در شرايطي كه واحدهاي توليدي و صنعتي با مشكلات متعددي از جمله كمبود نقدينگي دست به گريبان هستند، مساله بهره‌وري پايين عوامل توليد نيز مزيد بر علت شده‌اند و شرايط را بيش از پيش نامساعد كرده‌اند. اينكه عوامل موثر بهره‌وري چيست و با اتخاذ چه راهكارهايي مي‌توان بهره‌وري را افزايش داد، تنها مساله اين روزهاي صنعت و معدن نيست. با اين حال، بررسي دوباره ابعاد آن از جمله اثرگذاري كمبود نقدينگي بر بهره‌وري واحدهاي توليدي خالي از لطف نيست.
فرشيد شكرخدايي دبير جشنواره ملي بهره‌وري ايران درباره اوضاع بهره‌وري در حوزه‌هاي صنعت و معدن كشور مي‌گويد: 80درصد بودجه كشور در نهادهاي دولتي هزينه و مصرف مي‌شود. بنابراين در ابتدا نهادها و دستگاه‌هاي دولتي بيش از شركت‌ها و بنگاه‌هاي خصوصي نيازمند افزايش بهره‌وري هستند. در شرايط كنوني، سازمان ملي بهره‌وري متولي ارتقاي بهره‌وري در كشور است. در جشنواره ملي بهره‌وري اما روي بنگاه‌ها و شركت‌هاي اقتصادي كشور متمركز هستيم و بهره‌وري 3 عامل نيروي انساني، سرمايه و عوامل كل را بررسي مي‌كنيم.
وي در پاسخ به اينكه چرا از بين بنگاه‌هاي اقتصادي همچنان صنعت بيمه و بانكداري در صدر ليست صنايع بهره‌ورتر كشور قرار دارند؟ مي‌گويد: اين موضوع به دليل شرايط اقتصادي حاكم كشور است، در واقع ما بايد رصد كنيم كه بانك‌ها چه اقداماتي را در اين باره انجام داده‌اند كه همچنان صدرنشين بهره‌وري كشور هستند. اين مساله مورد توجه جشنواره ملي بهره‌وري نيست و ما همانند آزمايشگاه هستيم، يعني تلاش مي‌كنيم به‌طور دقيق، ميزان بهره‌وري بنگاه‌هاي اقتصادي را ثبت كرده و اطلاع‌رساني كنيم. وي در شرايطي كه بسياري از مسوولان اقتصادي كشور با استناد به آمار از وضعيت نامساعد بهره‌وري در كشور سخن مي‌گويند، مي‌افزايد: در زمينه رشد بهره‌وري بنگاه‌هاي اقتصادي وضعيت نامناسبي نداريم، اما اعداد مورد بررسي قرار گرفته اين موضوع را نقض مي‌كند، بنابراين اميدواريم شاهد بهره‌وري بيشتر در حوزه‌هاي صنعتي در آينده نه چندان دور باشيم.
بهره‌وري يك فرهنگ است
ابوالحسن خليلي عضو هيات‌مديره خانه صنعت درباره افزايش بهره‌وري توليد به «تعادل» مي‌گويد: باوجود نبود نقدينگي پرداختن به اين موضوع يكي از عوامل مهم در اقتصاد كشور به شمار مي‌رود. اين در حالي است كه بايد توجه دولت براي فراهم آوري زمينه‌ها و شرايط يا بسترهاي لازم براي ارتقاي بهره‌وري در فضاي كسب‌وكار را مهيا كنيم.
خليلي مي‌افزايد: در تعريف بهره‌وري، سازمان‌هاي مختلف اروپايي، آسيايي و ايراني ويژگي‌هاي مختلفي را در نظر مي‌گيرند كه در اين باره سازمان بهره‌وري كشورمان معتقد است بهره‌وري يك فرهنگ است، يك نگرش عقلايي به كاروزندگي است كه هدف آن هوشمندانه‌تر كردن فعاليت‌ها براي دستيابي به زندگي بهترومتعالي است.
وي ادامه مي‌دهد: اين نوع نگاه در بخش بهره‌وري كشورمان نبايد تنها يك موضوع درون سازماني تلقي شود. با وجود اينكه در صنعت كشورمان با معضل كمبود يا نبود نقدينگي دست و پنجه نرم مي‌كنيم اما در سال‌هاي اخير بنگاه‌هاي توليدي تمركز زيادي بر اين مساله دارند چرا كه توجه به اين موضوع، موجب مي‌شود توليد كشورمان روند بهبود و رو به رشدي را طي كند.
رابطه كمبود نقدينگي با بهره‌وري پايين
بيژن پناهي‌زاده عضو خانه صنعت، معدن وتجارت خوزستان نيز با اشاره به عوامل تاثيرگذار در بهره‌وري توليد مي‌گويد: كمبود نقدينگي و كاهش بهره‌وري رابطه مستقيمي دارند و تا زماني كه اقدامات و سياست‌هاي پولي نادرست از سوي بانك‌مركزي و دولت در كشورمان اتخاذ شود، ما به بهره‌وري بالاي توليد دست نخواهيم يافت.
وي معتقد است كه تكنولوژي يا ماشين‌آلات به روز از جمله عواملي هستند كه مي‌تواند در حوزه بهره‌وري صنعت نقش بسزايي داشته باشد كه متاسفانه اين روزها بنگاه‌هاي اقتصادي با وجود نبود نقدينگي نمي‌توانند در حوزه بهره‌ور شدن حرفي براي گفتن داشته باشند.
وي ادامه مي‌دهد: ارايه وام يا تسهيلات كم بهره براي به روزرساني خطوط توليد، افزايش سرمايه در گردش و برطرف كردن موانع بر سر راه توليد نيز از جمله موضوعاتي است كه در ارتقاي بهره‌وري بنگاه‌هاي توليدي كشور نقش بسزايي ايفا مي‌كند.
مديريت و بهره‌وري
عليرضا شجاعي كارشناس مديريت راهبردي نيز در گفت‌وگو با «تعادل» مي‌گويد: موضوع بهره‌وري را مي‌توان در 4 سطح بنگاه، تشكل، ملي و بين‌المللي مورد بررسي قرار داد. در واقع در سطح ملي شايد نتوانيم معضل نقدينگي و در پي آن بهره‌وري سرمايه را حل‌وفصل كنيم؛ اما فضاي كسب‌وكار به گونه‌يي است كه انتظار مي‌رود در نهايت شاهد ارتقا و بهبود بهره‌وري در سطح بنگاه‌ها باشيم.
وي مي‌افزايد: در واقع توجه به مسايل مديريتي مي‌تواند منجر به كاهش قيمت تمام شده توليد و افزايش بهره‌وري شود.
شجاعي تصريح مي‌كند: در واقع مانور در حوزه مديريتي مي‌تواند به بهره‌ور شدن بخش‌هاي مختلف كمك كند. يكي از عوامل مهم در بخش بهره‌وري توجه به نيروي انساني است كه متاسفانه در بسياري از سيستم‌ها شاهد عدم استفاده بهينه از اين منابع هستيم كه در نتيجه، اين موضوع باعث كاهش بهره‌وري مي‌شود.
اين كارشناس مديريت راهبردي مطرح مي‌كند: با وجود چنين شرايطي، سرانجام بخش گسترده‌يي از صنايع كشورمان بايد به «ناب‌سازي» حركت كنند. اين روند يعني صنايع از ابتداي فعاليت خود مبتني بر تفكرات ناب، سرمايه‌گذاري ناب، توزيع ناب، تبليغات ناب، فروش ناب - كه اين موضوع خود منجر به رويكرد تجارت الكترونيك و بهره‌وري مي‌شود- شكل بگيرند. در واقع حلقه بهره‌وري از تفكر شروع و به تحقيق و توسعه خاتمه مي‌يابد كه همه اين عوامل در افزايش بهره‌وري نقش بسزايي را ايفا مي‌كنند.
منبع: روزنامه تعادل
