید: گوشت بوفالو به‌راحتی و به‌صورت مستقیم هم می‌تواند وارد فروشگاه‌های زنجیره‌ای شود. این گوشت به‌صورت گوشت چرخ‌کرده به‌تنهایی یا با ترکیب با گوشت ایرانی یا برزیلی عرضه می‌شود و اگر آزمایش «دی‌ان‌ای» نیز برای آن گرفته شود، نمی‌توان منبع آن را شناسایی کرد؛ زیرا این نوع تست تنها در آمریکا انجام می‌گیرد و نه حتی در اتحادیه اروپا. در ایران اگر نوع دام نیز شناسایی شود حداکثر می‌توانند نام گاومیش را برای آن به‌کار برند و شرکت‌های بسته‌بندی گوشت، به راحتی می‌توانند اثبات کنند که منبع گوشت داخلی است؛ چراکه همیشه فاکتور خرید آن از شهرهای جنوبی مانند زاهدان وجود دارد.
احتمال ورود گوشت بوفالو به فروشگاه‌های زنجیره‌ای
این کارشناس واردات گوشت می‌افزاید: با مراجعه به فروشگاه‌های زنجیره‌ای، می‌توان مشاهده کرد قیمت درج‌شده روی گوشت‌های چرخ‌کرده ١٨ تا ٢٠هزار تومان است. چگونه گوشت کیلویی ٣٤هزار تومان که در قصابی‌ها عرضه می‌شود را با این قیمت می‌فروشند؟ کاملا پیداست گوشت منجمدشده با گوشت تازه ترکیب شده و چرخ می‌شود و احتمال وجود گوشت بوفالو در میان گوشت‌های منجمدشده نیز بسیار بالاست.
وی با تأکید بر اینکه گوشتی که از پوست و استخوان جدا شده و وارد چرخه مصرف می‌شود را به‌هیچ‌عنوان نمی‌توان شناسایی کرد، مگر از طریق تست «دی‌ان‌ای»، خاطرنشان کرد: مشتری در لحظه خرید، امکان شناسایی آن را نخواهد داشت و این مسئله برای سلامت خریدار مشکل ایجاد می‌کند؛ چراکه گله بوفالو گله‌ای است که غالبا آلودگی به بیماری‌های مشترک با انسان داشته و ممکن است در آن، سل یا هر نوع بیماری دیگری وجود داشته باشد و معلوم نیست در کشور مبدأ، یک ناظر بهداشتی چگونه این بیماری‌ها را می‌تواند شناسایی کند؟ درحالی‌که نظارت در هندوستان به اندازه برزیل بالا نیست و استانداردهای کافی را در سطح جهانی کسب نکرده است. وی با اشاره به انگیزه‌های اقتصادی پشت واردات گوشت بوفالو به کشور یادآور می‌شود: واردات گوشت بوفالو در این مقطع به کشور، جز انتفاع برای چند نفر هیچ تفسیر دیگری ندارد. اگر تولیدکننده‌های صنعتی چنین قصدی ندارند، روی لیبل‌های سوسیس و کالباس درج کنند که از چه نوع گوشتی تهیه شده است یا اینکه از رسانه ملی اعلام شود با توجه به تولید ارزان سوسیس و کالباس توسط کارخانه موردنظر، پنج درصد از قیمت آن نوع محصول کاهش یافته، در غیراین‌صورت این اتفاق هیچ نفعی برای مردم به همراه نخواهد داشت و فقط مردم را به خوردن گوشت‌های بی‌کیفیت، آن‌هم با نگرانی از بیماری‌های احتمالی سوق می‌دهد.
حال باید دید چگونه گوشت- به‌عنوان یکی از محصولات پرمصرف خانوار که حساسیت بالایی نیز متوجه آن است- با این‌همه اماو‌اگر همراه شده است. به‌نظر می‌رسد مسئولان مربوطه باید پیش از اینکه در زمینه واردات گوشت بوفالو اقدامی عملی صورت گیرد، اقدام به شناسایی انگیزه‌های واردکنندگان کرده و در صورت واردات این محصول، تمامی منافذ احتمالی سوءاستفاده از آن را از بین ببرند؛ چراکه در اینجا سلامت انسان‌ها بیش از سود واردکنندگان مطرح خواهد بود.
کلید واژه ها :
