اتاق نیوز- «بيمه حوادث»، «بيمه عمر»، «بيمه شخص ثالث»، «بيمه بدنه» و «بيمه درمان» واژگاني آشنا از صنعت بيمه است كه ما در زندگي روزمره خود و براساس نيازمان تحت پوشش آنها قرار گرفته‌ايم، اما براي فعالان بازار سهام كه ريسك جزو لاينفك آن است، مقوله «بيمه سهام» امري است نامانوس و البته غيرقابل انتظار.اما زيان بيش از 8 درصدي بازار سهام در سال 91 در كنار تشديد ريسك‌هاي مترتب بر بورس تهران سبب شده تا اداره‌كنندگان بازار سرمايه براي جذاب‌سازي هرچه بيشتر اين بازار و جلوگيري از خروج سرمايه‌گذاران طرح «بيمه سهام» را در سر بپرورانند.
اين ايده در نهايت به اين مرحله ختم شد تا دستورالعملي تحت عنوان «اختيار فروش تبعي» در سازمان بورس تدوين شود تا به‌اين ترتيب به نوعي سهام زير چتر بيمه بيايد.مفهوم و البته كاركرد «اوراق اختيار فروش تبعي» اين است كه سهامدار عمده يا همان ناشر اوراق مزبور تضمين مي‌كند كه سهم 100 توماني فلان شركت را در سررسيدي مثلا يك ساله 120 تومان از سهامدار جزء خريداري كند.در واقع در اين طرح سهام براساس نرخ بازده بدون ريسك 20 درصدي با كف قيمتي تعيين شده توسط سهامدار عمده مواجه مي‌شود، حال آنكه سقف قيمت آن محدوديتي ندارد. بر همين مبنا ناشر اوراق اختيار فروش تبعي كه احتمالا اغلب سهامداران عمده خواهند بود، بازده مثبت 20 درصدي در سررسيد يك ساله براي سهامداران حقيقي و جز را تضمين مي‌كنند، اتفاقي كه مي‌تواند به نجات بازار سرمايه از چنبره ركود منتج شود.سهامداراني كه مي‌خواهند از اوراق اختيار فروش تبعي استفاده كنند، اين نكته را مدنظر قرار دهند كه خود اين اوراق قيمتي برابر با 1 تا 5 درصد قيمت روز سهام مورد نظر دارد و تنها تهيه آنها مترتب 4/0 درصد كارمزد است.اما اين اوراق برخلاف سيستم رايج در دنيا در ايران به دليل برخي مشكلات و ابهامات قابل معامله نيست و تنها دارندگان آن، ريسك سهام اصلي خود را پوشش مي‌دهند.
حال اگر در سررسيد مقرر شده قيمت سهام آن شركت بالاتر از نرخ تضمين شده در اوراق تبعي بود، خود به خود اوراق اختيار فروش تبعي باطل و سهامدار مي‌تواند سهام خود را بالاتر از نرخ تضمين شده به فروش برساند و سود كند.در نهايت به زباني ساده و در يك جمله مي‌توان گفت كه اوراق اختيار فروش تبعي سهام، آپشني است كه پشتوانه آن خود سهم است و ريسك خريداري سهام را بر مبناي اوراق فاقد ريسك تضمين مي‌كند.اما طرح ايرانيزه شدن بيمه سهام يا همان اوراق تبعي فروش سهام، داراي ابهاماتي است كه در اين گزارش سعي كرده‌ايم پاسخ‌هايي براي آنها پيدا كنيم.اينكه سهامدار عمده بايد با چه انگيزه‌اي نسبت به پوشش ريسك سهامداران جزء آن هم در چنين شرايط اقدام كند. اينكه حجم اين اوراق چقدر است و آيا اينكه بعد از پايان سررسيد معاملات در آن ادامه پيدا مي‌كند، به همراه دلايل الزام سهامداران عمده به انتشار اين اوراق در سطح يك درصد از جمله پرسش‌هاي مربوط به اجرايي شدن طرح بيمه سهام است كه در ادامه به آنها پاسخ داده شده است.
بيمه سهام؛ چرا و چگونه؟
رييس سازمان بورس و اوراق بهادار آخرين وضعيت و ساختار كلي طرح بيمه سهام را تشريح كرد. علي صالح‌آبادي در گفت‌وگو با دنياي اقتصاد افزود: طرح بيمه سهام يا اوراق اختيار فروش سهام در هفته جاري در بورس اجرا مي‌شود و يكي از اقدامات موثر براي بهبود وضع بازار و كنترل ريسك سرمايه‌گذاران است. وي گفت: ساز و كار اوليه اين طرح به اين شكل است كه سهامداران عمده مي‌توانند اوراقي را تحت عنوان آپشن يا اختيار منتشر كنند و از اين طريق ريسك سرمايه‌گذاران خرد را كاهش دهند و در عين حال ريسك نوسان منفي قيمت يك سهم را هم كمتر كنند.وي ادامه داد: در اين روش سرمايه‌گذاران معمولا سودي بالاتر از سود اوراق مشاركت به‌دست مي‌آورند، به اين دليل كه سهامدار عمده اعلام مي‌كند كه قيمت يك سهم را در يك دوره زماني مشخص بالاتر از نرخ روز خريداري خواهد كرد. به‌طور مثال ممكن است يك سهامدار عمده براي يك سهم اوراق اختيار سهام منتشر كند و براساس آن اعلام كند كه شش ماه ديگر بين 10 تا 12درصد بالاتر از قيمت روز اين سهم را خريداري خواهد كرد.
يك مثال ساده
صالح‌آبادي با ذكر مثالي توضيح داد: مثلا اگر قيمت يك سهم 100تومان باشد ممكن است سهامدار عمده اعلام كند كه همين سهم را در شش ماه آينده به قيمت 110 تومان خريداري خواهد كرد و براساس آن مقدار معيني آپشن يا اختيار معامله به فروش برساند. بر اين اساس در 6 ماه آينده دو حالت رخ مي‌دهد؛ يا قيمت سهام بالاتر از 110 تومان خواهد بود كه در اين صورت سهامدار از آپشن خود استفاده نكرده و در نتيجه سهام را به قيمت بالاتر از اختيار در نظر گرفته شده به فروش مي‌رساند.اما چنانچه قيمت سهم به كمتر از 110 تومان مثلا 105 تومان كاهش يابد، در اين صورت اين آپشن‌ها پيش روي سهامدار قرار خواهند گرفت:
1- فروش سهم به قيمت 110 تومان به ناشر
2- دريافت سهم جديد به جاي زيان شناسايي شده (در اين آپشن زيان شناسايي شده 5 توماني را ناشر با اختصاص سهم جبران مي‌كند)
3- زيان شناسايي شده در پايان دوره را خود سهامدار متقبل شود و مابه‌التفاوت آن را سهم دريافت كند كه در اين صورت سهامدار براي دريافت سهام جديدي پولي پرداخت نخواهد داد.صالح‌آبادي در ادامه توضيح داد: عرضه‌كننده اوراق در روز عرضه اوليه مي‌تواند هر كدام از سه گزينه يادشده يا هر سه را تصويب كند كه در سررسيد اعمال شود.وي خاطرنشان كرد: در اين ميان سهامدار خرد نيز اطمينان خواهد داشت كه مي‌تواند در 6ماه آينده سهام خود را بدون ضرر به فروش رساند و به‌اين ترتيب با اطمينان خاطر از فروش سهام دست به عرضه ناآگاهانه نخواهد زد.
اين اوراق قابل معامله نيستند
سخنگوي سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اينكه در حال حاضر امكان انجام معاملات ثانويه روي اين اوراق وجود ندارد، افزود: با اين طرح سهام به‌طور كامل بيمه مي‌شود، اما امكان انجام معاملات ثانويه روي اوراق وجود ندارد و خريدار فقط مي‌تواند از اختيار خود استفاده كند، اما در عين حال كسي كه يك آپشن را خريداري كرده خيالش راحت است كه اين سهام را در يك دوره مشخص بالاتر از رقم كنوني به فروش خواهد رساند.
سخنگوي سازمان بورس در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبني بر تعيين قيمت سهام در اين روش، اظهار كرد: قيمت عرضه سهام براساس تقاضاي بازار مشخص خواهد شد، اما چنانچه تقاضا براي سهام مزبور بالاتر از عرضه آن باشد، سهام به كسي تعلق مي‌گيرد كه درخواست خود را از نظر زماني زودتر ارسال كرده باشد.وي تصريح كرد: در اين طرح سعي بر آن شده كه از تشكيل صف فروش جلوگيري شود.
پوشش ريسك، با چه انگيزه‌اي
در ادامه مدير امور بورس‌ها و بازارهاي سازمان بورس و اوراق بهادار نيز جزئيات طرح بيمه سهام در بازار سرمايه ايران را تشريح كرد.
محمودرضا خواجه‌نصيري در گفت‌وگو با دنياي اقتصاد ضمن دفاع از طرح بيمه سهام در برابر اين سوال كه سهامداران عمده شركت‌ها براي پوشش ريسك سهام سهامداران خرد در اين شرايط چه انگيزه‌اي بايد داشته باشند كه منجر به انتشار اوراق فروش اختيار تبعي سهام شود، گفت: در شرايط عادي سهامداران عمده شركت‌ها همواره نسبت به حمايت از سهام زيرمجموعه خود پرداخته‌اند و چه بسا اينكه بازيگران حقوقي بازار بارها و بارها مجبور شده‌اند براي جلوگيري از افت ارزش سهام خود به خريدهاي مختلفي در بازار دست بزنند و چه بسا هزينه مالي تحميل شده به حقوقي‌ها بيش از پوشش ريسك 20 درصدي سالانه بوده كه در طرح بيمه سهام مطرح شده است، از اين رو پيش‌بيني ما استقبال بازيگران حقوقي بازار از طرح اوراق اختيار فروش سهام است.
وي گفت: آثار افت قيمت سهام و كاهش ارزش پرتفوليوي حقوقي‌ها به مراتب سنگين‌تر از پوشش ريسكي است كه آنها در طرح بيمه سهام بايد متحمل شوند.
به زودي، بيمه سهام براي 30 شركت برتر
او پيش‌بيني كرد: به زودي سهامداران 30 شركت برتر بازار سهام شاهد انتشار اوراق اختيار فروش تبعي باشند و اين اتفاق بتواند به جذاب‌سازي هرچه بيشتر بازار سهام منجر شود.اين مقام مسوول در سازمان بورس و اوراق بهادار در تشريح انتشار اين اوراق گفت: در طرح بيمه سهام، سهامدار يك شركت علاوه بر هزينه‌اي كه بابت خريد سهم پرداخت كرده، بايد 1 تا 5 درصد از ارزش سهم را به خريد اوراق اختيار فروش تبعي اختصاص دهد، بنابراين براساس سررسيد خريداري شده، سهام شركت با پوشش ريسك مواجه شده و در واقع داراي كف قيمتي مي‌شود، به عنوان مثال سهمي كه 500 تومان قيمت دارد، اوراق اختيار فروش تبعي آن 25 تومان قيمت دارد و كف قيمت آن هم با خريد اين اوراق در يك سررسيد مشخص مثلا 625 تومان در نظر گرفته مي‌شود كه در سررسيد فروش اوراق، اگر قيمت سهام زير اين نرخ باشد، ناشر اوراق تبعي موظف به خريد در كف قيمتي است و اگر بالاتر از آن باشد سهامدار مي‌تواند در بازار، سهام خود را به فروش برساند.وي گفت: اين اوراق قابل معامله نيستند و خريدار بايد بابت آن تنها كارمزد اندكي به كارگزار بپردازد، ضمن اينكه بعد از پايان دوره، اوراق مزبور قابل تمديد نيست و بايد اوراق جديدي خريداري شود.
آمادگي 6 شركت براي اوراق اختيار فروش
در ادامه معاون بازار شركت بورس از اعلام آمادگي سهامداران عمده شركت‌ها براي استفاده از اوراق اختيار فروش تبعي در بورس و امكان معامله اين اوراق طي هفته جاري خبر داد.
علي صحرايي گفت: در راستاي حمايت از سرمايه‌گذاران و فراهم شدن راهكاري در جهت پوشش ريسك، از هفته جاري معاملات اوراق اختيار فروش تبعي در شركت بورس اوراق بهادار تهران اجرايي مي‌شود. وي افزود: در حال حاضر سهامداران عمده 6 شركت بانك پاسارگاد، چادرملو، گل‌گهر، سرمايه‌گذاري غدير، توسعه معادن روي ايران و گسترش نفت و گاز پارسيان براي استفاده از اين ابزار اعلام آمادگي كرده‌اند و شركت بورس در حال بررسي و مذاكره با آنها است كه بعد از مذاكره امكان استفاده از اين ابزار طي روزهاي آينده فراهم مي‌شود و به احتمال زياد اوراق اختيار فروش تبعي بانك پاسارگاد در اين هفته اجرايي خواهد شد.
معاون شركت بورس مزاياي اين اوراق را مورد توجه قرار داد و گفت: از مزاياي اين اوراق علاوه بر تضمين حداقل سود بدون ريسك (اوراق مشاركت)، كسب بازدهي ناشي از تغييرات آتي قيمت سهام است؛ همچنين كارمزد معاملات اوراق اختيار فروش تبعي تنها شامل كارمزد كارگزاران و مشابه كارمزد معاملات سهام در بورس اوراق بهادار تهران يعني معادل 4 دهم درصد خواهد بود و كارمزدي از بابت هزينه‌هاي نظارتي توسط سازمان بورس اوراق بهادار و هزينه‌هاي اجرايي توسط شركت بورس اوراق بهادار تهران دريافت نخواهد شد. صحرايي افزود: اين طرح در دوره‌هاي 4، 6 يا يك ساله خواهد بود كه دوره مزبور حتما بايد قبل از برگزاري مجمع عمومي عادي سالانه يا مجمع عمومي فوق‌العاده به منظور افزايش سرمايه به اتمام برسد. همچنين براي دوره جديد بايد تقاضاي مجددي از سوي سهامدار عمده به سازمان بورس ارائه شود تا براساس قيمت روز بازار، آپشن جديدي به آن تعلق گيرد. افزون بر اين هر سهامدار حقیقی حتي با در اختيار داشتن يك برگه سهم، مي‌تواند از اين اختيار استفاده كند، اما سقف استفاده از آن به مذاكرات ميان سهامدار عمده و سازمان بستگي دارد.
مكانيزم اجرايي اين اوراق چگونه است؟
وي با بيان اينكه با محقق شدن چنين ابزاري اطمينان در كسب بازده مورد انتظار براي سرمايه‌گذاران ايجاد مي‌شود، به مكانيزم اين اوراق اشاره كرد و گفت: سهامداران عمده شركت‌هاي بورسي در راستاي حمايت از قيمت سهام خود در آينده، اقدام به انتشار اوراق اختيار فروش تبعي مي‌كنند كه بر اساس آن، اختيار فروش تعداد مشخصي از سهم پايه به قيمت اعمال تعيين شده در اطلاعيه عرضه در تاريخ اعمال، به خريدار واگذار مي‌شود.
او اضافه كرد: به این ترتيب در صورتي كه قيمت سهم شركت بورسي (سهم پايه) در تاريخ مورد توافق (تاريخ اعمال مندرج در اطلاعيه) كمتر از قيمت مورد توافق (قيمت اعمال) باشد، دارنده اوراق اختيار فروش مي‌تواند از طريق دريافت مابه‌التفاوت قيمت اعمال و قيمت پاياني سهم در بازار و يا واگذاري سهام پايه به قيمت اعمال به عرضه‌كننده اوراق اختيار فروش تبعي منتفع شود.
صحرايي با اشاره به اينكه سهامداران عمده در صورت تمايل به استفاده از اين ابزار بايد تضاميني به بورس ارائه كنند، تاكيد كرد: حق عرضه اين اوراق تنها با اشخاصي است كه مجوز لازم را از بورس دريافت كنند.
او با بيان اينكه راه‌اندازي اين ابزار در بهبود اوضاع بورس و مثبت شدن شاخص موثر است، ياد‌آور شد: خريداران اين اوراق حق فروش نداشته و تنها مي‌توانند به ميزان سهام پايه تملك شده در بورس به خريد اوراق اختيار فروش تبعي اقدام كنند، لذا خريد بيش از آن ابطال خواهد شد و عرضه‌كننده تعهدي در قبال آن ندارد.
وي در ادامه به نقش سهامداران جزء اشاره كرد و گفت: به‌رغم تعلق تنها 20 درصد از سهام يك شركت به سهامداران خرد، اين دسته از سهامداران نقش كليدي در نوسانات قيمتي سهام دارند و در واقع به‌روزرساني ارزش دارايي هر سهم بر عهده آنها است؛ به این ترتيب در مقابل بايد خدماتي نيز به آنها ارائه شود كه با اجراي طرح مزبور حداقل بازدهي مورد انتظار بازار سرمايه برآورده خواهد شد كه در كنار آن بايد نبود ريسك را نيز مدنظر قرار داد.
منبع:دنیای اقتصاد
کد خبر:
29409
تاریخ انتشار: 23 مرداد 1391 - 09:59
اتاق نیوز- «بيمه حوادث»، «بيمه عمر»، «بيمه شخص ثالث»، «بيمه بدنه» و «بيمه درمان» واژگاني آشنا از صنعت بيمه است كه ما در زندگي روزمره خود و براساس نيازمان تحت پوشش آنها قرار گرفته‌ايم، اما براي فعالان بازار سهام كه ريسك جزو لاينفك آن است، مقوله «بيمه سهام» امري است نامانوس و البته غيرقابل انتظار.اما زيان بيش از 8 درصدي بازار سهام در سال 91 در كنار تشديد ريسك‌هاي مترتب بر بورس تهران سبب شده تا اداره‌كنندگان بازار سرمايه براي جذاب‌سازي هرچه بيشتر اين بازار و جلوگيري از خروج سرمايه‌گذاران طرح «بيمه سهام» را در سر بپرورانند.
اين ايده در نهايت به اين مرحله ختم شد تا دستورالعملي تحت عنوان «اختيار فروش تبعي» در سازمان بورس تدوين شود تا به‌اين ترتيب به نوعي سهام زير چتر بيمه بيايد.مفهوم و البته كاركرد «اوراق اختيار فروش تبعي» اين است كه سهامدار عمده يا همان ناشر اوراق مزبور تضمين مي‌كند كه سهم 100 توماني فلان شركت را در سررسيدي مثلا يك ساله 120 تومان از سهامدار جزء خريداري كند.در واقع در اين طرح سهام براساس نرخ بازده بدون ريسك 20 درصدي با كف قيمتي تعيين شده توسط سهامدار عمده مواجه مي‌شود، حال آنكه سقف قيمت آن محدوديتي ندارد. بر همين مبنا ناشر اوراق اختيار فروش تبعي كه احتمالا اغلب سهامداران عمده خواهند بود، بازده مثبت 20 درصدي در سررسيد يك ساله براي سهامداران حقيقي و جز را تضمين مي‌كنند، اتفاقي كه مي‌تواند به نجات بازار سرمايه از چنبره ركود منتج شود.سهامداراني كه مي‌خواهند از اوراق اختيار فروش تبعي استفاده كنند، اين نكته را مدنظر قرار دهند كه خود اين اوراق قيمتي برابر با 1 تا 5 درصد قيمت روز سهام مورد نظر دارد و تنها تهيه آنها مترتب 4/0 درصد كارمزد است.اما اين اوراق برخلاف سيستم رايج در دنيا در ايران به دليل برخي مشكلات و ابهامات قابل معامله نيست و تنها دارندگان آن، ريسك سهام اصلي خود را پوشش مي‌دهند.
حال اگر در سررسيد مقرر شده قيمت سهام آن شركت بالاتر از نرخ تضمين شده در اوراق تبعي بود، خود به خود اوراق اختيار فروش تبعي باطل و سهامدار مي‌تواند سهام خود را بالاتر از نرخ تضمين شده به فروش برساند و سود كند.در نهايت به زباني ساده و در يك جمله مي‌توان گفت كه اوراق اختيار فروش تبعي سهام، آپشني است كه پشتوانه آن خود سهم است و ريسك خريداري سهام را بر مبناي اوراق فاقد ريسك تضمين مي‌كند.اما طرح ايرانيزه شدن بيمه سهام يا همان اوراق تبعي فروش سهام، داراي ابهاماتي است كه در اين گزارش سعي كرده‌ايم پاسخ‌هايي براي آنها پيدا كنيم.اينكه سهامدار عمده بايد با چه انگيزه‌اي نسبت به پوشش ريسك سهامداران جزء آن هم در چنين شرايط اقدام كند. اينكه حجم اين اوراق چقدر است و آيا اينكه بعد از پايان سررسيد معاملات در آن ادامه پيدا مي‌كند، به همراه دلايل الزام سهامداران عمده به انتشار اين اوراق در سطح يك درصد از جمله پرسش‌هاي مربوط به اجرايي شدن طرح بيمه سهام است كه در ادامه به آنها پاسخ داده شده است.
بيمه سهام؛ چرا و چگونه؟
رييس سازمان بورس و اوراق بهادار آخرين وضعيت و ساختار كلي طرح بيمه سهام را تشريح كرد. علي صالح‌آبادي در گفت‌وگو با دنياي اقتصاد افزود: طرح بيمه سهام يا اوراق اختيار فروش سهام در هفته جاري در بورس اجرا مي‌شود و يكي از اقدامات موثر براي بهبود وضع بازار و كنترل ريسك سرمايه‌گذاران است. وي گفت: ساز و كار اوليه اين طرح به اين شكل است كه سهامداران عمده مي‌توانند اوراقي را تحت عنوان آپشن يا اختيار منتشر كنند و از اين طريق ريسك سرمايه‌گذاران خرد را كاهش دهند و در عين حال ريسك نوسان منفي قيمت يك سهم را هم كمتر كنند.وي ادامه داد: در اين روش سرمايه‌گذاران معمولا سودي بالاتر از سود اوراق مشاركت به‌دست مي‌آورند، به اين دليل كه سهامدار عمده اعلام مي‌كند كه قيمت يك سهم را در يك دوره زماني مشخص بالاتر از نرخ روز خريداري خواهد كرد. به‌طور مثال ممكن است يك سهامدار عمده براي يك سهم اوراق اختيار سهام منتشر كند و براساس آن اعلام كند كه شش ماه ديگر بين 10 تا 12درصد بالاتر از قيمت روز اين سهم را خريداري خواهد كرد.
يك مثال ساده
صالح‌آبادي با ذكر مثالي توضيح داد: مثلا اگر قيمت يك سهم 100تومان باشد ممكن است سهامدار عمده اعلام كند كه همين سهم را در شش ماه آينده به قيمت 110 تومان خريداري خواهد كرد و براساس آن مقدار معيني آپشن يا اختيار معامله به فروش برساند. بر اين اساس در 6 ماه آينده دو حالت رخ مي‌دهد؛ يا قيمت سهام بالاتر از 110 تومان خواهد بود كه در اين صورت سهامدار از آپشن خود استفاده نكرده و در نتيجه سهام را به قيمت بالاتر از اختيار در نظر گرفته شده به فروش مي‌رساند.اما چنانچه قيمت سهم به كمتر از 110 تومان مثلا 105 تومان كاهش يابد، در اين صورت اين آپشن‌ها پيش روي سهامدار قرار خواهند گرفت:
1- فروش سهم به قيمت 110 تومان به ناشر
2- دريافت سهم جديد به جاي زيان شناسايي شده (در اين آپشن زيان شناسايي شده 5 توماني را ناشر با اختصاص سهم جبران مي‌كند)
3- زيان شناسايي شده در پايان دوره را خود سهامدار متقبل شود و مابه‌التفاوت آن را سهم دريافت كند كه در اين صورت سهامدار براي دريافت سهام جديدي پولي پرداخت نخواهد داد.صالح‌آبادي در ادامه توضيح داد: عرضه‌كننده اوراق در روز عرضه اوليه مي‌تواند هر كدام از سه گزينه يادشده يا هر سه را تصويب كند كه در سررسيد اعمال شود.وي خاطرنشان كرد: در اين ميان سهامدار خرد نيز اطمينان خواهد داشت كه مي‌تواند در 6ماه آينده سهام خود را بدون ضرر به فروش رساند و به‌اين ترتيب با اطمينان خاطر از فروش سهام دست به عرضه ناآگاهانه نخواهد زد.
اين اوراق قابل معامله نيستند
سخنگوي سازمان بورس و اوراق بهادار با اشاره به اينكه در حال حاضر امكان انجام معاملات ثانويه روي اين اوراق وجود ندارد، افزود: با اين طرح سهام به‌طور كامل بيمه مي‌شود، اما امكان انجام معاملات ثانويه روي اوراق وجود ندارد و خريدار فقط مي‌تواند از اختيار خود استفاده كند، اما در عين حال كسي كه يك آپشن را خريداري كرده خيالش راحت است كه اين سهام را در يك دوره مشخص بالاتر از رقم كنوني به فروش خواهد رساند.
سخنگوي سازمان بورس در پاسخ به سوال خبرنگار ما مبني بر تعيين قيمت سهام در اين روش، اظهار كرد: قيمت عرضه سهام براساس تقاضاي بازار مشخص خواهد شد، اما چنانچه تقاضا براي سهام مزبور بالاتر از عرضه آن باشد، سهام به كسي تعلق مي‌گيرد كه درخواست خود را از نظر زماني زودتر ارسال كرده باشد.وي تصريح كرد: در اين طرح سعي بر آن شده كه از تشكيل صف فروش جلوگيري شود.
پوشش ريسك، با چه انگيزه‌اي
در ادامه مدير امور بورس‌ها و بازارهاي سازمان بورس و اوراق بهادار نيز جزئيات طرح بيمه سهام در بازار سرمايه ايران را تشريح كرد.
محمودرضا خواجه‌نصيري در گفت‌وگو با دنياي اقتصاد ضمن دفاع از طرح بيمه سهام در برابر اين سوال كه سهامداران عمده شركت‌ها براي پوشش ريسك سهام سهامداران خرد در اين شرايط چه انگيزه‌اي بايد داشته باشند كه منجر به انتشار اوراق فروش اختيار تبعي سهام شود، گفت: در شرايط عادي سهامداران عمده شركت‌ها همواره نسبت به حمايت از سهام زيرمجموعه خود پرداخته‌اند و چه بسا اينكه بازيگران حقوقي بازار بارها و بارها مجبور شده‌اند براي جلوگيري از افت ارزش سهام خود به خريدهاي مختلفي در بازار دست بزنند و چه بسا هزينه مالي تحميل شده به حقوقي‌ها بيش از پوشش ريسك 20 درصدي سالانه بوده كه در طرح بيمه سهام مطرح شده است، از اين رو پيش‌بيني ما استقبال بازيگران حقوقي بازار از طرح اوراق اختيار فروش سهام است.
وي گفت: آثار افت قيمت سهام و كاهش ارزش پرتفوليوي حقوقي‌ها به مراتب سنگين‌تر از پوشش ريسكي است كه آنها در طرح بيمه سهام بايد متحمل شوند.
به زودي، بيمه سهام براي 30 شركت برتر
او پيش‌بيني كرد: به زودي سهامداران 30 شركت برتر بازار سهام شاهد انتشار اوراق اختيار فروش تبعي باشند و اين اتفاق بتواند به جذاب‌سازي هرچه بيشتر بازار سهام منجر شود.اين مقام مسوول در سازمان بورس و اوراق بهادار در تشريح انتشار اين اوراق گفت: در طرح بيمه سهام، سهامدار يك شركت علاوه بر هزينه‌اي كه بابت خريد سهم پرداخت كرده، بايد 1 تا 5 درصد از ارزش سهم را به خريد اوراق اختيار فروش تبعي اختصاص دهد، بنابراين براساس سررسيد خريداري شده، سهام شركت با پوشش ريسك مواجه شده و در واقع داراي كف قيمتي مي‌شود، به عنوان مثال سهمي كه 500 تومان قيمت دارد، اوراق اختيار فروش تبعي آن 25 تومان قيمت دارد و كف قيمت آن هم با خريد اين اوراق در يك سررسيد مشخص مثلا 625 تومان در نظر گرفته مي‌شود كه در سررسيد فروش اوراق، اگر قيمت سهام زير اين نرخ باشد، ناشر اوراق تبعي موظف به خريد در كف قيمتي است و اگر بالاتر از آن باشد سهامدار مي‌تواند در بازار، سهام خود را به فروش برساند.وي گفت: اين اوراق قابل معامله نيستند و خريدار بايد بابت آن تنها كارمزد اندكي به كارگزار بپردازد، ضمن اينكه بعد از پايان دوره، اوراق مزبور قابل تمديد نيست و بايد اوراق جديدي خريداري شود.
آمادگي 6 شركت براي اوراق اختيار فروش
در ادامه معاون بازار شركت بورس از اعلام آمادگي سهامداران عمده شركت‌ها براي استفاده از اوراق اختيار فروش تبعي در بورس و امكان معامله اين اوراق طي هفته جاري خبر داد.
علي صحرايي گفت: در راستاي حمايت از سرمايه‌گذاران و فراهم شدن راهكاري در جهت پوشش ريسك، از هفته جاري معاملات اوراق اختيار فروش تبعي در شركت بورس اوراق بهادار تهران اجرايي مي‌شود. وي افزود: در حال حاضر سهامداران عمده 6 شركت بانك پاسارگاد، چادرملو، گل‌گهر، سرمايه‌گذاري غدير، توسعه معادن روي ايران و گسترش نفت و گاز پارسيان براي استفاده از اين ابزار اعلام آمادگي كرده‌اند و شركت بورس در حال بررسي و مذاكره با آنها است كه بعد از مذاكره امكان استفاده از اين ابزار طي روزهاي آينده فراهم مي‌شود و به احتمال زياد اوراق اختيار فروش تبعي بانك پاسارگاد در اين هفته اجرايي خواهد شد.
معاون شركت بورس مزاياي اين اوراق را مورد توجه قرار داد و گفت: از مزاياي اين اوراق علاوه بر تضمين حداقل سود بدون ريسك (اوراق مشاركت)، كسب بازدهي ناشي از تغييرات آتي قيمت سهام است؛ همچنين كارمزد معاملات اوراق اختيار فروش تبعي تنها شامل كارمزد كارگزاران و مشابه كارمزد معاملات سهام در بورس اوراق بهادار تهران يعني معادل 4 دهم درصد خواهد بود و كارمزدي از بابت هزينه‌هاي نظارتي توسط سازمان بورس اوراق بهادار و هزينه‌هاي اجرايي توسط شركت بورس اوراق بهادار تهران دريافت نخواهد شد. صحرايي افزود: اين طرح در دوره‌هاي 4، 6 يا يك ساله خواهد بود كه دوره مزبور حتما بايد قبل از برگزاري مجمع عمومي عادي سالانه يا مجمع عمومي فوق‌العاده به منظور افزايش سرمايه به اتمام برسد. همچنين براي دوره جديد بايد تقاضاي مجددي از سوي سهامدار عمده به سازمان بورس ارائه شود تا براساس قيمت روز بازار، آپشن جديدي به آن تعلق گيرد. افزون بر اين هر سهامدار حقیقی حتي با در اختيار داشتن يك برگه سهم، مي‌تواند از اين اختيار استفاده كند، اما سقف استفاده از آن به مذاكرات ميان سهامدار عمده و سازمان بستگي دارد.
مكانيزم اجرايي اين اوراق چگونه است؟
وي با بيان اينكه با محقق شدن چنين ابزاري اطمينان در كسب بازده مورد انتظار براي سرمايه‌گذاران ايجاد مي‌شود، به مكانيزم اين اوراق اشاره كرد و گفت: سهامداران عمده شركت‌هاي بورسي در راستاي حمايت از قيمت سهام خود در آينده، اقدام به انتشار اوراق اختيار فروش تبعي مي‌كنند كه بر اساس آن، اختيار فروش تعداد مشخصي از سهم پايه به قيمت اعمال تعيين شده در اطلاعيه عرضه در تاريخ اعمال، به خريدار واگذار مي‌شود.
او اضافه كرد: به این ترتيب در صورتي كه قيمت سهم شركت بورسي (سهم پايه) در تاريخ مورد توافق (تاريخ اعمال مندرج در اطلاعيه) كمتر از قيمت مورد توافق (قيمت اعمال) باشد، دارنده اوراق اختيار فروش مي‌تواند از طريق دريافت مابه‌التفاوت قيمت اعمال و قيمت پاياني سهم در بازار و يا واگذاري سهام پايه به قيمت اعمال به عرضه‌كننده اوراق اختيار فروش تبعي منتفع شود.
صحرايي با اشاره به اينكه سهامداران عمده در صورت تمايل به استفاده از اين ابزار بايد تضاميني به بورس ارائه كنند، تاكيد كرد: حق عرضه اين اوراق تنها با اشخاصي است كه مجوز لازم را از بورس دريافت كنند.
او با بيان اينكه راه‌اندازي اين ابزار در بهبود اوضاع بورس و مثبت شدن شاخص موثر است، ياد‌آور شد: خريداران اين اوراق حق فروش نداشته و تنها مي‌توانند به ميزان سهام پايه تملك شده در بورس به خريد اوراق اختيار فروش تبعي اقدام كنند، لذا خريد بيش از آن ابطال خواهد شد و عرضه‌كننده تعهدي در قبال آن ندارد.
وي در ادامه به نقش سهامداران جزء اشاره كرد و گفت: به‌رغم تعلق تنها 20 درصد از سهام يك شركت به سهامداران خرد، اين دسته از سهامداران نقش كليدي در نوسانات قيمتي سهام دارند و در واقع به‌روزرساني ارزش دارايي هر سهم بر عهده آنها است؛ به این ترتيب در مقابل بايد خدماتي نيز به آنها ارائه شود كه با اجراي طرح مزبور حداقل بازدهي مورد انتظار بازار سرمايه برآورده خواهد شد كه در كنار آن بايد نبود ريسك را نيز مدنظر قرار داد.
منبع:دنیای اقتصاد
