دکتر محمد باقر صدری*
آرمان- روز گذشته اعلام شد در حالی که باید ماهانه پنج میلیارد دلار ارز به واردات اختصاص یابد، طی 5/2 ماه از راه‌اندازی مرکز مبادله ارزی مجموع ارز اختصاص داده شده به واردات کالا در حالی که باید رقمی در حدود 12 میلیارد دلار باشد، کمتر از 5/2 میلیارد دلار بوده است. در این مورد باید به مواردی اشاره کرد. در دوران بعد از جنگ تحمیلی، درآمدهای نفتی با وجود پایین بودن قیمت نفت، دچار نوسان شد اما در سال‌های بعد از آن سالانه 20 میلیارد دلار برای درآمدهای نفتی اختصاص می‌یافت.
اما واقعیت این است که در 8سال گذشته، درآمدهای نفتی ایران به غیر از صادرات غیر نفتی، بالا رفت و به بیش از 650 میلیارد دلار رسید. در آن زمان سالانه میان 60 تا 80 میلیارد دلار درآمدهای نفتی و صادرات اقتصاد ایران بود. در چنین شرایطی و با وجود اینکه درآمدهای نفتی کاهش پیدا کرده بود، انتقال پول به داخل با مشکلات فراوانی روبه‌رو شد و در مواردی با وجود ذخایر ارزی در برخی کشورها انتقال آن به داخل با مشکل مواجه شد.
در چنین مواردی بهتر است دولت، اتاق مبادلات ارزی و بانک‌مرکزی موقعیت‌های فعلی را برای مردم شفاف‌سازی کنند. به عنوان مثال، در ابتدای شروع کار دولت نهم 14 میلیارد دلار در حساب ذخیره ارزی وجود داشت که به دولت نهم تحویل داده شد. با توجه به اهمیتی که مردم در برنامه‌ریزی‌های این چنینی دارند باید تاکید کرد که برنامه‌ریزی‌ها باید به گونه‌ای باشد که مردم در تنگنای معیشتی قرار نگیرند. در این میان باید کل هزینه‌های ارزی مورد نیاز برای تامین اقلام اساسی سفره مردم برآورده شود. این میزان که زمانی شش میلیارد دلار بود در شرایط فعلی به هشت تا 9 میلیارد دلار رسیده است. به نظر می‌رسد که با ایجاد تعادل در سفره مردم می‌توان برخی از درآمدهای زائد را اصلاح کرد.
به همین منظور بود که دولت پیشنهاد کرد افرادی که از صادرات غیرنفتی درآمد خوبی دارند به دولت در این زمینه کمک کنند. در حال حاضر واردکنندگان و صادرکنندگان برای رسیدن به نتیجه در این رابطه در حال رایزنی با دولت هستند. البته باید توجه کرد که اتاق مبادلات ارزی به تنهایی خلق پول نمی‌کند بلکه باید زمینه ورود و مبادله این اتاق با وارد و صادرکنندگان فراهم شود تا بتواند به اهداف در نظر گرفته شده برای این نهاد دست یابد. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که درآمد حاصل از فروش نفت باید به صورت عادلانه توزیع شود که به نظر می‌رسد بهتر باشد دولت روشی را برای کنترل هزینه‌های ارزی در نظر بگیرد و در کنار آن بانک‌ها بدانند که از یک نهاد مشخص، تخصیص ارز صورت می‌گیرد. البته نکته مهم همان برآورد نیاز سفره مردم است تا مشخص شود که با وضع فعلی چه میزان نیاز ارزی برای جمعیت اقتصاد ایران لازم است، چرا که دولت در سال 89، درآمدهای ارزی خود را افزایش داده بود که این مسئله به تعجیل در تبدیل این میزان درآمد به ریال و در نهایت افزایش تورم منجر شده بود.
* اقتصاددان
کد خبر:
34347
تاریخ انتشار: 19 آذر 1391 - 12:27
دکتر محمد باقر صدری*
آرمان- روز گذشته اعلام شد در حالی که باید ماهانه پنج میلیارد دلار ارز به واردات اختصاص یابد، طی 5/2 ماه از راه‌اندازی مرکز مبادله ارزی مجموع ارز اختصاص داده شده به واردات کالا در حالی که باید رقمی در حدود 12 میلیارد دلار باشد، کمتر از 5/2 میلیارد دلار بوده است. در این مورد باید به مواردی اشاره کرد. در دوران بعد از جنگ تحمیلی، درآمدهای نفتی با وجود پایین بودن قیمت نفت، دچار نوسان شد اما در سال‌های بعد از آن سالانه 20 میلیارد دلار برای درآمدهای نفتی اختصاص می‌یافت.
اما واقعیت این است که در 8سال گذشته، درآمدهای نفتی ایران به غیر از صادرات غیر نفتی، بالا رفت و به بیش از 650 میلیارد دلار رسید. در آن زمان سالانه میان 60 تا 80 میلیارد دلار درآمدهای نفتی و صادرات اقتصاد ایران بود. در چنین شرایطی و با وجود اینکه درآمدهای نفتی کاهش پیدا کرده بود، انتقال پول به داخل با مشکلات فراوانی روبه‌رو شد و در مواردی با وجود ذخایر ارزی در برخی کشورها انتقال آن به داخل با مشکل مواجه شد.
در چنین مواردی بهتر است دولت، اتاق مبادلات ارزی و بانک‌مرکزی موقعیت‌های فعلی را برای مردم شفاف‌سازی کنند. به عنوان مثال، در ابتدای شروع کار دولت نهم 14 میلیارد دلار در حساب ذخیره ارزی وجود داشت که به دولت نهم تحویل داده شد. با توجه به اهمیتی که مردم در برنامه‌ریزی‌های این چنینی دارند باید تاکید کرد که برنامه‌ریزی‌ها باید به گونه‌ای باشد که مردم در تنگنای معیشتی قرار نگیرند. در این میان باید کل هزینه‌های ارزی مورد نیاز برای تامین اقلام اساسی سفره مردم برآورده شود. این میزان که زمانی شش میلیارد دلار بود در شرایط فعلی به هشت تا 9 میلیارد دلار رسیده است. به نظر می‌رسد که با ایجاد تعادل در سفره مردم می‌توان برخی از درآمدهای زائد را اصلاح کرد.
به همین منظور بود که دولت پیشنهاد کرد افرادی که از صادرات غیرنفتی درآمد خوبی دارند به دولت در این زمینه کمک کنند. در حال حاضر واردکنندگان و صادرکنندگان برای رسیدن به نتیجه در این رابطه در حال رایزنی با دولت هستند. البته باید توجه کرد که اتاق مبادلات ارزی به تنهایی خلق پول نمی‌کند بلکه باید زمینه ورود و مبادله این اتاق با وارد و صادرکنندگان فراهم شود تا بتواند به اهداف در نظر گرفته شده برای این نهاد دست یابد. البته باید به این نکته نیز توجه کرد که درآمد حاصل از فروش نفت باید به صورت عادلانه توزیع شود که به نظر می‌رسد بهتر باشد دولت روشی را برای کنترل هزینه‌های ارزی در نظر بگیرد و در کنار آن بانک‌ها بدانند که از یک نهاد مشخص، تخصیص ارز صورت می‌گیرد. البته نکته مهم همان برآورد نیاز سفره مردم است تا مشخص شود که با وضع فعلی چه میزان نیاز ارزی برای جمعیت اقتصاد ایران لازم است، چرا که دولت در سال 89، درآمدهای ارزی خود را افزایش داده بود که این مسئله به تعجیل در تبدیل این میزان درآمد به ریال و در نهایت افزایش تورم منجر شده بود.
* اقتصاددان
