با افزایش قیمت بنزین حالا این سوال مطرح است که کدام خودروی ایرانی از نظر مصرف سوخت با صرفه تر هستند. با توجه به شرایط جدید، مشتریان خودرو در ایران در کنار دقت به مدل خودرو باید حواسشان به موتور استفاده شده در خودرو هم باشد.
مخصوصا اینکه یک مدل یکسان مانند سمند یا پژو 405 از موتورهای مختلفی استفاده می کنند. که یک موتور پر مصرف و یک موتور کم مصرف تر است. به عنوان نمونه هم اکنون پژو 405 با موتور xu7) ( یکی از محصولات پر تیراژ ایران خودرو است . طبق اعلام وزارت نفت این خودرو در 100 کیلومتر حدود 13 لیتر مصرف دارد.
حال اگر خودرو ماهی هزار کیلومتر راه را بپیماید صاحب پژو 405 باید حدود 130 هزار تومان پول بنزین بدهد در صورتی که اگر مصرف این خودرو مانند استاندارد جهانی هفت لیتر بود این عدد چیزی در حدود 70هزار تومان می شد این محاسبه ساده به این معنی است که مصرف کننده ایرانی پژو 405 با قیمت فعلی بنزین ، سالانه باید حدود 600 هزار تومان پول اضافی بدهد چون خودروسازان ایرانی خودروهای با موتورهای پر مصرف تولید می کنند .
كدام خودروها كم‌مصرف‌اند
بر اساس آمار شركت بازرسی كيفيت و استاندارد ايران ام.وي.ام چيني، كم‌مصرف‌ترين خودرو سواري كشور در حال حاضر محسوب می‌شود. البته کیفیت این خودرو در کنار ایمنی‌اش هم در ارزیابی های کیفی و ایمنی بسیار پایین است.
بر اين اساس ام.وی.ام در مسير شهري 7.85 و در مسير اتوبان 4.57 و به صورت تركيبي 5.78 ليتر بنزين در هر 100 كيلومتر مي‌سوزاند كه در هر سه بخش، اين خودرو كم‌مصرف‌ترين محصول داخلی محسوب می‌شود. اما در مورد ساير خودروهای سواری كشور، در مسير شهری تندر90 بعد از ام.وی.ام كم‌مصرف‌ترين خودروهای سواری كشور هستند.
از محصولات ايران‌خودرو، كم‌مصرف‌ترين خودرو در مسيرهاي تركيبي تندر90 اين شركت بوده و بعد از آن نيز پژو206 و رانا وسمند مجهز به موتور EF7 و پژو 405 و پارس مجهز به موتور tu5 ، خودروهای کم مصرف این شرکت هستند.
پر مصرف ترین محصولات این شرکت هم خودروهایی هستند که از موتور خانواده xu7 استفاده می کنند. این موتور در ایران خودرو شامل سه تیپ L3 ،L4 و XUM است . هم اکنون برخی تیپ های سمند ،پژو پارس و پژو 405 از این مدل موتور استفاده می کنند که بنظر می رسد با افزایش قیمت سوخت تقاضا برای این خودروها کاهش باید .
در میان محصولات پرتیراژ گروه سایپا شامل پارس خودرو و سایپا تندر 90 کم مصرف ترین محصول است. باقی محصولات پر تیراژ این گروه از موتور پراید یا نمونه بهینه سازی شده این موتور که بر روی تیبا استفاده می شود بهره می برند. این موتور با توجه به قدرت تولیدی اش ، موتور پر مصرفی محسوب می شود و دارای تکنولوژی بشدت قدیمی است. موتور پراید در تیپ های مختلف داری 1300 سی سی حجم و قدرت تولیدی 69 اسب بخار است .این موتور با اینکه قدرت کمی تولید می کند اما در 100 کیلومتر( مسیر شهری) بالای 9 لیتر مصرف سوخت دارد .
اگر این موتور را با موتور تندر 90 با حجم 1600 سی سی و قدرت 110 اسب بخار که 8 لیتر در مسیر شهری مصرف می کند مقایسه کنیم مشخص خواهد شد موتور پراید تا چه اندازه قدیمی و پر مصرف نسبت به قدرت تولیدی اش است . البته اگر نسبت مصرف سوخت این موتور را نسبت به قدرت آن ارزیابی نکنیم این موتور از نظر مصرف سوخت، متوسط ارزیابی می شود.
بر اساس بررسی ميزان مصرف سوخت در مسير شهري در 100 کیلومتر ام.وي.ام (7.85) لیتر ، تندر 90 (8.98) لیتر ، پرايد (9.15) لیتر ، مگان 1600 سي‌سي (9.22) لیتر ، پژو 206 با موتور TU5 (9.68) لیتر ، مزدا3 (9.85) لیتر ، پژو پارس با موتور XU7 (12.15) لیتر ، سمند معمولي با موتور XU7 (12.36) لیتر ، سورن با موتور XU7 (12.53) لیتر ، پژو405 با موتور XU7 (12.88) لیتر مصرف می کنند.
طبق آمار موجود حدود 70 درصد خودروهای شرکت ایران خودرو از موتورهاي پرمصرف استفاده مب‌كنند.اما گذشته از این تفاوت به نظر می رسد افزایش قیمت بنزین سبب شود قیمت خودروهای پر مصرف کمی کاهش یابد .در اين باره يك كارشناس بازار خودرو توضیح می دهد كه با افزایش قیمت بنزین خودروها کم مصرف تر گران تر خواهند شد. و البته ممکن است در بازار کمی حالت رکود ایجاد شود.
با این همه كارشناسان معتقدند شوك مقطعی خواهد بود و به خاطر نبود حمل‌ونقل عمومي مناسب دوباره تقاضا به سمت استفاده از خودروهاي شخصي سوق مي‌يابد.یک کارشناس اقتصادی در این باره معتقد است: خودروسازان خودروي پرمصرف توليد مي‌كردند چرا كه در گذشته با توجه به قيمت بنزين اين اتفاق چندان مسئله تعيين كننده ای نبود ولي با برداشتن یارانه ها آنها به ناچار به سمت توليد خودروهاي كم‌مصرف تر حركت مي‌كنند و در ضمن استفاده غيرضروري مردم از خودرو نيز كاهش مي‌يابد كه اين عامل خود سبب كاهش ترافيك و افزايش استفاده از سيستم حمل‌ونقل عمومی خواهد شد و در برنامه‌اي مشخص اگر هزينه يارانه بنزين خرج حمل‌ونقل عمومي شود مي‌تواند به توسعه مطلوب آن اميد داشت.
به هر حال آنچه از نظر بسياری قطعی به نظر می‌رسد افزايش تقاضا براي استفاده از خودروهای كم مصرف داخلی است، از طرفی بر اساس نظر بسياری از كارشناسان چاره كاهش مصرف سوخت خودروها در ايران برای كوتاه مدت ،توليد خودروهای كم مصرف است.
فاصله ما تا جهان
با ورود خودروی كم مصرفي كه تيراژ بالايي داشته باشد تا حدودي مشكل مصرف بنزين و حالت بحراني آن كاهش مي‌يابد، اما اين بحران تا زماني كه خودروهاي فرسوده خارج نشود پايان نخواهد يافت، چرا كه تا مشکل خودروهاي فرسوده كه برخي مصرف بالاي 15 ليتر در 100 كيلومتر دارند حل نشود، بحران مصرف بالاي بنزين در ايران حل نخواهد شد. اما چه زماني خودرو كم مصرف كه طبق استانداردهاي جهاني است توليد مي‌شود، مي‌تواند در ايران، اتومبیلی مردمي شود؟
در اين باره رضا ويسه، رئيس سابق سازمان گسترش و نوسازی صنایع ایران معتقد است زماني ما مي‌توانيم خودرويي با استاندارد روز و با تيراژ انبوه توليد كنيم كه با خودروسازان بزرگ همكاري مشترك انجام دهيم و تولید خودروي تندر 90 كه مصرفي در حدود 7 ليتر در 100 كيلومتر دارد نيز در همين راستا بوده است . وزارت نفت دولت اصلاحات در سال 83 به عنوان پشتيبان اين پروژه براي جايگزين شدن با خودرو پيكان و توليد سالانه 300 هزار خودرو با قيمتي در حدود پيكان و توانايي گاز سوز شدن از اين پروژه حمايت كرد.
قرار بود اين خودرو تا 10 سال طبق استانداردهاي روز توسعه يابد در آن زمان وزارت صنایع پیش بینی کرده بود بسياري از خودروهاي پر مصرف‌تر هم کلاس تندر 90 كه گران‌تر نيز هستند خداحافظي كنند. اما این اتفاقات هیچ گاه نیفتاد و نمونه های جدید تر این خودرو هم در ایران تولید نشد .چرا که در دولت نهم جلوی رشد این پروژه گرفته شد.
بر اساس آمار تند 90 فعلی جز سه خودرو کم مصرف داخلی است اما تیراژاین خودرو تا کنون به عدد 300 هزار دستگاهی پیش بینی شده نرسیده است و به جای این خودرو همچنان خودروهای پر مصرف مانند پژو 405 تولید می شوند .
هم اکنون در تولیدات خودروسازان داخلی با تیراژ بالا، تنها چهار موتور یعنی دو موتور پژو 206 (tu5-tu3) ،تندر 90 و سمند با موتورEF7 مصرف کم و تکنولوژی مناسبی دارند اما مجموعا این دو موتور تنها 30 درصد تولیدات داخلی را شامل می شوند .
بنظر می رسد با افزایش قیمت سوخت این موتور های جایگزین باقی موتور های پر مصرف شوند به عنوان نمونه موتور TU5و EF7 جایگزین موتور پر مصرف XU7 در سمند،پژو 405 و پژو پارس شود.
اما در حالی كه ما هنوز در آرزوی توليد انبوه خودروهاي كم مصرف بنزینی هستيم جايگزين شدن خودروهای كم مصرف ترکیبی (بنزینی – برقی )با تكنولوژی بالا به جاي خودروهای بنزينی در كشورهای پيشرفته در حال اوج گرفتن است.
جالب آنکه در جهان پیشرفته دیگر خودروهایی مانند پژو 206 و تندر 90 کم مصرف محسوب نمی شوند و طبق استاندارد ها جهانی این خودرو ها در 100 کیلومتر حدود یک لیتر بیشتر از خودروهای کم مصرف رایج در جهان بنزین می سوزانند اما در ایران حتی این دو خودرو که جزو کم مصرف ترین ها هم هستنند نتوانسته اند بخش زیادی از تولید را به خود اختصاص دهند.
هم اکنون شورلت ولت، کم مصرف ترین خودروی جهان است این اتومبیل که خودرویی برقی با موتور بنزینی جهت تامین برق برای موتورهای الکتریکی است پس از تمام شدن باطری هایش در زمانی که موتور بنزینی برای تولید برق روشن می شود در 100 کیلومتر تنها یک لیتر بنزین مصرف می کند.
