کد خبر:
10604
تاریخ انتشار: 10 آبان 1390 - 13:19
پول ايران هيچ وقت به اندازه امروز در مقابل واحد پول ديگر كشورها ضعيف نبوده و هرگز تا به اين حد حال و روز بدي نداشته است. حال و روز «ريال» ايران آنچنان نابسامان است كه خيلي پيشتر معاون وزير اقتصادي كه به زودي استيضاح خواهد شد، گفت ريال پرستيژ ملي ايران را به خطر مياندازد چون ارزش برابري آن در برابر دلار در ميان واحدهاي پولي، از آخر دوم است. از همه مهمتر اينكه معضلي كه دامان ريال را گرفته، با اولتيماتوم بانك مركزي يا عرضه موقتي به بازار رسمي يا چنگ و دندان نشان دادن به معاملهگران بازار آزاد قابل حل نيست كه اگر بود در ماههاي سپريشده از سال ۹۰، ارزش دلار روي موج صعود تا هزار و ۳۰۰ تومان بالا نميآمد.
بانك مركزي در تمام اين مدت تلاش كرده با ابزارهاي نظارتي و كنترلي مختلف و حتي تغيير اساسي سياستها ورق را به نفع ريال برگرداند. ارديبهشت ماه امسال وقتي ارزش دلار هزار و ۲۰۰ تومان شد، بانك مركزي اعلام كرد هر چه لازم باشد دلار به بازار تزريق ميكند تا قيمتها مهار شود اما هنوز جوهر اين خبر خشك نشده بود كه سياستها از اساس تغيير كرد و اين بانك و رييسكل آن تصميم گرفت شكاف قيمتي بين دو بازار رسمي و آزاد را به حداقل برساند، البته آن هم نه با كاهش قيمت در بازار آزاد بلكه با افزايش نرخها در بازار رسمي. با اين همه وقتي سياستهاي جديد نتيجهاي نداشت جز رشد قيمتها و نارضايتي مشتريان و به خصوص خريداران ارز دولتي، بانك مركزي ناچار به عقبنشيني شد و قيمتها را پله به پله تعديل كرد، اما اين بار اين بازار آزاد و قيمتهايش بودند كه حاضر به عقبنشيني نميشدند. دست آخر هم وقتي قيمت دلار هزار و ۳۰۰ تومان شد، بهمني اعلام كرد يكهفتهاي قيمتها را كنترل خواهد كرد. اما مهار قيمت ارز و به خصوص دلار يك ماه بيشتر دوام نياورد و همانطور كه پيشبيني ميشد نرخها در بازار ارز در مدار گراني جا خوش كرد.
همه اينها به آن معناست كه بازاري كه بايد بر اساس عرضه و تقاضا فعال باشد، نميتوان با بخشنامه و اولتيماتوم سامان داد و راه نجات ريال ايران هم تزريق سرمايه ملي در قالب ارز دولتي به بازار رسمي نيست. هر چند كه با استناد به گفتههاي رييس اتاق بازرگاني و صنايع و معادن ايران بازار ارز ايران اساسا بازاري رقابتي نيست و نميتوان چنين انتظاري از آن داشت.
محمد نهاونديان ميگويد: شكاف موجود در نرخ ارز سرچشمه رانت ميشود. به گفته او بانك مركزي به عنوان عمدهترين عرضهكننده ارز توان مديريت بازار را دارد اما در حال حاضر رقابتي نيست و شرايط رقابتي بودن وجود ندارد. از بازار هم خبر ميرسد كه اصولا كسي تمايلي براي فروش ندارد و اگر مراجعهاي به صرافيها صورت ميگيرد، براي خريد است يعني كه انتظار براي رشد قيمت، همه و به خصوص كساني را كه در سبد داراييهايشان ارز دارند، به اين نتيجه رسانده كه براي فروش دست نگه دارند و منتظر باشند.
محمد كشتيآراي، رييس اتحاديه كشوري طلا و جواهر و صراف هم در اين خصوص با تاييد رشد چشمگير قيمتها در بازار ارز به «شرق» گفت: با اعمال سياست محدوديت عرضه ارز اين امر باعث افزايش تقاضا براي ارز و به تبع آن بالا رفتن قيمتها خواهد شد كه البته با انتشار اين خبر قيمتها از روز دوشنبه با افزايش مواجه شده است. كشتيآراي با تاكيد بر اينكه محدوديت واگذاري ارز موجب كمبود، ايجاد هيجان خريد، افزايش تقاضا و در نتيجه گرانتر شدن آن ميشود، گفت: اما با اين حال نميتوان به اين سرعت به پيامدهاي احتمالي محدوديت عرضه ارز پي برد و بايد منتظر سياستهاي ارزي بانك مركزي بود كه جهت كاهش قيمتها چگونه عمل خواهد كرد.
كشتيآراي معتقد است: اگر تقاضاي بازار براي ارز برآورده نشود، قيمت آن افزايش خواهد يافت. اما در اين شرايط چاره كار كجاست؟
حميدرضا كاهدي، كارشناس بازار ارز معتقد است: اعمال محدوديت عرضه ارز دولتي باعث بالا رفتن تقاضا در بازار خواهد شد. زماني كه عرضه با محدوديت مواجه شود، اين امر نهتنها بازار ارز را كنترل نميكند، بلكه باعث بالا رفتن قيمتها و افزايش تقاضا در بازار آزاد ارز خواهد شد. او به شرق تاكيد كرد: شنيدهها حكايت از آن دارد كه بانك مركزي ميخواهد قيمت ارز دولتي را افزايش دهد تا بتواند نرخ دلار را تكنرخي كند. اين موضوع بارها مطرح شده ولي تاكنون به نتيجه نرسيده است. اين كارشناس با تاكيد بر اينكه تا زماني كه به ميزان تقاضا عرضه وجود نداشته باشد بازار ارز با مشكل مواجه خواهد بود، افزود: با اعمال محدوديت در عرضه ارز دولتي، قيمتها در بازار افزايش مييابد و اين امر به شكاف بيشتر قيمتها دامن خواهد زد. به گفته كاهدي، به دليل افزايش انتظاري قيمتها اين امر باعث بالا رفتن تقاضا در بازار ارز شده است و بسيار از افراد براي كسب سود بيشتر به فكر خريد دلار هستند كه بانك مركزي با توجه به اين شرايط هم بايد ميزان تقاضاي معمولي بازار را جوابگو باشد و هم تقاضاي مضاعف ديگري كه ايجاد شده است.
به گفته او اعمال محدوديت عرضه ارز شايد براي مدت كوتاهي اثربخش باشد اما در بلندمدت نتيجه مطلوبي نخواهد داشت چون جوابگوي نياز متقاضيان نخواهد بود. وي به كمبود دلار در بازار اشاره كرد و گفت: به نظر ميرسد براي از بين بردن هجوم تقاضا در بازار و كاهش قيمتها بايد ارز ديگري جايگزين دلار شود؛ بازار آتي دلار! كاهدي البته به بورس آتي دلار نيز اشاره كرد و يادآور شد: در صورتي كه بورس آتي دلار عملياتي شود، خيلي از تقاضاها براي خريد ارز از صرافيها به سمت بورس آتي كشيده خواهد شد كه اين امر كمك زيادي به از بين بردن سفتهبازي در بازار ارز ميشود.
او با تاكيد بر اينكه در اين شرايط خريداران براي خريد ارز ديگر به صرافيها هجوم نميآورند و در بورس آتي، ارز مورد نيازشان را تامين ميكنند. به گفته او اين امر تقاضا را براي دلار در بازار آزاد كاهش ميدهد. اين كارشناس بازار ارز معتقد است تا زماني كه بانك مركزي يكتنه در مورد بازار ارز تصميم ميگيرد، نميتوان اميدوار بود كه اين ارز تكنرخي شود و در همين راستا بايد شاهد قيمت دلار يك هزارو ۴۰۰ توماني باشيم.
ديروز در كنار گرانتر شدن دلار قيمت سكه كمي ارزانتر شد؛ اين در حالي بود كه خبرها حکایت از آن داشت كه برخي شعب تعيينشده براي عرضه سكه به قيمت بانكي، طي روزهاي اخير از فروش سكهها امتناع و اعلام ميكنند كه سكه براي فروش نداريم. اين به آن معناست كه فروش سكه در شعب بانكي محدودشده و برخي شعب عرضهكننده سكه به نرخ بانكي طي روزهاي گذشته از فروش آن امتناع كرده و به مراجعان اعلام ميكنند كه سكه دولتي براي فروش نداريم. هر سكه بهار آزادي طرح قديم ديروز در بازار آزاد ۶۰۵ هزار تومانفروش ميرفت يعني پنج هزار تومان كمتر از روز يكشنبه. افت قيمت سكه نوع جديد هم چهار هزار تومان به ثبت رسيد و هر قطعه از آن ۵۹۲ هزار تومان فروش رفت. نيم و ربعسكه هم در اين روز ۲۸۲ و ۱۴۷ هزار تومان قيمت خورد
منبع:شرق