اتاق خبر - پدیده حاشیه نشینی در پی مهارجرت بسیاری از افراد برای به دست آوردن رفاه، آسایش و اقتصاد بیشتر در زندگی به شهرها صورت گرفته است که متاسفانه افراد پس از مهاجرت متوجه می شوند که واقعیت با تخیلات آنها متفاوت است و زندگی در شهرها به کابوسی تبدیل می شود که نه تنها نتیجه مطلوبی ندارد بلکه داشته های آنها را نیز از بین می برد.
در سالهای خیلی دور جمعیت روستاها بسیار بیشتر از شهرنشین ها بوده که مزایای ویژه خود از جمله حرکت چرخه تولید، اشتغال بالا و رفاه و مناسبات اجتماعی متناسب با فرد رابه دنبال داشته است اما اکنون این رویه تغییر کرده و جمعیت شهر نشین در کشور رو به افزایش است به طوری که در برخی از مناطق جمعیت روستاییان مهاجر به شهرها که بیشتر در حاشیه شهرها سکونت می کنند به اندازه جمعیت یک شهر یا استان است.
متاسفانه امروز رغبت بیش از پیش روستاییان برای سکونت در شهر به یک اسب مهارگسیخته می ماند که روز به روز بر سرعت آن افزوده می شود و حضور روستاییان به شهرها بیشتر می شود درحالی که این افراد در مقابل زندگی شهر نشینی مقاومت می کنند و بر خرده فرهنگ های خود استوار هستند و به همین دلیل سکونت در کنار شهرها را انتخاب می کنند و این سرآغازی برای رهسپاری زندگی به سمت تاریکی هاست.
وارد مناطق حاشیه شهرها که می شوی چنان آشفتگی در زندگی اجتماعی و فردی افراد می بینی که باور نمی کنی افراد تن به چنین ذلالت ها برای گذران زندگی بدهند.
افراد معتاد، ولگردها، کارتن خواب ها، دختران فراری، فروشنده های مواد مخدر و اجناس قاچاق و بسیاری دیگر از جرائم به راحتی در این مناطق تردد می کنند.
سالهای زیادی است که از عبارت حاشیه نشینی استفاده نمی شود و بسیاری از دست اندرکاران ترجیح می دهند از عبارت های سکونتگاه های غیر رسمی استفاده کنند که شاید از تلخی نوع زندگی حاشیه نشینان بکاهد.
سخن از حاشیه که می شود یاد متن می افتیم. آیا ما شهر نشینان متن جامعه هستیم و کسانی که خارج از محدوده شهرها زندگی می کنند حاشیه محسوب می شوند؟
حاشیه نشینان در سالهای اخیر بسیار مورد غفلت برخی مسئولان قرار گرفته اند به طوری که به یاد نداریم مسئولی برای بازدید از این مناطق و دیدار با مردم و شنیدن مشکلات و خواسته های مردم به آن مناطق سرکشی کرده باشد.
** مشکل حاشیه نشینی شهر شیراز ریشه یابی شود
نماینده ولی فقیه در فارس و امام جمعه شیراز در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: حاشیه نشینی در شهر شیراز پدیده ای نامناسب است که این زیبنده این شهر نیست لذا مسئولان باید برای جلوگیری از رشد و کاهش آن علت مهاجرت و حاشیه نشینی را واکاوی کنند.
آیت الله اسدالله ایمانی افزود: دانشگاه ها یکی از مراکز مهم برای بررسی و واکاوی حاشیه نشینی شهر شیراز است که باید به عنوان پروژه علمی دنبال و راهکارهای عملیاتی به مسئولان ارائه شود.
وی با بیان اینکه مهاجرت بی‌رویه از روستاها به شهرهای بزرگ به ویژه کلان شهر شیراز معضل بزرگ حاشیه نشینی را رقم زده است بیان کرد: هم اینک شمار زیاد حاشیه نشینان در اطراف شهر شیراز باید برای مسئولان زنگ خطر باشد.
او اظهارداشت:بخش عمده این مردم در گذشته در زمره کشاورزان و تولید‌کنندگان قرار داشتند و اکنون به جمعیت مصرف کننده و در حاشیه شهر تبدیل شدند.
ایمانی اضافه کرد: نبود صنایع مادر در این استان از مشکلات عمده فارس به ویژه در بخش اشتغال و اقتصاد است که این موضوع باید در اولویت سیاست گذاری ها و تصمیم گیری های مدیران استان باشد.
** 10 محله حاشیه نشین با 250 هزار نفر حاشیه نشین در شیراز / حاشیه نشینی مورد توجه دولت
مدیر کل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری فارس نیز به خبرنگار ایرنا گفت: حاشیه نشینی به دلیل عدم تعادل و توازن برنامه ریزی های توسعه ای در مناطق و استان های کشور ایجاد شده است که متاسفانه در زمان طاغوت و انقلاب اسلامی توسعه بر اساس اقتصاد و نه رشد انسانی و عدالت اجتماعی که آرمان های اصلی انقلاب بوده، متمرکز شده است.
سید علی محمد موسوی افزود: به دنبال برنامه ریزی های نامتوازن شاهد ایجاد پدیده حاشیه نشینی و چند قطبی شد جامعه هستیم به طوری که عمده امکانات و فرصت ها در کلانشهرها مستقر شده که موجب جذب و مهاجرت افراد برای زندگی و کار بهتر شده است.
وی بیان کرد: علاوه براین در سالهای اخیر پدیده خشکسالی نیز بر دلایل مهاجرت افراد موثر بوده که بر این اساس در حال حاضر حدود 11 میلیون نفر در کشور در مناطق حاشیه شهرها زندگی می کنند.
موسوی اظهارداشت: استان فارس و به ویژه شهر شیراز نیز گرفتار پدیده حاشیه نشینی است و هم اینک 10 محله از جمله محله های سعدی، سهل آباد، سلطان آباد، مهدی آباد، شهرک بهار، گل کوب، شیخ علی چوپان و کوشک میدان در شیراز و محلاتی در اطراف شهرستان های مرودشت و کازرون با وسعت حدود هزار و 200 هکتار و جمعیت بالغ بر حدود 250 هزار نفر زندگی می کنند.
در ده سال گذشته بیش از 50 درصد از مهاجرت ها در استان به شهر شیراز بوده که مهمترین علت این مهاجرت ها نیز برخورداری از امکانات و فرصت ها در این کلان شهر است.
وی اضافه کرد: حاشیه نشینان دارای خرده فرهنگ های مختلف مناطقی هستند که از آن مهاجرت کردند که با فرهنگ شهرهای بزرگ مغایرت دارد و منجر به وجود مشکلات برای آنها می شود، لذا آسیب های اجتماعی و جرایم در این مناطق بیشتر است.
او ادامه داد: حاشیه نشینان به دلیل عدم توانایی شغلی و دوری از منطقه خود منزلت اجتماعی و شان زندگی خود را از دست می دهند و به همین دلیل دچار آسیب های اجتماعی می شوند.
موسوی عنوان داشت: ساماندهی حاشیه نشینی یکی از موضوع های مورد نظر و تاکید دولت تدبیر و امید است که تلاش می کنیم با اجرای برنامه ها و برنامه ریزی های مناسب ابعاد زندگی فرهنگی و اجتماعی حاشیه نشینان را با زندگی اجتماعی شهر ادغام شود و در بعد رفتاری نیز با این ها رفتارتکریم مدارانه صورت گیرد.
وی افزود: معتقدیم ساماندهی و کنترل پدیده حاشیه نشینی نیازمند تدبیر است که بحث توانمند سازی حاشیه نشینان به عنوان یک اولولیت و سیاست در دستور کار دولت است.
مدیر کل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری فارس گفت: بیشتر افرادی که در مناطق حاشیه شهرها و سکونتگاه های غیر رسمی زندگی می کنند به شغل هایی از جمله کشاورزی و دامداری مشغول بوده اند و پس از مهاجرت هیچ شغلی ندارند لذا برنامه ریزی هایی توسط دولت انجام شده که به این افراد از طریق آموزش های فنی و حرفه ای حرفه و شغل آموزش داده شود.
او بیان کرد: همچنین آموزش مهارت های مختلفی از جمله مهارت زندگی، ارتباطی و زناشویی به مردم ساکن در مناطق حاشیه نشین با هدف پیشگیری از آسیب های اجتماعی مانند طلاق و کاهش ناهنجاری ها در حال انجام است که با استقبال خوب مردم این مناطق در حال برگزاری است.
موسوی اظهارداشت: آمارهای سال 85 و 90 نشان می دهد جمعیتی از مناطق حاشیه نشین شیراز مهاجرت کرده اند که برآورد ما این است که این افراد توانمند شده و به دلیل برخورداری از شغل هایی که در شهرها بازار کار دارند عزیمت کرده اند.
وی اضافه کرد: در حال حاضر ما در هر محله از مناطق بحرانی و برخوردار از حاشیه نشین، واحدی به نام خانه محله در فارس فعال است که در این خانه محله ها برنامه های توانمند سازی مردم ساکن در مناطق حاشیه نشین استان برنامه ریزی و اجرا می شود.
موسوی ادامه داد: تمام مناطق بحرانی و حاشیه نشین در استان فارس کار مطالعاتی انجام و نیازهای کالبدی، فرهنگی و اجتماعی هر محله مشخص شده است که در این زمینه وظیفه هر دستگاه نیز معین شده است.
او گفت: برنامه توانمندسازی حاشیه نشینان از امسال اجرایی می شود که در این زمینه طرح پنج ساله ای با مشخص بوده وظائف و مسیر حرکت هر دستگاه در استان تهیه شده است که گزارش اجرای این برنامه ها سالانه به مدیران استان ارائه می شود.
مدیر کل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری فارس با بیان اینکه در بحث کنترل و ساماندهی حاشیه نشینی در استان تمام دستگاه های فعال در حوزه فرهنگی و اجتماعی مسئولیت داشته و وظائف تعریف شده ای دارند عنوان داشت: در این طرح برای نخستین بار در کشور شناسنامه اجتماعی شامل وظائف هر دستگاه و مدت زمان اجرای برنامه توانمند سازی حاشیه نشینان در استان فارس تهیه و به دستگاه ها اعلام شده است.
موسوی افزود: برای ادغام زندگی حاشیه نشینان در زندگی شهری و توانمندکردن آنها در ابعاد مختلف زندگی فردی و اجتماعی از تمام توان و امکانات دستگاه های دولتی استفاده می کنیم.
وی بیان کرد: مشارکت مردم ساکن در مناطق حاشیه نشین شهر شیراز در برنامه ها و کلاس های توانمند سازی و مهارتی و خانه محله ها بسیار مناسب است.
او اظهارداشت: عمده فعالیت های ما در بخش کنترل و ساماندهی مناطق حاشیه نشین با همکاری تشکل های مردم نهاد انجام می شود به طوری که این تشکل ها نیازهای محله ها، نوع آموزش های مورد نیاز، وظائف دستگاه ها و ارتباط برای مشارکت مردم این مناطق را شناسایی می کنند و انجام می دهند.
موسوی اضافه کرد: یکی از دلایل استقبال مردم مناطق حاشیه نشین از برنامه ها و شرکت در دوره ها و کلاس ها، مردمی دنبال شدن برنامه هاست زیرا وجود سازمان های مردم نهاد در راس کارها، پل ارتباطی مناسبی بین دولت و مردم مناطق حاشیه نشین است.
مدیر کل دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری فارس ادامه داد: به دنبال مشارکت بیشتر سازمان های مردم نهاد برای ساماندهی و کنترل مناطق بحرانی و حاشیه نشین استان فارس و به میدان آوردن مردم این مناطق برای اجرا این مهم هستیم که در این زمینه برنامه جامعی تدوین شده است که به زودی رونمایی می شود.
وی با بیان اینکه از مشارکت سازمان های مردم نهاد در اجرای برنامه ها در این زمینه در استان استقبال می کنیم گفت: از توان سازمان های مردم نهاد برای ساماندهی مناطق بحرانی و حاشیه نشین فارس استفاده می کنیم که در این زمینه طرح محله محوری در این مناطق مورد نظر و تاکید مدیریت ارشد استان است.
موسوی عنوان داشت: فراخوان همکاری با سازمان های مردم نهاد در زمینه ساماندهی مناطق بحرانی و حاشیه نشین شهر شیراز و استان فارس را اعلام می کنند و این سازمان ها می توانند تقاضای فعالیت و مشارکت خود را در سایت www.saman.moi.ir ثبت کنند که کارشناسان ما در سریع ترین زمان به آن پاسخ می دهند.
وی افزود: بر این باوریم اگر مردم برای کنترل آسیب های اجتماعی با دولت مشارکت نکنند در این عرصه موفق نخواهیم بود و اگر از نظر و عقیده مردم در این زمینه استفاده شود مشارکت مردم نتیجه مطلوب تری را برای اجتماع رقم می زند.
او اظهارداشت: علاوه بر 10 منطقه شناسایی شده برخوردار از حاشیه نشین در شهر شیراز، در بافت شهری شیراز نیز مناطق پر خطر و بحرانی مانند بافت تاریخی و سنتی نیز وجود دارد که متاسفانه در حال حاضر خالی از سکنه شده و به پاتوق افراد ولگرد، معتاد، مواد فروشان تبدیل شده است.
موسوی ادامه داد: در حال حاضر مناطق بحرانی در محله بافت تاریخی و سنتی شیراز از جمله محله سنگ سیاه و بیات وضعیت مناسبی ندارند که برای ساماندهی و احیای این محلات نیز نیازمند همکاری سازمان های مردم نهاد و سایر دستگاه ها هستیم.
** حاشیه نشینی و لزوم برنامهای در سطح ملی
فرماندار شیراز هم به خبرنگار ایرنا گفت: با بررسی شهرهای موجود در کشورهای در حال توسعه ، مواجه با گونه ای از شهرنشینی هستیم که مملو از مشکلات حاد می باشند و از جمله مهم ترین آنها اسکان غیررسمی است که بنا به مستندات موجود ، در حال گسترش روزافزون است.
حیدر عالیشوندی افزود: این گونه سکونتگاه ها هرچند درنگاه اول جلوه ای از فقر را به نمایش می گذارند اما در عین بازتاب کاستی ها و نارسایی های برخی از سیاست های دستگاه های تصمیم ساز شهری هستند که به مرور زمان موجبات بروز این پدیده را فراهم کردند.
وی بیان کرد: اسکان غیر رسمی از زمینه ای فراتر از مکان آن نشات می گیرد و بر محیطی فراتر از بستر کالبدی خود تاثیر می گذارد ، چاره جویی این مساله به سیاست گذاری و اقداماتی نه فقط در سطح محلی ، بلکه در سطح ملی نیازمند است.
عالیشوندی اظهارداشت: بر این اساس پس از تدوین سند ملی توانمند سازی و ساماندهی سکونتگاه های غیر رسمی مصوب هیات وزیران در سال 82، با هدف سیاست گذاری کلان در امر ساماندهی و بهسازی این سکونتگاه ها تدوین شد که در پی آن ستاد استانی توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی استان فارس نیز تشکیل شد.
او اضافه کرد: این ستاد در استان موظف به تشکیل کمیته های تخصصی و فرعی در رشته های مختلف، نظارت و هدایت طرح های توانمندسازی تهیه شده توسط مشاور، تدوین برنامه هایی به منظور انجام اقدامات آموزشی، فرهنگی، اقتصادی و کالبدی و تبلیغی برای مردم ، مسئولین و مدیریت شهری و تشکیل بانک اطلاعات محلی جهت انجام برنامه ریزی های لازم و راه اندازی ستادهای توانمندسازی شهرستانی و استانی شده است.
وی ادامه داد: نخستین اقدام از مجموعه اقدامات توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی تاسیس خانه محله تشخیص داده شده که به عنوان مامن ساکنان محل و محلی برای هدایت و کنترل توسعه محله و تصمیم سازی در خصوص نحوه خدمات رسانی به ساکنان محله ایفای نقش می کند.
فرماندار شیراز عنوان داشت: در مرحله بعدی تشکیل نهاد ستاد شهرستانی توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی شهر شیراز در دستور کار استانداری قرار گرفته است که به ریاست فرماندار شهرستان شیراز تشکیل شد.
وی افزود: براساس مصوبات قانونی موجود طرح های توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی برای شهرهای بالای 150 هزار نفر تهیه و برای اجرا به مجموعه شهرداری ها و کارگزاران شرکت مادرتخصصی عمران و بهسازی شهری ایران در استان ها ابلاغ می شود.
او گفت: در شهرستان شیراز تنها شهر شیراز دارای طرح مصوب توانمندسازی است که توسط شرکت مهندسین مشاور پارس آرایه تهیه و در سال 86 به تصویب ستاد استانی رسیده است و از آن زمان تا کنون اجرای طرح در دستور کار ارگان ها و دستگاه ها قرار گرفته است.
عالیشوندی بیان کرد: سکونتگاه های غیررسمی بخش هایی از شهر هستند که مورد غفلت واقع شده اند و شرایط زندگی و کیفیت مسکن در آنها به شدت پایین تر از حد استانداردهای شهر است.
وی اظهارداشت: زاغه ها طیفی از آپارتمان های پرتراکم و بد منظره در مرکز شهر تا سکونتگاه های پراکنده غیر رسمی و بدون قانون در حاشیه شهرها را شامل می شوند.
او فقدان تاسیسات شهری مناسب و کافی، فقدان خدمات شهری مناسب و کافی، افزایش تنش ها بعلت شکاف های عمیق اجتماعی بین ساکنین این سکونتگاه ها و مناطق رسمی شهری، عدم حضور و مداخله مدیریت شهری در فرآیند شکل گیری محله، عدم وجود سند مالکیت اراضی و املاک و پیچیدگی و دشواری تامین خدمات به علت توسعه ناموزون و برنامه ریزی نشده را از شاخصه های تعیین سکونتگاه های غیر رسمی عنوان کرد.
عالیشوندی اضافه کرد: برنامه توانمند سازی سکونتگاه های غیر رسمی شامل مجموعه اقداماتی که به منظور ساماندهی فضایی بافتهای غیررسمی انجام می شود و شامل یک فرایند از پایین به بالا است .
به گفته وی از ویژگی های این طرح ها می توان ارتقای سطح آگاهی های اجتماعی ساکنان ، ارتقای امنیتی ساکنین ،ارتقای مشارکت مردمی در تامین خدمات زیر بنایی و اجتماعی، ارتقای توانمندی های اقتصادی ساکنین ، ظرفیت سازی در مدیریت شهری برای نظارت و کنترل و تحویل پروژه را نام برد.
فرماندار شیراز ادامه داد: مطالعات ساماندهی و توانمندسازی سکونتگاه های غیررسمی با هدف تامین و بهسازی زیرساخت ها و ارتقای محیط زیست برای کاهش گسست کالبدی از پیکره اصلی شهر و رفع تبعیض وخدمات رسانی فراگیر به ویژه برای گروه های کم درآمد آسیب پذیر در پنج مرحله تقسیم بندی شده است.
او عنوان داشت: بررسی گستره فقر شهری وشناسایی محله های فقیر نشین ( سکونتگاههای غیررسمی )، ارزیابی اجمالی از برنامه های موجود خدمات رسانی و بهسازی مدیریت شهری و تشکلهای مردمی در محله های هدف، بررسی پیمایشی و شناخت ویژگی های اقتصادی – اجتماعی و کالبدی محله های هدف، تدوین برنامه توانمند سازی و بهسازی محلات هدف و تدوین برنامه عملیاتی (ACTION PLAN ) ساماندهی محله های هدف پنج مرحله این طرح است.
عالیشوندی افزود: محلاتی از جمله سعدی، سهل آباد، مهدی آباد، شیخ علی چوپان، دهپیاله، شهرک بهار، کوشک میدان، دباغی، کودگلکوب و گودشیری در مساحت 976 هکتار و جمعیتی بالغ بر بیش از 160 هزار نفر برای طرح توانمند سازی حاشیه نشینان در شهر شیراز شناسایی و برای آنها شناسنامه اجتماعی تهیه شده است.
فرماندار شیراز ادامه داد: با توجه به رسالت طرح توانمندسازی؛ بازآفرینی پایدار شهری در محلات هدف مبنی بر اجرای پروژه های محرک توسعه و واگذاری امور توسعه محله به بازیگران محلی، با هدف نیل به چشم انداز طرح که شامل جلب حداکثری مشارکت مردمی در اجرای طرح های توانمندسازی و بازآفرینی شهری می باشد که در این زمینه تشکیل انجمن های محلی در دستور کار خانه های محله قرار گرفته اند.
عالیشوندی عنوان داشت: این انجمن ها شامل اشتغال، ورزش، جهاندیدگان، فرهنگ و مذهب، خیرین محلی و بهداشت و سلامت هستند.
وی با اشاره به فعالیت های کالبدی و زیرساختی بیان کرد: مجموعه فعالیت های کالبدی منتسب به خانه های محله در قالب اجرای طرح توانمندسازی و ساماندهی سکونتگاه های غیررسمی در فاز اول اقدامات شامل تامین تاسیسات زیربنایی مورد نیاز در محلات و رفع کمبودهای موجود ، تاسیس نهاد های اجتماعی و کارگاه های اقتصادی مورد نیاز محله، و در مرحله سوم تامین خدمات شهری مورد نیاز نظیر مدرس و کتابخانه است.
او اظهارداشت: در مجموع تمام اقدامات عمرانی، کالبدی ، تاسیسات و مواردی از این دست تحت عنوان پروژه های محرک توسعه در اینگونه سکونتگاه ها عنوان می شود.
عالیشوندی با اشاره به فعالیت های فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی در این مناطق نیز اضافه کرد: برگزاری کلاس های آموزش پرورش قارچ به منظور اشتغال زایی، برگزاری دوره های آموزشی اشتغال زایی در زمینه های خیاطی- کارآفرینی و تعمیر و نگهداری خودرو، خرید محصولات تولید شده در کلاسها توسط کمیته امداد به صورت تضمینی، اعطای گواهینامه مهارت به هنرجویان ، تشکیل صندوق وام قرض الحسنه در دو محله سهل آباد و شیخ علی چوپان توسط ساکنان و ساخت دو کارگاه آموزش مشاغل خانگی در محلات سهل آباد و کوشک میدان انجام شده است.
فرماندار شیراز ادامه داد: در شهر شیراز مجموعه اقدامات مذکور در هفت محله سهل آباد، سعدی، شیخ علی چوپان، شهرک بهار، دهپیاله ، کوشک میدان و مهدی آباد اجرا شده است که به منظور برنامه ریزی اجرایی و اولویت بندی پاسخگویی به نیازهای ساکنان محلات هدف، نهاد اجتماعی خانه محله به عنوان نهاد مدیریت توسعه محلی ایفای نقش می کنند.
وی گفت: مجموعه ارگان های خدمات رسان در زمینه امور فرهنگی و اجتماعی شامل : معاونت فرهنگی شهرداری شیراز، اداره بهزیستی و پایگاه خدمات اجتماعی بهزیستی، معاونت اجتماعی ناجا، مرکز بهداشت دانشگاه علوم پزشکی و کلانتری های مستقر در محله هستند. وظیفه خدمات رسانی در امور مهارت آموزی نیز برعهده دو ارگان سازمان آموزش فنی و حرفه ای و کمیته امداد امام خمینی (ره) است.
عالیشوندی افزود: در زمینه امور عمرانی و زیر ساختی نیز شهرداری های مناطق و اداره راه و شهرسازی متولی امور در این مناطق حاشیه نشین و سکونت گاه های غیر رسمی هستند.
او بیان کرد: بدین ترتیب انتظار می رود با توجه به ماهیت فرآیند توانمندسازی در فاز دوم اجرای اقدامات ، امور توسعه به مردم محلی تفویض گشته و به تبع آن مسئولیت پذیری ساکنان ارتقا یابد.
** آگاه سازی مردم کلید حل مشکلات حاشیه نشینان در فارس
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی استان فارس هم به خبرنگار ایرنا گفت: حاشیه نشینی زمانی اتفاق می افتد که تعدادی افراد به دلایلی مهاجرت اجباری کنند و به لحاظ اقتصادی قادر به سکونت در شهرها و سکونتگاه های رسمی نباشند و در حاشیه شهرها ساکن می شوند.
معصومه فروتن افزود: در این مناطق به دلیل نزدیکی به هم، نداشتن توان اقتصادی آسیب های اجتماعی برای حاشیه نشینان اعم از مردان، زنان سرپرست خانوار و کودکان ایجاد می شود که تبعات اجتماعی بسیاری بدی در پی دارد.
وی ادامه داد: افرادی که در سکونتگاه های غیر رسمی و مناطق حاشیه شهرها زندگی می کنند به دلایل مشکلات اقتصادی کارهای غیر قانونی و جرائم مختلفی انجام می دهند که پیامد این کارها منجر به افزایش آسیب های اجتماعی از جمله دختران فراری، دختران آسیب دیده، کودک آزاری، همسرآزاری، خودکشی، قاچاق مواد مخدر و دیگر قاچاق ها می شود که بازگشت این پیامدهای منفی به سازمان بهزیستی باز می گردد.
او اظهارداشت: اورژانس اجتماعی 123 بهزیستی استان فارس مراجعه کننده های بسیاری در موضوع های کودک آزاری، دختران آسیب دیده، زنان آسیب دیده در طول سال دارد.
فروتن بیان کرد: اورژانس اجتماعی فارس سال گذشته در 550 مورد آسیبی مداخله کرده است که عمده این مداخلات در موضوع های کودک آزاری، همسرآزاری و خودکشی بوده است.
وی اضافه کرد: به عنوان مثال مداخله بهزیستی در مباحث کودک آزاری توسط کارشناسان حقوقی ما تا مشخص شدن وضعیت سلامت روح و روان و جسم کودک دنبال می شود که اگر خانواده صلاحیت لازم را نداشتند سرپرستی کودک به سازمان بهزیستی داده و به خانه کودکان و نوجوانان ما منتقل می شود.
او عنوان داشت: همچنین بهزیستی مداخلات روانشناسی و مددکاری را در خصوص دیگرآسیب های اجتماعی انجام می دهد که در این زمینه فضاهایی تحت عنوان خانه سلامت برای دختران در معرض آسیب و خانه بازپروری زنان برای زنان آسیب دیده برای ادامه زندگی سالم و ارائه خدمات مددکاری و روانشناسی افراد آسیب دیده وجود دارد.
معاون امور اجتماعی اداره کل بهزیستی فارس افزود: به دلیل اینکه مناطق حاشیه نشین خارج از کنترل و نظارت شهری است آسیب های اجتماعی و اخلاقی در این مناطق بسیار زیاد است.
فروتن اظهارداشت: اگر مسئولان استانی و سازمان های حمایتی اجتماعی مانند بهزیستی و شهرداری با یکدیگر هماهنگ و همراه باشند می توانند با اقدامات نظارتی، مدیریتی و آموزش های مختلف با هدف آگاه سازی این مناطق حاشیه ای را مدیریت کنند.
وی ادامه داد: اگر مردم در این مناطق نسبت به مسایل و سرنوشت خود آگاه شوند شاهد کاهش جرائم و آسیب های اجتماعی و جلوگیری از سوءاستفاده برخی از سودجویان از این افراد می شویم.
او بیان کرد: فقر اقتصادی عامل ایجاد بسیاری از مسایل در جامعه از جمله آسیب های اجتماعی نیست بلکه فقر فرهنگی افراد جامعه را به بیراهه می کشاند لذا تنها راهکار برای کاهش آسیب های اجتماعی سرمایه گذاری در بخش آموزش است.
فروتن اضافه کرد: در بحث حاشیه نشینی می توان با برنامه ریزی در زمینه های آگاه سازی، آموزش و حساس کردن مردم به محیط زندگی و سرنوشت خود این مناطق و افراد حاشیه نشین را مدیریت کنیم و این درحالی است که هر یک از افراد آموزش دیده در این مناطق نیز می توانند سفیر پیشگیری از آسیب های اجتماعی باشند.
او افزود: هدف ما در آموزش و آگاه سازی برای تمام اقشار مردان، زنان و جوانان و نوجوانان است تا بتوانند انتخاب های اصلح را در جامعه داشته باشند.
** مناطق حاشیه نشین شیراز و ایجاد مشکلات متعدد برای این شهر
رییس شورای اسلامی شهر شیراز نیز به ایرنا گفت: حاشیه نشینی پدیده ناهنجاری است که به دلایلی از جمله کمبود امکانات و خشکسالی و مهاجرت بی برنامه برخی ازمردم به شهرها به وجود آمده که این افراد به دلیل عدم توانایی مالی و اقتصادی مجبور به سکونت در حاشیه کلان شهرها شده اند.
غلام مهدی حقدل افزود: گسترده بودن جاشیه نشینی در حاشیه شهرها موجب بروز بیشتر ناهنجاری ها، آسیب ها و معضلات اجتماعی در شهرها می شود که بیشتر این حاشیه نشینان به دلیل عدم توان اقتصادی گرفتار افراد سودجو و به آسیب های اجتماعی گرفتار می شوند که رفع مشکلات و آسیب های حاصل از حاشیه نشینی هزینه های بسیاری را به دنبال دارد.
وی بیان کرد: متاسفانه امروز در حاشیه های کلان شهر شیراز ساخت و ساز بدون رعایت مقررات شهری و فاقد زیر ساخت ها و امکانات رفاهی و خدماتی شکل گرفته و جمعیت زیادی در آن مکان ها مستقر شدند که این موضوع موجب ناامنی، آلودگی های محیطی و مشکلات متعددی برای کلان شهر شیراز شده است.
حقدل اظهارداشت: در چند سال گذشته تعداد هفت روستای فاقد زیرساخت های مناسب زیستی به شهرداری شیراز اضافه شده که در پی این رخداد حدود 30 میلیارد تومان هزینه به شهرداری شیراز اضافه شده است.
وی اضافه کرد: متاسفانه امروز شاهد شکل گیری حاشیه نشینی در برخی از مناطق شهری در مرکز شهر شیراز نیز هستیم به طوری که در محدوده بافت تاریخی و فرهنگی و اطراف حرم مطهر حضرت احمدبن موسی شاهچراغ(ع) حاشیه نشینان، روستاییان و اتباع بیگانه اسکان یافته اند.
او بابیان اینکه بافت تاریخی شیراز به مکانی برای انواع خلاف ها و جرائم تبدیل شده است ادامه داد: شهر شیراز تنها شهری است که حاشیه نشینی در مرکز آن شکل گرفته است که سیاست های غلط مسئولان در گذشته و عدم توجه به بافت تاریخی و فرهنگی این شهر موجب ایجاد این پدیده در مرکز شهر شیراز شده است.
رییس شورای اسلامی شهر شیراز عنوان داشت: مسئولان باید توجه ویژه به بافت تاریخی و فرهنگی شهر شیراز داشته باشند زیرا اگر این منطقه همچنان مورد غفلت قرار گیرد تبعات جبران ناپذیری را برای شهر به دنبال خواهد داشت.
حقدل با بیان ایکه پدیده حاشیه نشینی باید کنترل و ساماندهی شود که در این زمینه همه دستگاه های استان باید مشارکت و همکاری کنند افزود: هر یک از دستگاه های دولتی باید برای ساماندهی این مهم نقش خود را به خوبی ایفا کنند و موازی کاری نکنند که بر این باوریم که بخشداری ها، شهرداری ها و فرمانداری ها می توانند از پدیده حاشیه نشینی جلوگیری کنند.
بیان حاشیه نشینی و سخن گفتن در این موضوع بسیار راحت تر از لمس کردن و دیدن واقعیت ها، آسیب ها و مشکلات و معضلات در این مناطق است.
امروز مناطق حاشیه نشین کشور و استان نیازمند برنامه ریزی مدون و مشخص در این زمینه و توجه ویژه مسئولان به عنوان یک اولویت در این استان و شهر است زیرا آسیب های اجتماعی در این مناطق به حدی زیاد است که باید نگران آینده کودکان و نوجوانان ساکن در این مناطق بود و باید دید آیا این کودکان آینده ای دارند و یا نه.
ایرنا
94110
