همچنان که انتقاد از بخشنامه‌های جدید دولت در مورد تجارت خارجی ادامه دارد، هر روز خبرهای جدیدی از تبعات این تصمیم‌ها منتشر مي‌شود. به تازگی برخی واردکنندگان نسبت به افزایش واردات قاچاق به کشور هشدار داده‌اند.
دنیای اقتصاد - به گفته بازرگانان به دنبال صدور بخشنامه‌های محدود و ممنوع‌کننده واردات، قاچاق در مرزها چهره‌ای جدید به خود گرفته است و این بار «کول‌برها» راه را برای ورود «کالاهای ممنوعه» به کشور باز مي‌کنند. این در حالی است که پیش از این نیز برخی از چهره‌های سرشناس اقتصادی، نسبت به تاثیر بخشنامه‌های جدید دولتی بر افزایش قاچاق هشدار داده بودند. این هشدارها بیشتر معطوف به بخشنامه 8 بندی گمرک است که دو هفته گذشته ابلاغ شد و واکنش‌های زیادی را به دنبال آورد. هرچند این بخشنامه که واردات کالا با ارزهای غیر‌دولتی را ممنوع کرده بود، به نوعی اصلاح شد و وزیر صنعت، معدن و تجارت اعلام کرد: واردات با انواع ارزها آزاد است اما با این حال همچنان ابهام در مورد واردات بسیاری از کالاها پابرجا است.
علاوه بر این حدود یک ماه پیش نیز در دو بخشنامه پی‌در‌پی واردات و صادرات برخی کالاها ممنوع شد. بر اساس آخرین گفته‌های مسوولان واردات کالاهای اولویت دهم ارزی که بیشتر کالاهای غیرضرور و لوکس هستند به طور قطع ممنوع است. همچنین این احتمال وجود دارد که واردات کالاهای اولویت نهم ارزی نیز ممنوع شود. این ممنوعیت‌ها در حالی است که به گفته فعالان کالاهایی مانند برخی مواد غذایی، لوازم آرایشی و لوازم خانگی در گروه دهم قرار دارند و تقاضای مصرف آنها در جامعه بالا است.
بر همین اساس واردکنندگان مي‌گویند: به تازگی این دست کالاها به روش «کول بری» وارد کشور مي‌شوند. پیش از این اسدالله عسگراولادی با انتقاد از ممنوعیت‌های بی‌دلیل واردات و اولویت‌بندی کالاهای وارداتی هشدار داده بود؛ «هدف از ابلاغ اين بخشنامه روشن نيست. در شرايطي كه كشور كمبود ارزي ندارد، محروم كردن برخي كالاها از ارز دولتي نتيجه‌اي جز گراني و رشد قاچاق نخواهد داشت.» به اعتقاد این عضو اتاق بازرگانی ایران، باید ثبت سفارش بدون نياز به انتقال ارز راه‌اندازي شود تا واردات همه كالاها به يك نرخ ارز صورت گيرد. چراکه دو نرخي شدن ارز رانت ايجاد مي‌كند و فقط به نفع قاچاقچيان است.
درآمد 50 هزار تومانی کول بران
بسیاری از واردکنندگان می‌گویند دولت با بخشنامه‌های اخیر خود، «کول‌بری» را به ویژه در نقاط مرزی رواج داده، این شغلی است که در مناطق صعب‌العبور، روزانه 30 تا 50 هزار تومان را نصیب کول‌بران می‌کند. به گزارش خبرگزاری مهر، دولت در هفته‌های گذشته با ممنوع‌الورود کردن برخی از کالاها، رواج برخی از شیوه‌های رایج در عرصه قاچاق کالاها را به دنبال داشته است. نمونه آن نیز شغلی به نام «کول‌بری» است که برخی افراد که بیشتر از قاچاقچیان حرفه‌ای مرزنشین هستند، مسوولیت اصلی آن را به عهده دارند.
در این میان، البته آنها خطرات بسیاری را به جان می‌خرند تا بتوانند درآمدی برای خود کسب کنند، این در شرایطی است که دولت همواره در تلاش بوده است که جلوی این قاچاقچیان را بگیرد، اما به اذعان بسیاری از مسوولان و مقامات بانکی و اقتصادی کابینه، همواره بخشی از ارز کشور، در راه‌های قاچاق صرف شده و به نوعی از کشور خارج می‌شود. حال نیز در هفته‌های گذشته، دولت به دلیل مدیریت بر بازار ارز، بخشنامه‌های متعددی صادر کرده است که بر مبنای آنها واردات بسیاری از کالاها را ممنوع کرده است. نمونه آن نیز مواد غذایی و سایر کالاهایی است که به نوعی غیرفسادپذیر هستند.
گزارش‌ها حکایت از آن دارد که به ویژه در هفته‌های اخیر که بازار با ممنوعیت در واردات برخی از کالاها مواجه شده که دولت عنوان لوکس را به آنها داده است، کار این افراد نیز سکه شده و تلاش آنها برای اخذ درآمد بیشتر از این شغل، روز به روز پررنگ‌تر شده است. این در شرایطی است که اگرچه بسیاری از کالاها با بخشنامه‌های دولت، چند وقتی است که دیگر وارد کشور نمی‌شود، اما ردپای این کالاها به خصوص از نوع بدون هولوگرام آنها در بازارها را به خوبی می‌توان یافت، به خصوص در مناطقی که کالاهای خارجی خریدار دارد و نمونه آن نیز بازارهایی همچون بازار مروی است.
یکی از فروشندگان بازار مروی که مواد غذایی وارداتی می‌فروشد، می‌گوید: بسیاری از مردم به خرید برخی از کالاهای خارجی عادت کرده‌اند و آن را از فروشندگان طلب می‌کنند؛ بنابراین فروشندگان نیز که می‌دانند این ممنوعیت‌ها موقتی است، برای اینکه مشتریان خود را از دست ندهند، تلاش می‌کنند که همواره با هر ترفندی که شده، کالا را تامین کنند. او می‌افزاید: بر همین اساس برخی از کالاها به صورت قاچاق وارد کشور شده و از سوی همین فروشندگان خریداری می‌شود، بر اساس گفته برخی از فروشندگان مواد غذایی، این مواد از مرزهای کشور وارد شده و با قیمت مناسب به دست متقاضیان می‌رسد.
ورود قاچاق مواد غذایی
در عین حال، بسیاری از واردکنندگانی که کالا را به صورت رسمی و شناسنامه‌دار وارد بازار می‌کنند، در این رابطه با تايید فعال‌تر شدن کول‌برها می‌گویند: هم اکنون بسیاری از کالاها به خصوص در صنف مواد غذایی از سوی دولت کالاهای لوکس شناخته شده است، در حالی که مردم هنوز هم به خرید آنها اقبال نشان می‌دهند و این کالاها جزئی از سبد مصرفی آنها شده‌اند.
محمدرضا پناهنده، ريیس مجمع واردکنندگان مواد غذایی و آشامیدنی می‌افزاید: کالاهایی که به صورت رسمی وارد کشور می‌شدند، هم اکنون با ممنوعیت واردات، به صورت قاچاق وارد کشور می‌شوند که بعضا شرایط بهداشتی نیز در واردات آنها رعایت نمی‌شود. به گفته این فعال صنعت غذایی این در حالی است که افرادی در مرزهای کشور، اقدام به واردات این کالاها به صورت لنجی یا کول‌بری می‌کنند و آن را روزها در آفتاب یا سرما نگهداری می‌کنند تا به مشتریان خود بفروشند. این در شرایطی است که مشاهدات نشانگر این است که در بازارهایی که مواد غذایی و کالاهای وارداتی به فروش می‌رسد، مردم کمتر توجهی به هولوگرام یا مشخصات و شناسنامه کالاهای وارداتی دارند و معمولا فاکتور قیمت را ملاک قرار می‌دهند.
البته شاید کمبود اطلاع‌رسانی به مردم در این زمینه، این بی‌توجهی را رقم زده است. در این رابطه خانمی که برای خرید یک نوع پودر سوخاری و ادویه به بازار آمده است، به خبرگزاری مهر می‌گوید: کالاها بسیار گران‌تر شده‌اند، اما من تا امروز کالاها را خرید کرده‌ام و کمبودی ندیده‌ام. او می‌افزاید: هولوگرام برای من در خرید مهم نیست و بیشتر توجه به تاریخ مصرف کالاها است. این در شرایطی است که به گفته برخی از افرادی که دست‌اندرکار واردات هستند، این کول‌برها روزانه 30 تا 50 هزار تومان مزد دریافت کرده و راهی راه‌های مرزی می‌شوند یا با لنج، یا با چتربازی یا کول‌بری، کالاها را از کشورهای عربی و به خصوص امارات وارد ایران کرده و در اختیار مشتریان خود قرار می‌دهند. حال باید دید که دولت باید چگونه با این شرایط مقابله کند و علاوه بر اینکه اجازه ندهد که ارزهای مملکت در این راه خارج شود، سلامت مردم را به عنوان یک فاکتور مهم دیگر مدنظر قرار دهد.
