کد خبر:
30794
تاریخ انتشار: 25 شهریور 1391 - 10:19
مسعود دانشمند*
در چند روز اخیر خبری مهم در لابهلای اخبار و التهابات بازار گم شد. خبر کاهش چند رتبهای رقابت پذیری اقتصاد ایران به خصوص برای افرادی که در کشور فعالیت اقتصادی میکنند به اندازه نوسانات قیمت ارز مهم و تاسف برانگیز است. رتبه رقابت پذیری اقتصاد ایران در سال گذشته 62 بوده ولی امسال این جایگاه به رتبه 66 در بین 144 کشور در دنیا نزول کرده است. در واقع اقتصاد و فعالیتهای اقتصادی در ایران با مشکلات و چالشهایی روبهرو شده که توان رقابت و انعطاف در عرصههای داخلی و خارجی اقتصادی را ندارد.
رقابت پذیری در اقتصاد وابسته به عوامل متعددی است. رقابت پذیری وابسته به شرایط تولید، شرایط اشتغال، سرمایهگذاری، جذب سرمایه و به طور کلی وابسته به فضای کسب و کار است. اما در مورد رقابتپذیری در اقتصاد باید به این نکته توجه داشت که «شفافیت در اقتصاد» از مهمترین عوامل موثر در رقابت پذیری اقتصاد است. هرچه شفافیت در اقتصاد و عوامل موثر در آن بیشتر باشد، قدر انعطاف و رقابت پذیری اقتصاد بیشتر خواهد شد و بهبود پیدا میکند. شفافیت به این منظور که اگر بخواهیم اقدام به گرفتن تسهیلات از منابع بانکی کنیم باید چه مراحلی را چگونه طی کنیم؟ چه پرداختهایی باید داشته باشیم (چه رسمی و چه غیر رسمی). برای واردات و صادرات چگونه و با چه پروسهای باید عمل کنیم ؟ برای جذب نیروی کار چگونه و چطور باید عمل کرد؟ برای منفک کردن نیروی کار چه مراحلی باید طی شود و چگونه انجام میشود؟ چگونه میشود قیمت گذاری کرد و برآورد هزینهها را داشت؟ وقتی که قیمت هر نوع کالایی با محدودیت و به شکل دستوری تعیین میشود شفافیت دیگر معنایی ندارد.
همه این سوالات پاسخی دارد اما باید در نظر داشت که این پاسخها هیچکدام موید یا نشان دهنده شفافیت در اقتصاد ایران نیست. مهم نیست که دلار در بازار چقدر بالا برود یا قیمتش چگونه تعیین شود؛ مهم این است که نرخ دلار مشخص باشد و اینکه دلار با چه مکانیزمی و چه مقدار در اختیار متقاضیان قرار میگیرد. در حال حاضر در هیچ کدام از شاخصههای اقتصادی شفافیت وجود ندارد. دلار گران شده ولی هنوز هم با چندین قیمت به انواع متقاضیان عرضه میشود. هرچه رانت بیشتری هم داشته باشید طبیعی است که ارز بیشتر و ارزانتری به دست میآورید. به جای اینها اگر مشخص میشد که دلار چه قیمتی دارد (هر قیمتی که باشد اصلا مهم نیست) و شیوه فروش آن طوری بود که متوجه میشدیم که دلار به چه کسانی و به چه مقداری فروخته شده، بخش مهمی از این شفافیت حاصل میشد. در مجموع هرچه اقتصاد شفافتر باشد رقابتپذیری بیشتر شده و سلامت اقتصاد در هم بیشتر میشود.
* عضو اتاق بازرگانی ایران
کلید واژه ها :