علی دینی ترکمانی
از آنجايي كه پديده اختلاف آماري دو مركز آمار و بانك مركزي، موجب اتلاف منابع و بروز پديده شكست هماهنگسازي سياستي ميشود، همچنين ارائه آمارهاي متفاوت باعث موازيكاري و رفتن سراغ سياستهاي نادرست ميشود. به عقيده بنده اين دو نهاد ميتوانند دادههاي توليدي خود را از طريق يك مركز به صورت متمركز انجام داده و از اقدامات موازي كه آثار زيانباري خواهد داشت، جلوگيري كنند. همچنين ارائه آمارهاي مختلف باعث ميشود تا سياستگذاران نتوانند تصميمگيريهاي مناسبي داشته باشند.
آمارهاي مختلف در كاهش مسووليتپذيري و پاسخگويي نقش اساسي و مهمي دارد به صورتي كه اگر در يك پديده چندين آمار وجود داشته و متولي شناختهشدهيي نباشد، هيچكس مسووليت اشتباهات را نيز نخواهد پذيرفت و اين موجب بيثباتي ساختاري ميشود و البته اگر دستگاههاي مختلف به دنبال توليد دادههاي آماري باشند، منابعي كه بايد صرف فعاليتهاي ديگر شود، صرف موازيكاري خواهد شد كه مبناي منطقي ندارد؛ بنابراين بايد تقسيم كار درستي صورت گيرد و از ارائه دادههاي مشابه جلوگيري شود.
همچنين هر كشوري ميتواند نهادي را كه صلاح ميداند، براي ارائه آمارهاي بينالمللي معين كند كه اين نهاد در كشور ما بانك مركزي است. بنده معتقدم بانك مركزي اگر براي ارائه آمارهاي بينالمللي و مركز آمار براي آمارهاي داخلي، اقدام كنند اين دودستگي در آمارهايي مانند تورم از بين خواهد رفت. به عنوان مثال در دولت گذشته ارائه برخي آمارها سبب شد اعتماد به مراكز آماري از بين برود، بنابراين بازسازي آماري كار مهمي است و اينگونه عملكرد سبب ترديد افكار عمومي به نهادهايي كه جزئي از بدنه دولت هستند، ميشود. به نظر ميرسد يا بايد ارائه آمار از حيطه دولت خارج شود كه از طريق بخش خصوصي توان مالي و بودجه براي توليد دادهها وجود ندارد و هم در صورت گرايش براي درآمدزايي از طريق ارائه آمار در تحقيقات و آمارها تاثير بگذارد، از طرفي هم اگر دولتي باشد بايد از سوي رسانهها آمارهاي توليدي مورد ارزيابي قرار گيرد. بنابراين به نظر ميرسد راهكار اساسي اين باشد كه دولت نگران ارائه آمار صحيح از دادهها نباشد و وقايع را آنگونه كه هست ارائه دهد و از مراكز آمار بخواهد به جاي بانك مركزي، آمار واقعي را ارائه كنند.
تفاوتهاي آماري بانك مركزي و مركز آمار ايران به اين دليل وجود دارد كه مركز آمار، آمارهاي خود را با حجم نمونه وسيعتر و تعداد كالاي بيشتري را به تفكيكهاي بيشتري محاسبه ميكند ولي بانك مركزي در نمونههاي كمتر انجام ميدهد؛ اما حتي با وجود آنكه نمونه آماري متفاوت است از نظر روش اندازهگيري هر دو مركز به يك شكل عمل ميكنند
