اتاق نیوز- فراز جبلی- بالاخره قطار انتخابات اتاق بازرگانی در حال رسیدن به نتیجه است و به مرحله آخر یعنی تعیین رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران نزدیک می شویم. بازار لابی و گفت و گو از هم اکنون برای جمع کردن آرای صاحبان کرسی در اتاق ایران بسیار داغ است. در عمل دو قطب تهرانی و شهرستانی در اتاق بازرگانی ایران ایجاد شده است که تقابل این دو قطب نتیجه انتخابات را مشخص خواهد کرد. با هم نگاهی به روندی که تا کنون رخ داده است و در نهایت قرار است به انتخاب رئیس دوره هشتم اتاق بازرگانی ایران شود.
پرده اول: مصلی تهران
18 اسفند هیچ کس فکر نمی کرد که 2 ماه بعد رقابت برای ریاست اتاق ایران به چه شکل خواهد بود. در انتخابات اتاق تهران بیش از هر زمانی چهره های سرشناس کاندید بودند و حضور همه آنها در جنوب مصلی تهران، انتخابات را تبدیل به صحنه ای پر از چهره های مطرح کرده بود. در بین این چهره ها مدعی های متعددی برای ریاست اتاق بازرگانی ایران وجود داشت ولی زمانی که حدود ساعت 9:30 معلوم شد اکثریت این چهره ها به اتاق راه نیافته اند شوک بزرگی برای بسیاری از فعالان اقتصادی بود. در انتخابات 18 اسفند تقریبا اکثریت لیست ائتلاف فردا موفق به حضور در اتاق تهران شدند ولی در مقابل اکثریت لیدرهای گروه های دیگر نتوانستند رای لازم برای کسب کرسی اتاق تهران را به دست آوردند. همه این موارد منجر به این شد که بسیاری از مدعیان ریاست اتاق بازرگانی ایران در همان 18 اسفند از گردونه رقابت حذف شوند.
از سوی دیگر در همین روز تغییرات قابل توجهی هم در شهرستان ها رخ داد. برخی چهره های مطرح شهرستانی هم اکثریت در اتاق متبوع خود را از دست دادند تا در عمل وضعیت اتاق ایران متفاوت از دوره هفتم شود.
پرده دوم: ریاست خوانساری بر تهران
در گروه پیروز اتاق تهران چند چهره سرشناس وجود داشت که پتانسیل ریاست بر اتاق ایران را در اختیار داشتند. مسعود خوانساری، پدرام سلطانی و مهدی جهانگیری مهمترین این چهره ها بودند. کسب 35 کرسی توسط ائتلاف فردا، عملا رای گروه های دیگر و حتی دولتی ها را بی اثر می کرد به همین دلیل تصمیم برای وضعیت ریاست اتاق تهران در جلسات خصوصی ائتلاف فردا پیگیری می شد. تمامی گروه ها در حال رصد کردن تصمیمات ائتلاف فردا بودند چون استراتژی این گروه تا حد زیادی برنامه آنها برای اتاق ایران را نشان می داد اما این جلسه با تأخیر زیادی همراه بود. به نظر می رسید ائتلاف فردا در حال برنامه ریزی برای انتخابات اتاق ایران است و تا قطعی نشدن برنامه، قصد رونمایی از هیأت رئیسه جدید اتاق تهران را ندارد. در نهایت در روز پنجم اردیبهشت، مسعود خوانساری به ریاست رسید و مهدی جهانگیری و علامیرمحمد صادقی نایب رئیسان وی شدند.
این انتخابات دو پیام مهم را هم در خود داشت. پدرام سلطانی که به عنوان مغز متفکر گروه ائتلاف فردا شناخته می شود هیچ سمتی دریافت نکرد تا بسیاری این برداشت را بکنند که وی از سمت خود در اتاق ایران مطمئن است. از سوی دیگر یحیی آل اسحاق، رئیس قبلی اتاق تهران، با وجود حمایت از ائتلاف فردا و انداختن شال فیروزه ای این گروه هیچ سمتی دریافت نکرد.
پرده سوم: 40 به 60
هم زمان با تهران، انتخابات اتاق های بازرگانی در شهرستان ها برگزار شد. برخی روسای شهرستان ها تغییر کردند و بعضی بر اساس پیش بینی ها انتخاب شدند. برخی اتاق های بازرگانی به قدری تغییر داشت که حتی اعضای هیأت رئیسه اتاق ایران در شهرستان خود شکستی سنگین خوردند. در این میان ترکیب شهرستان ها تا حد زیادی وضعیت صف بندی ها در اتاق ایران را روشن کرد. دو حالت کلی در انتخابات هیأت رئیسه ایران وجود دارد. حالت اول ریاست یک تهرانی یا به طور دقیق تر یک عضو ائتلاف فردا بود و حالت دوم ریاست یک عضو شهرستانی بود. گزینه تهران مسعود خوانساری بود. نحوه انتخاب شهرستان ها نشان داد که از 60 عضو تهرانی حدود 50 عضو به خوانساری رای خواهند داد. همچنین حدود 60 تا 65 درصد تشکل ها و حدود 70 عضو شهرستانی به دنبال ریاست خوانساری هستند. با این حساب ائتلاف فردا حدود 40 درصد کرسی های اتاق ایران را در اختیار دارد و 60 درصد مابقی به دنبال ریاست یک شهرستانی در اتاق ایران هستند. در سوی مقابل غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران به صراحت اعلام کرد که کاندیدای ریاست خواهد شد تا ترکیب مدعیان تا حد زیادی روشن شود.
پرده چهارم: اختلاف افکنی تهرانی ها
دو روش کلی برای موقعیت فعلی وجود دارد. یک روش سیاست تقابل است و روش دوم تفاهم. برخی از روسای اتاق های شهرستان سعی کردند که آغازگر یک تفاهم میان تهران و شهرستان باشند. در یکی از گفت و گوها میان سران ائتلاف فردا و یکی از روسای اتاق های شهرستان، موضوع علت اصرار بر ریاست خوانساری در اتاق ایران مطرح شد. در مقابل نماینده مذاکره کننده ائتلاف فردا گفت که علت تأکید، شایستگی های خوانساری است و اگر فرد شایسته ای در میان شهرستانی ها وجود داشته باشد ائتلاف فردا حاضر به حمایت از وی خواهد بود. این فرد محسن جلال پور را برای ریاست مطرح کرد. مطرح شدن جلال پور باعث ایجاد انشعاباتی در بین شهرستان ها شد. موضوعی که می توانست اکثریت بودن شهرستانی ها را کاملا تحت تأثیر قرار دهد.
پرده پنجم: استراتژی شافعی-جلال پور
در مقابل دوستی شافعی و جلال پور به کمک این دو آمد. بعد از مذاکرات صورت گرفته قرار شد که گزینه ای برای ریاست به صورت دقیق مشخص نشود بلکه شهرستان ها اعلام کنند که گزینه ریاست شافعی-جلال پور است که یکی بر اساس توافق بین این دو فرد رئیس و دیگری نایب رئیس می شود. با این استراتژی بسته عملا فرصت اختلاف افکنی و تخریب از رقبا گرفته می شد. نکته جالب آن که ائتلاف فردا پس از این تصمیم اعلام کرد که گزینه آنها از اول هم خوانساری بوده است و به هیچ وجه از گزینه ریاست خود کوتاه نخواهند آمد.
پرده ششم: اختلاف در اصفهان
تلاش برای ایجاد اختلاف در شهرستان ها اما این بار در سمت دیگری از کشور، یعنی اصفهان آغاز شد تا مشخص شود این بازی بیش از هر چیز به شطرنج انگلیسی شباهت دارد. درست بعد از توافق میان شافعی و جلال پور، شایعه کاندیدا شدن محمود اسلامیان مطرح شد. تا قبل از آن اسلامیان تنها برای نایب رئیسی اتاق ایران مطرح بود. وی که مدیرعاملی صندوق بازنشستگی کشور و نایب رئیسی فدراسیون فوتبال را عهده دارد در عمل وقت چندانی برای ریاست بر اتاق ایران را ندارد. نکته عجیب آن که این موضوع حتی در اتاق اصفهان که اسلامیان در آن سمت نایب رئیسی را عهده دار است مطرح نشده است و شاید اسلامیان حتی برای نایب رئیسی اتاق ایران هم انصراف دهد. با این وجود تلاش برای معرفی گزینه های دیگر ریاست از طیف شهرستان ها مطرح است و رسانه های نزدیک به ائتلاف فردا به شدت مشغول داغ کردن این بازار هستند.
پرده آخر: شانس 7 صندلی بیشتر از 4 صندلی
گذشته از نام ها و افراد، دو فرض اساسی در بازی انتخابات اتاق بازرگانی ایران مطرح است. فرض اول این است که شهرستانی ها اکثریت اتاق را در اختیار دارند و فرض دوم حاکی از این است که حاشیه امن این برتری چندان زیاد نیست. در حقیقت اگر در شهرستان ها اختلاف نظری وجود داشته باشد مطمئنا اتاق تهران می تواند پیروز این انتخابات باشد. در انتخابات اتاق تهران، اختلاف بین گروه های مختلف و اختلافات درون گروهی عامل شکست اصلی مدعیانی پرآوازه بود. این اتفاق به سادگی ممکن است در شهرستان ها هم رخ دهد. دو حالت پیش روی شهرستان ها است. حالت اول تعامل با تهران است که بر اساس آن 4 و در بهترین حالت 5 صندلی به اتاق های شهرستان تعلق پیدا کند. در این حالت با توجه به این که کرسی اتاق های مشهد، کرمان، اصفهان و اردبیل تقریبا مسجل است، بر سر یک کرسی آخر بین شهرستان ها اختلافات جدی رخ خواهد داد و این موضوع با تغییر مدل تعامل در روز آخر به سمت تقابل می تواند باعث شکست سنگین شهرستان ها شود. به ویژه آن که خطر لابی شهرستان های فاقد صندلی در هیأت رئیسه اتاق ایران با اتاق تهران وجود دارد.
در سوی مقابل اگر شهرستان ها فارغ از این که چه کسی قرار است به عنوان عضو هیأت رئیسه انتخاب شود به دنبال کسب هر 7 کرسی در اتاق ایران باشند جا برای همه آنها بیشتر باز خواهد شد. در حقیقت این سناریو تنها در حالتی رخ می دهد که شهرستان ها حاضر به قبول اتحاد کامل میان خود باشند و در جلسه ای بر اساس آرای مساوی اعضای هیأت رئیسه را از بین خود تعین کنند. رئیس بعدی اتاق کاملا در گرو این تصمیم شهرستان ها است که آیا حاضر تفاهم با یکدیگر برای کسب تمامی کرسی ها هستند یا خیر.
