
اتاق نیوز- هر سال نزديك پاييز كه ميشود، وزارت نيرو و نفت براي تامين سوخت زمستاني نيروگاهها جلسات مكرري دارند كه پيشبينيهاي زمستان و سوخت دوم را در دستور برنامه قرار دهند. امسال هم وزارت نفت قول مساعد براي تامين سوخت نيروگاهها داده، اما از آنها خواسته بيشتر سوخت مايع و مازوت مصرف كنند. اين يكي از چالشهاي توانير براي تامين برق مردم است و مسائل ديگري هم وجود دارد كه هر كدام از آنها به تنهايي خاموشيها را درپي دارند؛ اتفاقي كه بسياري از كارشناسان معتقدند در كمين صنايع ايران نشسته و به زودي رخ خواهد داد. همايون حائري، مديرعامل شركت سهامی مدیریت تولید، انتقال و توزیع نیروی برق ایران(توانیر) درباره چالشهاي صنعت برق كشور گفتوگويي با تهران امروز انجام داده كه در ادامه ميخوانيد.
ادعاي برخي كارشناسان به ويژه اعضاي سنديكاي برق اين است كه توليد برق به ويژه در سال جاري در بهترين حالت، مصرف را پوشش ميدهد. ارزيابي شما بهعنوان كسي كه در راس امور توانير قرار دارد، از اين ادعا چيست؟
امسال در پيك مصرف براي برق رقمي معادل 43هزار و 337 مگاوات نياز مصرف بود كه با اين وجود باز هم ذخيره 1500 مگاواتي برق داشتيم. سال گذشته پيك مصرف 42هزار و 248 مگاوات بود كه امسال روزهاي اوج مصرف با يك رشد 2.5 درصدي همراه بوده است.
اگر بخواهيم به اين موضوع از باب انرژي بنگريم، عملكرد 5 ماه نخست سال جاري نسبت به مدت مشابه در سال گذشته حاكي از آن است كه مصرف انرژي حدود 5.46 درصد رشد داشته است. بنابراين با وجودي كه در كشور رشد مصرف انرژي داريم، اما به اين نكته هم بايد توجه كرد كه ايران با حدود 67هزار و 200 مگاوات ظرفيت نصب شده نيروگاهي، پانزدهمين ظرفيت توليد برق را در دنيا دارد.
اين مطلب درست كه ظرفيت نيروگاهي قابل توجهي در كشور وجود دارد، اما اين ظرفيت در سال چقدر همگام با مصرف رشد كرده است؟
شايد اينكه ظرفيت نصب شده آبي و حرارتي كشور در زمان انقلاب اسلامي 7هزار و 24 مگاوات بوده و در حال حاضر اين رقم 9.5 برابر شده، پاسخ سوال شما را بدهد. اما بايد به اين نكته هم توجه كرد كه جمعيت آن روز كشور 36 ميليون نفر بوده و امروز اين جمعيت به 75 ميليون رسيده است. اين در حالي است كه سطح رفاه هم با ايجاد تكنولوژيهاي جديد افزايش يافته است. در اين زمينه شاخصي وجود دارد به نام قدرت سرانه كه از تقسيم ظرفيت نصب شده نيروگاهي بر جمعيت يك كشور حاصل ميشود. اين شاخص در ايران در زمان انقلاب 193 وات به ازاي هر نفر بوده و در حال حاضر به 890 وات به ازاي هر نفر رسيده است. اين در حالي است كه متوسط اين شاخص در دنيا 200 تا 250 است؛ هرچند كه شاخص قدرت سرانه كشورهاي صنعتي بالاي هزار است.
برگرديم به سوال اول؛ آيا شما موضوع خاموشيها را كه قائممقام وزير نيرو هم آن را تاييد كردهاند، تاييد ميكنيد؟
ببينيد، ما سالانه براي پوشش مصرف بايد 4تا 5هزار مگاوات ظرفيت جديد ايجاد كنيم. در پروژههايي كه تحت عنوان مهرماندگار نام گرفتهاند، 12هزار و 124 مگاوات ظرفيت پيشبيني شده كه اگر اين پروژهها به موقع انجام شود و تامين نقدينگي هم مشكلي نداشته باشد، خاموشي نخواهيم داشت. اما در صورتي كه مشكلات مالي وجود داشته باشد، قاعدتا دچار مشكل خواهيم شد. بنابراين لازم است منابع مالي لازم را تامين كرده و به مرور وارد مدار توليد كنيم.
براي اجراي پروژههاي پيشبيني شده چقدر منابع مالي نياز است و از چه منابعي قرار است تامين شود؟
قدرت اجراي كار در صنعت برق بالاست. اين صنعت به همه جا ميتواند نفوذ داشته باشد. ما اگر 5-6هزار ميليارد براي اجراي پروژهها در دست داشته باشيم، طرحها به خوبي پيش ميرود؛ ضمن اينكه بخشي از اين بودجه مورد نياز در پروژههاي مهر ماندگار ديده شده است.
براي اين منظور بايد از فروش انرژي، اوراق و اموال بودجه مورد نياز را ايجاد كنيم تا مشكلي وجود نداشته باشد. در سال گذشته موفق به فروش 1400 ميليارد تومان شديم و براي امسال هم 2500 ميليارد تومان اوراق با سود 20 درصد مدنظر است كه پس از مجوز بانك مركزي براي تامين بودجه مورد نياز ساخت نيروگاهها به فروش خواهد رسيد.
اين بودجهاي كه اشاره كرديد فقط براي ادامه پروژههاست يا بخشي از بدهيهاي توانير به پيمانكاران را هم شامل ميشود؟
اين تنها مربوط به پروژههاست. براي بدهيها بحث تهاتر نيروگاهها مطرح است كه براي كاهش اين بدهيها حدود 8 تا 9 هزار ميليارد تومان از محل فروش نيروگاهها به شكلهاي مختلف در جريان بوده است.
در حال حاضر از واحدهاي حرارتي 30 هزار مگاوات معادل 55 درصد همچنان خصوصي نشدهاند و مابقي يا واگذار شدهاند يا در دست واگذاري هستند. بيشتر بدهيها به پيمانكاران برميگردد كه براي آن هم بهدنبال راهكار هستيم. البته اين را هم بايد گفت كه امسال ميزان بدهيهاي ما نسبت به سال گذشته كاهش يافته است.
هميشه از ظرفيتهاي ايران براي صادرات برق يا مبادلات انرژي الكتريكي گفته ميشود. چقدر اين ظرفيتها به واقعيت پيوستهاند؟
در حال حاضر ايران با تمام كشورهايي كه با آنها مرز خاكي دارد، ارتباط الكتريكي هم دارد. همان طوري كه گفتم، در پيك تابستان امسال حدود 1500 مگاوات ذخيره برق داشتيم كه وقتي از نقطه پيك بگذريم، ظرفيت بالايي براي صادرات باقي ميماند. امسال در زمان پيك بار، 1400 مگاوات هم صادرات داشتيم.
شكل ديگر تبادلات ما با كشورهاي همسايه به اين شكل است كه تابستان انرژي دريافت ميكنيم و زمستان انرژي ميدهيم. صادرات و واردات سال 90 به عنوان تبادلات انرژي 12.34 ميليارد كيلووات ساعت (شامل 8.66 ميليارد كيلووات ساعت واردات و 3.67 ميليارد كيلووات ساعت واردات) بوده كه نسبت به سال 89، حدود 25 درصد افزايش داشته است. پيشبيني ما براي امسال هم اين است كه تبادلات انرژي به مرز 15 ميليارد كيلووات ساعت برسد.
مانند توليد در هر صنعت ديگر، صنعت برق هم چالشهاي خودش را دارد. به جز مشكل نقدينگي كه خيلي ظريف به آن اشاره كرديد، موانع ديگر توليد از نظر شما كدام گزينهها هستند؟
در شرايط فعلي تامين منابع مالي و تحريمها بزرگترين چالشهاي صنايع به ويژه صنعت برق است. در زمان تحريم به ويژه در دو سال گذشته، خيلي از موارد مورد نياز در داخل كشور ساخته شده و به صورت بالقوه تحريم موجب خودكفايي نسبي در صنعت برق شده است. اما اين عامل تعيين كننده نيست. در مورد نقدينگي هم همان طور كه گفتم در صورتي كه به خوبي تامين شود، مشكل خاصي نخواهيم داشت. تا به امروز از بابت فروش انرژي 5دوازدهم كل اعتبار را دريافت كردهايم. ويژگي صنعت برق اين است كه همزمانبر است و هم سرمايهبر و نياز به سرمايه مالي خوبي دارد.
خريد شما از بخش خصوصي طبق آخرين گفتهها تضميني است. ساز و كار اين خريد به چه شكل است؟
برق بايد در بازار بيايد و رقابت بهينه بين سرمايهگذاران صورت بگيرد. در حال حاضر توليدكنندههاي خصوصي در بازار برق شركت ميكنند و قيمت ميدهند و برقشان خريداري ميشود.
يكي از اركان بهرهوري اقتصادي، نيروگاههاي واگذارشده و بازار برق است. در حال حاضر كليه 50-60 نيروگاه و 200 واحد توليدي برق از طريق بازار برق، برق ميفروشند. بر اساس نياز، قيمت اعلام ميشود و براي ساعتهاي مختلف برق خريداري ميشود. به اين ترتيب هم رقابت درست است و هم قيمت كنترل ميشود.
معمولا به چه قيمتي خريد از توليدكننده در بازار انجام ميشود؟
بستگي به زمان بار دارد اما به طور متوسط 24 تومان به ازاي كيلووات ساعت بدون نرخ سوخت و حدود 387 ريال با محاسبه پول سوخت برق را خريداري ميكنيم.
بنابراين با ايجاد بورس انرژي موافق هستيد؟
بورس انرژي كمك ميكند تا خريدهفروشي در راستاي اصل 44 ايجاد شود و هم اينكه رقابت كامل باشد. البته در اينكه بورس
انرژي ساز و كارهايي هم ميخواهد شكي نيست اما ساختار آن ايجاد شده و ديدگاه هم نسبت به راهاندازي آن مثبت است.
منبع:تهران امروز