
داستان تكراري اما غمانگيز است؛ واردات بر گردهي ضعيف كشاورز فشار ميآورد و او همچنان صبور، بار توليد را به دوش ميكشد. در اين ميان نابهساماني برخي سياستها و دلالهايي كه مثل زالو بر پيكر بخش كشاورزي افتادهاند و از آن ارتزاق ميكنند، كافي است تا بخش كشاورزي را به ورطه نابودي بكشاند. در نگاهي اجمالي به آنچه اين روزها دامنگير اين بخش شده است، جداي از بحث واردات، گردش مالي دلالان در بخش كشاورزي سر به فلك ميكشد و با نگاهي گذرا، اين عدد سالانه چند برابر آن چيزي است كه اخيرا به "اختلاس سه هزار ميليارد توماني" معروف شد و همگان از آن به عنوان بزرگترين فساد بانكي تاريخ ايران ياد كردند.
براساس اعلام مسوولان، سالانه 17 ميليون تن انواع محصولات باغي در كشور توليد ميشود كه از كيفيت بالايي برخوردارند و اغلب آنها در جهان رتبه اول تا يازدهم را دارند؛ به گونهاي پسته، انار، گردو، خرما، بادام، كيوي، زردآلوي ايراني رتبه اول تا سوم را در جهان دارند.
سالانه نزديك به 567 هزار تن پسته در جهان توليد ميشود كه ايران با توليد 190 هزار تن در رتبهي اول توليد اين محصول قرار دارد. همچنين يك ميليون و 500 هزار تن انار در جهان توليد ميشود كه كشور ما با توليد 600 هزار تن در رتبهي اول قرار دارد. با توليد يك ميليون تن خرما و 487 هزار تن زردآلو نيز در رتبه دوم توليد اين محصولات در سطح جهان قرار گرفته و در توليد بادام، گردو، كيوي، گيلاس نيز در رتبهي سوم قرار داريم. سيب ايراني، به و فندوق نيز رتبه چهارم جهان را به خود اختصاص داده و انجير، آلبالو، آلو و گوجه نيز در رتبهي پنجم جهاني قرار گرفتهاند. در حالي كه هلو، شليل، ليمو رتبهي ششم توليدات جهاني را به خود اختصاص داده، سالانه در فصل برداشت، اين ميوهها به كشورمان وارد ميشوند!
همچنين ايران با توليد پنج ميليون تن مركبات در توليد پرتقال رتبه هفتم و در توليد نارنگي رتبه دوازدهم را دارد و در حالي كه سالانه بيش از يك ميليون و 730 هزار تن انواع انگور توليد ميشود و ايران در رتبهي يازدهم توليد انگور جهان قرار دارد، ميزان زيادي از اين محصول از ابتداي سال تا كنون از كشور شيلي وارد شده است! گلابي ايران نيز با توليد بيش از 115 هزار تن و رتبهي بيستم جهاني مجبور است در عرصه داخلي با مشابه چيني خود رقابت كند.
اما واردات تنها مشكل محصولات كشاورزي نيست، بلكه عمدهترين معضل بخش كشاورزي سامانه نادرست توزيع است كه گويا براي همگان عادي شده تا دلالان بهعنوان حلقه واسطه توليد و مصرف با فشار بر كشاورز و استفاده از سود كلان مصرفكننده به درآمد ميلياردي دست يابد.
درحاليكه واسطهها مرغوبترين نوع پرتقال، نارنگي و كيوي كيلويي 500 تومان از باغداران ميخرند، با سود عايدي هر كيلو هزار و 500 تومان در بازار مصرف آن را دو هزار تومان عرضه ميكنند. همچنين درحاليكه در فصل تابستان باغداران هر كيلو آلو، هلو و شليل را كيلويي 200 تا 300 تومان به واسطهها فروختهاند، آنها اين محصول را با سود 10 برابري كيلويي بيش از دو هزار تومان در بازار مصرف بهفروش رسانده كه در اين ميان، هم مصرفكننده و هم توليدكننده متضرر شدهاند.
حال با احتساب اينكه دلالان بهطور ميانگين كيلويي هزار تومان از هر كيلو ميوه سود ببرند، سالانه بيش از 17 هزار ميليارد تومان معادل 17 ميليارد دلار تنها از محصولات باغي عايدشان ميشود...
در اين زمينه كارشناسان معتقدند تنها راه براي كوتاه كردن دست واسطهها، تقويت تعاونيها و تشكلهاي بخش كشاورزي است؛ چراكه حتا اگر 10 درصد از محصول از طريق تشكلها و تعاونيهاي كشاورزي وارد بازار مصرف شود، قيمتها شكسته و سودجويي دلالان كاسته ميشود، اما با توجه به اينكه تشكلها توانايي مالي و امكانات و ابزار لازم براي بستهبندي، ذخيرهسازي و توزيع ميوه را ندارند، بخش دولتي بايد اين امكانات به ويژه تسهيلات مالي را براي تشكلها فراهم كند تا سايهي چندين ساله سودجويي واسطهها از بازار مصرف و كشاورزان برداشته شود.
منبع:ایسنا