پس از افزاش و التهاباتی که بر بازار ارز وارد شد نگرانی رییس سازمان بازرسی کل کشور از افزایش یکباره ی نرخ ارز جای خوشحالی دارد ولی این نگرانی از طریق راه حل داده شده، دو چندان خواهد شد چرا که بر علت افزایش نرخ ارز خواهد افزود.
اتاق نیوز- رییس سازمان بازرسی کل کشور با بیان این که بهتر است بانک مرکزی از شوک درمانی بپرهیزد، بانک مرکزی را تشویق به افزایش هر ساله نرخ ارز به میزان شکاف میان تورم داخلی و خارجی کرده است. این توصیه برای این منظور داده شد تا با افزایش تدریجی نرخ ارز به میزان شکاف بین تورم داخلی و خارجی، افزایش یکباره نرخ ارز نداشته باشیم.
نکته ی مهم این جاست که با توجه به آن که ایران در رتبه ی سوم تورم جهانی قرار دارد و تورم جهانی به طور متوسط 3 درصد می باشد، افزایش نرخ ارز به میزان شکاف بین تورم داخلی با تورم خارجی، شوک عمیقی را بر بدنه ی اقتصاد ایران تحمیل خواهد کرد و لذا اگر سازمان بازرسی متوجه اثرات زیان بار شوک درمانی ( شوک ویرانی ) شده است، نباید از چنین اقدامی صحبت به عمل آورد.
البته نکته ی مهم این است که افزایش نرخ ارز متناسب با شکاف موجود، شکاف را افزایش خواهد داد و اقتصاد ایران را وارد یک دور باطل می کند.
صحبت از آن است که اگر نخواهیم تئوری های اقتصادی را با توجه به شرایط موجود اقتصاد ایران ارزیابی کنیم، اقدامی انجام می دهیم که دقیقا ضد آنچه می خواستیم، شده و هزینه های فراوانی را در جامعه ایجاد خواهیم کرد.
بر اساس تئوری گفته شده، کشوری که کیفیت تولید اش بالا و قمیت گذار است نه قیمت پذیر، در صورت گران بودن کالای خود می تواند، ارزش پول خویش را کاهش دهد، چرا که می داند این کاهش ارزش پول سبب خواهد شد، کالای گران داخلی برای کشور خارجی ارزان تمام شده، و همان میزان درآمدی را که قرار بود دریافت کند، دریافت کرده و بازار فروش جهانی خویش را نیز از دست ندهد.
حال در اقتصاد ایران، آیا کیفیت کالاهای داخلی به حدی است که با بی ارزش کردن پول بتوانیم به صادرات بیشتر دست بزنیم؟ اگر نیست، آیا باید اول پول را بی ارزش کنیم یا اینکه که اول قدم در ارتقاء کیفیت و بومی کردن تکنولوژی وارداتی برداریم؟
افزایش نرخ ارز تولید داخلی را ضربه پذیر خواهد کرد
نکته ی دوم این است هشتاد درصد صادرات ایران، نفت است و نفت به قیمت جهانی بستگی دارد، لذا عملا افزایش بی ارزش کردن پول داخلی تنها برای بیست درصد کالای صادراتی باقیمانده موضوعیت پیدا می کند که آن هم گفته شد که قدم اول ارتقاء کیفیت درآنها است.
نکته ی بعد آن است که از آنجا که تولید داخلی به شدت به ارز وابسته است، افزایش نرخ ارز به شدت تولید داخلی را ضربه پذیر خواهد کرد، از آنجایی که هشتاد و پنج درصد واردات در ایران از جنس کالاهای سرمایه ای و واسطه ای است، افزایش نرخ ارز به شدت بر تورم داخلی خواهد افزود و نتیجه آن می شود که با هدف کاهش شکاف تورم داخلی و خارجی، آن را افزایش خواهیم داد.
بنابراین با افزایش نرخ ارز، نه تنها صادرات افزایش نمی یابد، بلکه تولید داخلی در معرض نابودی قرار می گردد و از این ناحیه تولید کنندگان و مصرف کنندگان، بسیار متضرر خواهند شد.
خوشحالی دلالان از افزایش نرخ ارز
البته کسانی هستند که از افزایش نرخ ارز به شدت خوشحال شوند، مالکین ارز و تغذیه کنندگان از شرایط رکود تورمی ( وارد کنندگان، قاچاق چیان و دلالان) از جمله خوشحالان افزایش نرخ ارز می باشند.
اصولا شکاف بین تورم داخلی و خارجی از آن جهت بیان می شود که این شکاف قدرت صادرات ایران را کاهش داده است، نه این که عامل افزایش دفعی نرخ ارز شود. به هر ترتیب نشان دادیم که افزایش نرخ ارز به میزان شکاف ذکر شده، نه تنها صادرات را تقویت نمی کند، بلکه تولید را با تهدید جدی رو به رو خواهد کرد، امری که امروز با توجه به ضربه ای که اقتصاد ایران از افزایش نرخ ارز دیده است، بسیار روشن و اشکار می باشد.
مهمترین علت افزایش نرخ ارز در ایران
نکته ای که سازمان بازرسی از آن ابزار نگرانی کرده است، افزایش مجدد نرخ ارز است، سازمان بازرسی اگر علت افزایش نرخ ارز در ایران را بداند، شاید بهتر بتواند به اقتصاد ایران کمک کند. همان طور که گفته شد، افزایش نرخ ارز در اقتصاد ایران ناشی از سفته بازی در ارز بوده است و این گونه نبوده است که شکاف تورم داخلی و خارجی را علت افزایش نرخ ارز بدانیم و بخواهیم با کاهش آن، جلوی افزایش مجدد نرخ ارز را بگیریم!
حال چه می شود که سفته بازی در یک جامعه شکل می گیرد؟ پاسخ به این پرسش کمک می کند به بهترین روش برای جلوگیری از افزایش بیشتر نرخ ارز، برسیم.
سفته بازی یک فعالیت ای است که در جهت تولید ثروت در جامعه صورت می گیرد، زمانی که مسیر دستیابی به ثروت های مثبت( درآمدهای ناشی از تولید) سخت و بسته و پر هزینه شود، ثروت های منفی یا کاذب و یا هر چیز دیگری که دوست دارید بنامید، جای آن را خواهد گرفت. این طبیعی ترین رفتاری است که در نتیجه ی کاهش ثروت های واقعی یا مثبت در یک اقتصاد، شکل می گیرد.
راهکارهایی برای کاهش نرخ ارز
بنابراین راهکار کاهش نرخ ارز، گشودن قفل های موجود بر سر راه ثروت های حقیقی است. یکی از این قفل ها عدم رسیدن ارز دولتی به تولید کنندگان داخلی است، قفل دیگر واردات بی رویه محصولات کشاورزی ، دامی و صنعتی و قفل دیگر، افزایش هزینه های تولید کننده و عدم حمایت دولت است.
افزایش نرخ ارز از آنجا که با تشدید هزینه های تولید کنندگان همراه است، مسیر خلق ثروت های واقعی را سخت و سخت تر می کند و نتیجه آن می شود که سفته بازی افزایش یافته و بر خلاف تصور کاهش مجدد نرخ ارز، شاهد افزایش لجام گسیخته ی نرخ ارز باشیم.
منبع:تابناک
