دکتر سیدحسن هاشمی درباره مهم‌ترین نقاط قوت و ضعف طرح تحول سلامت گفت: مهم‌ترین نقطه قوت این طرح رضایت مردم است. بویژه مردمی که در مناطق محروم و شهرهای دوردست زندگی می‌کنند و در عین حال رضایت کسانی که در این حوزه ارائه خدمت می‌کنند. این رضایتمندی‌ها به نوعی رضایت از عملکرد نظام در این حوزه است.
تامین منابع مالی پایدار مهم‌ترین نقطه ضعف "تحول سلامت"
وی افزود: مهم‌ترین نقطه ضعف آن در کلان بحث تامین منابع مالی پایدار است؛ نکته‌ای که دولت و مجلس به آن نظر دارند و امیدواریم در قالب برنامه ششم توسعه و بودجه سال 95 بیشتر به آن پرداخته شود.
اهداف سه گام ابتدایی طرح تحول سلامت
وزیر بهداشت در تشریح اهداف سه‌گام اول طرح تحول نظام سلامت گفت: هدف‌گیری قدم اول طرح تحول، کاهش هزینه‌ها و افزایش دسترسی مردم به خدمات بود. به طوری که دولت در این زمینه تلاش زیادی کرده و این تلاش‌ها ادامه دارد. در حال حاضر پرداخت مردم از جیب در شهرها به 6 درصد و در روستاها به 3 درصد در حوزه بستری کاهش یافته است. البته تاکنون در حوزه سرپایی نه برنامه‌ای داشتیم و نه منابعی و شاید از اوایل سال آینده گشایشی در منابع ایجاد شود و به بخش سرپایی هم بپردازیم.
توزیع 3000 متخصص در دستور کار
هاشمی افزود: البته نمی‌توان گفت که هیچ توجهی به بخش سرپایی نداشته‌ایم. اقداماتی مانند دایر کردن کلینیک‌های ویژه، توزیع متخصص و فوق تخصص در سراسر کشور، تجهیز بیمارستان‌ها و... اقداماتی بوده که به نوعی بخش سرپایی را در برمی‌گیرند و امسال نیز کامل‌تر خواهند شد؛ به طوری که توزیع 3000 متخصص و ساخت تعداد قابل توجهی کلینیک ویژه را در دستور کار داریم.
وی با اشاره به گام دوم طرح تحول سلامت یعنی حوزه بهداشت، گفت: هدف اصلی ما در این گام توسعه شبکه که زیرساخت خدمات بهداشتی ما است، بود. به طوری که تاکنون در قالب این گام 9 میلیون نفر را در حاشیه شهرها تحت پوشش خدمات بهداشتی برده‌ایم. یعنی به ازای هر 12 هزار و 500 نفر یک پایگاه بهداشتی و به ازای هر 50 هزار نفر یک مرکز جامع خدمات سلامت ایجاد شده است، البته این برنامه باید تا پایان امسال همه حاشیه‌نشینان را که حدود 11 میلیون نفر هستند، تحت پوشش خدمات بهداشتی قرار دهد.
وزیر بهداشت افزود: در عین حال در شهرهای بین 20 تا 50 هزار نفر پزشک خانواده مستقر شد و در همین حاشیه شهرها نیز به ازای هر 50 هزار نفر، 3 پزشک خانواده مستقر می‌شود. همچنین در روستاها توانستیم مراکزی را که نیازمند پزشک بودند، در قالب پزشک خانواده تامین کنیم و اقلام دارویی نیز به 400 قلم افزایش یافت.
در زمینه بیماری‌های غیرواگیر موفق نبودیم
هاشمی با اشاره به موفقیت در حوزه بیماری‌های واگیر گفت: این در حالی است که ما تاکنون در زمینه بیماری‌های غیرواگیر موفقیتی نداشته‌ایم، البته گاهی حرکت‌هایی انجام شده، مانند موضوع پالم که حرکت خوبی شد. همچنین کمپین‌های خوبی برای کاهش مصرف نمک و روغن اتفاق افتاده اما یک حرکت جدید باید با همکاری تمام وزارتخانه‌های درگیر و با پرچم‌داری رییس دولت در این حوزه اتفاق افتد و در این بخش کار جدی انجام دهیم.
آغاز به کار سند ملی پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر قبل از پایان امسال
وی ادامه داد: اقدامی که ما در زمینه بیماری‌های غیرواگیر انجام دادیم، این بود که بیش از 9 نفر از وزرا، معاون اول و شخص رییس جمهور و رییس مجلس در قالب سندی که مورد تایید سازمان بهداشت جهانی است، برنامه پیشگیری از بیماری‌های غیرواگیر را که برنامه مفصلی است، شروع کردیم و تصور می‌کنم که تا قبل از پایان امسال آغاز شود.
وزیر بهداشت با بیان اینکه 80 درصد اهداف ما در گام اول طرح تحول سلامت که کاهش پرداخت بود، محقق شده، البته بنا نبود که فقط در بخش بستری متوقف شویم و باید در حوزه‌های سرپایی، دندانپزشکی، نازایی، بیماری‌های صعب‌العلاج و... نیز کار را ادامه می‌دادیم و منابع بیمه‌ها باید تامین می‌شد اما این اتفاق نیفتاد.
حدود 4ماه از توسعه شبکه بهداشت عقب هستیم
هاشمی با بیان اینکه در گام دوم شاید حدود 4 ماه در توسعه شبکه بهداشتی عقب هستیم، گفت: چراکه قرار بود تا آخر شهریورماه حاشیه شهرها را تمام کنیم، اما به دلیل گرفتاری‌های دولتی، این اتفاق نیفتاد.
معاونت بهداشت موفق‌تر بوده است
وی با بیان اینکه به نوعی معاونت بهداشت ما موفق‌تر بوده است، گفت: چراکه در شهرها و حاشیه شهرها ساختار سنتی است و به راحتی قبول نمی‌کردند که از بیرون خرید خدمت کنند. ما این کارها را بدون اینکه حتی یک نیروی جدید را اضافه کنیم، انجام دادیم. در طول این مدت حدود 18 هزار پرستار ما بازنشسته شدند و نتوانستیم آنها را جایگزین کنیم، بنابراین این خدمات را علی‌رغم همه مشکلاتی که وجود داشت ارائه دادیم.
ارزش‌گذاری نسبی خدمات سلامت هنوز ناقص است
وزیر بهداشت با اشاره به گام سوم طرح تحول یعنی ارزش‌گذاری نسبی خدمات گفت: دولت گام بزرگی در این زمینه برداشت، بیمه‌ها نیز همراهی کردند. البته کار ناقص است و ظرف 3 تا 5 سال آینده باید کامل شود. امیدواریم در اعتبارات سالیانه‌ای که دولت پیشنهاد و مجلس تصویب می‌کند، به جایگاه مناسبی برسیم و به تعرفه‌های واقعی دست یابیم تا هم ارائه کنندگان خدمت رضایت داشته باشند و هم مردم از سوی بیمه‌ها همراهی شوند تا پرداخت از جیب افزایش نیابد.
موفقیت گام سوم در تهران به دلیل وسعت کار کمتر بوده است
هاشمی ادامه داد: در گام سوم موفقیت ما در شهرها زیاد بوده و همه همراهی می‌کنند. در تهران به دلیل وسعت و تنوع کار و خدمات، معمولا این موفقیت کمتر است، اما مهم این است که سیر مناسبی دارد؛ چراکه به تدریج زبان مشترکی میان ارائه‌کنندگان خدمت بویژه در بخش خصوصی در حال ایجاد است. فکر می‌کنم همکاران ما بیش از تصورمان با ما همکاری کردند، مثلا به کسانی که طرحی هستند گفتیم مطب نزنند و در بیمارستان‌ها کار کنند همچنین دریافت غیرقانونی هم نداشته باشند. در حال حاضر نیز 7 یا 8 ماه است که حقوق خود را دریافت نکرده‌اند. اینکه با طرح همکاری می‌کنند نشانه نجابت آنهاست.
تخلف ببینیم برخورد می‌کنیم
وی با بیان اینکه در استان‌ها همراهی کامل است و در تهران هم بیمارستان‌ها و مراکز جراحی محدود نسبتا همراهی خوبی داشتند، گفت: البته موضوع تخلف نسبی است و اگر تخلف ببینیم، متناسب با جرم حساسیت نشان می‌دهیم. آنچه که مردم از دستگاه‌های نظارتی و قضایی انتظار دارند، عدم بی‌تفاوتی و چشم‌پوشی نسبت به تخلف است، کاری که در حال حاضر هم انجام می‌شود. در عین حال در زمان بروز تخلف نیازی به سروصدا کردن هم نیست.
جرایم پرونده‌های حوزه غذا با جرم متناسب نبود
روند رسیدگی به جرم سریع نیست
وزیر بهداشت با تاکید بر لزوم متناسب بودن جریمه با جرم انجام شده گفت: فرآیند رسیدگی به جرم سریع نیست، مثلا پرونده‌هایی که در بحث غذا و روغن داشتیم، رسیدگی به آنها گاهی یک سال طول می‌کشید و مبالغی هم که به عنوان جریمه داده می‌شد، کم است. ما در حوزه بهداشت و درمان کاملا قاطع، هماهنگ و سریع هستیم اما از آنجایی که کار قضاوت است، نباید در قضاوت عجول باشیم و البته پرده‌پوشی هم دستور دین است.
می‌خواهند ما را مقابل پزشکان قرار دهند
هاشمی با بیان اینکه قرار نیست آبروی افراد را ببریم، گفت: برخی می‌خواهند ما را به نوعی مقابل جامعه پزشکی قرار دهند اما نباید در این دام بیفتیم. اصل موضوع حفاظت از منابع مردم است و جامعه پزشکی خودشان هم باید در این زمینه مراقبت کنند.
نمی‌توان جان مردم را یکطرفه مطالبه کرد
وی تاکید کرد: جامعه پزشکی نسبت به جان مردم حساس است و حساسیت این جامعه باید بیشتر شود. البته نمی‌توان جان مردم را به صورت یکطرفه مطالبه کرد و این یک رابطه دو طرفه است. به طوری که ارائه‌کنندگان خدمت هم باید از یک رضایت نسبی برخوردار باشند و در حد متوسطی به آنها پاسخگو باشیم. مثلا ما می‌گوییم پرستار کم داریم، در حوزه مامایی مشکل داریم، پزشک می‌خواهد دستمزد خود را به موقع دریافت کند و بخش خصوصی نیز انتظار دارد که بیمه‌های تکمیلی پولش را به موقع بدهند، اگر این مولفه‌ها اتفاق نیفتد، نمی‌توان انتظار داشت مطالبه یکطرفه داشته باشیم.
99درصد پزشکان به قوانین متعهدند
وزیر بهداشت ادامه داد: بنای جامعه پزشکی بر آسیب نیست. هیچ‌کس هم نمی‌گوید تخلف وجود ندارد اما مجموعه هم با ما همراه است. اگر امروز با ما همراهی شود و بدهکاران ما پول‌های خود را به موقع پرداخت کنند، اجرای قانون بسیار راحت‌تر است و 99 درصد جامعه پزشکی به قوانین متعهد هستند و علاقه دارند با تخلفات برخورد شوند.
آغاز 12 بسته در گام چهارم طرح تحول
تربیت نیروهای بومی و حذف تدریجی نیروهای طرحی
هاشمی با بیان اینکه گام چهارم طرح تحول یعنی آموزش از مهرماه آغاز شده، گفت: در این مورد برنامه‌های خوبی در قالب 12 بسته تدوین کردیم که باید تغییرات خوبی را ایجاد کند. در طول دوره، محتوای دوره، تخصص‌های جدید، تجهیز بیمارستان‌های آموزشی و توسعه آنها، محدود کردن طرح و به تدریج برداشتن نیروهای طرحی و تربیت نیروهای بومی اتفاق بزرگی است که باید در حوزه آموزش رخ دهد.
وی افزود: یکی از اقدامات خیلی خوب در این حوزه این بود که دیگر توسعه دانشکده‌های پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی را نخواهیم داشت و طرح آمایش سرزمینی تصویب شد، بنابراین بنای ما ارتقای کیفیت است نه کمیت.
وزیر بهداشت در پاسخ به سوالی درباره علت عمده عدم تحقق برخی اهداف در سه‌گام اول طرح تحول گفت: توقعات نسبی است به طوری که برخی ارائه‌کنندگان خدمت معتقد هستند که بیش از تصور ما موفقیت حاصل شده، اما تا زمانی که زیرساخت‌های خود را درست نکنیم، نمی‌توانیم بگوییم موفق شدیم. مثلا ما دسترسی را فقط در قالب پزشک افزایش دادیم، اما آیا میزان تخت‌های بیمارستانی ما کافی است؟ آیا توزیع تخت‌های بیمارستانی عادلانه است؟ آیا در بهداشت توانستیم در بخش پیشگیری موفق باشیم؟ نه نتوانستیم. بحث‌هایی مانند سیگار، چاقی و... اگر بیشتر نشده باشد، کمتر نشده، چراکه اینها یک برنامه جامع و ملی در دولت، مجلس و همه وزارتخانه‌های درگیر را می‌طلبد.
اگر با ما همراهی می‌شد، ساختارها تغییر می‌کرد
هاشمی با بیان اینکه وزارت بهداشت یک وزارتخانه ترکیبی است و ساختار آن چندین بار بازنگری شده، گفت: بنابراین از نظر ساختاری و سنتی مشکلاتی دارد و اگر یکسری از بخش‌ها تعطیل شوند، امورات بهداشت و درمان ما بهتر دنبال می‌شود. البته ما در دام تغییر ساختار وارد نشدیم و گفتیم کار را آغاز می‌کنیم و خود طرح می‌تواند ساختار را تغییر دهد که البته اگر با ما همراهی می‌شد، این اتفاق می‌افتاد.
ادامه طرح تحول را پیش‌بینی کردیم اما به دولت‌های آینده بستگی دارد
وی با بیان اینکه در آغاز طرح و پیشبرد آن حتما نظرخواهی کرده و از خرد جمعی استفاده کرده و بازخورد برنامه‌ها را می‌گرفتیم، گفت: مثلا در برنامه پرداخت همکاران غیرپزشک برنامه‌ای تحت عنوان قاصدک طراحی شد که سروصدا ایجاد کرد، اما واقعا پرداخت مبتنی بر عملکرد بود که درباره آن حاشیه‌های بسیاری ایجاد شد و وزارت بهداشت در نحوه اجرای آن تجدیدنظر کرد. بنابراین ما به بازخوردها توجه می‌کنیم اما اینطور نیست که ببینیم دیگران چه می‌گویند تا براساس آن تصمیم بگیریم. ما یک برنامه مشخص و مدون داریم و مشخص است که طرح باید طی چه مدتی به کجا برسد. مثلا مشخص کردیم که ظرف 15 سال آینده به یک نظام سلامت مدون برسیم. بنابراین کار حتما علمی است و از مدل‌های بین‌المللی در آن استفاده شده، در این مدت بالای 30 تیم از سازمان بهداشت جهانی برای ارزیابی طرح آمدند و رییس WHO طرح تحول را الگویی برای منطقه نامید، اما اینکه این طرح ادامه داشته باشد به دولت‌ها و مجلس‌های آینده بستگی دارد.
وزیر بهداشت افزود: براساس اسناد بالادستی اگر سیاست‌های ابلاغی مقام معظم رهبری را واقعا توسط دولت‌ها و مجالس آینده عملیاتی شود، این طرح جواب خواهد داد.
آدرس غلط ندهید
هاشمی در پاسخ به اینکه آیا طرح تحول افزایش تقاضاهای القایی را به همراه داشته است؟ گفت: در این زمینه باید با عدد و رقم صحبت شود. مصرف ما متناسب با مراجعه است. در این زمینه نه تنها افزایش نداشتیم بلکه با کاهش نیز مواجه بودیم. ما با شورای عالی بیمه حساب کردیم که براساس ارزشیابی نسبی خدمات تا امسال هزینه‌های ما چقدر افزایش می‌یابد، اما هنوز به این عدد نرسیده‌ایم و این نشان می‌دهد هنوز افزایش نداشته‌ایم. بنابراین برخی دوستان آدرس غلط ندهند. مثلا در مجتمع امام خمینی که 1000 تختخوابی است و اکثرا بیماران ارجاعی در آنجا هستند برای مصرف یک دارو 2 میلیارد و 100 میلیون تومان صرفه‌جویی کردند. چطور ممکن است واردات داروهای خارجی کاهش یابد و ادعا کنیم مصرف افزایش یافته است.
بیمه‌ها تعیین رفتار کنند
وی ادامه داد: من معتقدم اگر در قالب بیمه کاری نکنیم، حتما در سال‌های آینده تقاضاهای القایی افزایش می‌یابد. کسی که تغییر رفتار و تعیین رفتار می‌کند، بیمه است، چراکه بیمه خرید خدمت می‌کند. راهنماهای بالینی باید دست کسی باشد که پول دارد. ما دو سال تمام در دوره قبل راهنمای بالینی نوشتیم، اما آنها تبدیل به کتاب‌های زیبایی شده که در ویترین است.
منبع: ایسنا
