اتاق خبر- زهره احدی: صنعت گردشگری در ایران ظرفیتهای بسیار بالایی دارد سازمان جهانی گردشگری نیز بر این امر واقف است تاجایی که طبق آخرین بررسی های این سازمان ایران از نظر میزان جاذبه های گردشگری در جایگاه دهم قرار می گیرد. در خصوص میزان اهمیت صنعت گردشگری می توان تنها به یک حقیقت اشاره کرد؛ این صنعت پس از نفت و خودروسازی پردرآمدترین صنعت در سطح جهان است. در همین راستا می توان اضافه کرد که طبق آخرین آمار ارائه شده از سوی این سازمان، صنعت گردشگری در سال 2015 درآمدی بالغ بر 1.4 تریلیون دلار داشته و حدود 1میلیارد و 250 میلیون نفر در سطح دنیا به گردشگری پرداخته اند. با مقایسه آمار 2014 این حقیقت آشکار می شود که 21 میلیون گردشگر در این یک سال افزایش یافته است. در واقع در ابعاد جهانی این صنعت رشد 4 درصدی مشاهده می شود. اما سهم ایران با توجه به ویژگی ها و قابلیت های ذکر شده چقدر است؟ طبق بررسی های صورت گرفته سهم ایران از این درآمد نجومی کم تر از نیم درصد است. این میزان با توجه به تعداد بالای جاذبه های ایران بسیار ناچیز است. چین جزو معدود کشورهایی است که از نظر جاذبه های گردشگری و ظرفیت با ایران برابری می کند و این کشور برای آینده صنعت گردشگری خود برنامه های بلند پروازانه ای دارد اما در مقابل ایران از پتانسیل خود استفاده نمی کند.
در سال های اخیر به دلیل لغو تحریم ها نگاه جهانگردان بار دیگر متوجه ایران شده است و برای سفر به این کشور مشتاق هستند اما به رغم وجود این فرصت استثنایی آن طور که باید نتوانسته در جذب گردشگر موفقیت آمیز عمل کند. عوامل متعددی در شکست صنعت گردشگری در ایران موثر هستند که می توان آن ها را به سه دسته بین المللی، منطقه ای و داخلی تقسیم کرد، در ادامه مشروحی از این مشکلات را می خوانید.
الف. بین المللی
وجود رقبای جهانی در حوزه گردشگری: فرانسه، اسپانیا و ایتالیا کشورهایی هستند که با شنیدن واژه سفر ناخودآگاه به ذهن می آیند و سال ها است که در زمره پربازدیدترین کشورهای گردشگری قرار دارند. به عنوان مثال؛ کشوری هم چون فرانسه با وجود اینکه در سال گذشته به دلیل حملات تروریستی مشکلات امنیتی بسیاری داشت طبق آمار ارائه شده از سوی سازمان جهانی گردشگری هم چنان رتبه نخست جذب گردشگر را دارد و در سال 2015 حدود 84 میلیون گردشگر را به خود جذب کرده است. با توجه به این شرایط ایران به این آسانی نمی تواند در این حوزه وارد شود و به جایگاهی که شایستگی آن را دارد دست یابد. ایران برای مطرح شدن در میان این کشورها نیازمند برنامه ای هدفمند است.
تبلیغات منفی علیه ایران: پس از پیروزی انقلاب اسلامی و کوتاه شدن دست کشورهای غربی از ایران رسانه های رسمی این دولت ها تبلیغات منفی نسبت به ایران را آغاز کردند و سعی کردند دولت و ملت ایران را تروریست و حامی آن نشان دهند که تا حدود زیادی هم موفق عمل کرده اند چراکه از برخورد شگفت زده گردشگران خارجی نسبت به مهمان نوازی و گشاده رویی ایرانی ها می توان به پیش فرض آن ها پی برد.
ب.منطقه ای
وجود رقیبان قدرتمند در خاورمیانه: دبی و ترکیه کشورهایی هستند که جاذبه های گردشگری زیادی دارند و در سال های اخیر فعالیت و اقدامات بسیاری در این خصوص انجام دادند و به جایگاه و موقعیت مناسبی درصنعت گردشگری دست یافتند. این کشورها نه تنها در جذب گردشگران اروپایی رقیب ایران محسوب می شوند بلکه در حال حاضر گردشگران ایرانی نیز سفر کردن به این کشورها را به گردشگری داخلی ترجیح می دهند.
کشور ترکیه به رغم ناامنی های اخیر این کشور هم چنان درآمد قابل توجهی از طریق گردشگری دارد و تعداد ایرانی هایی که بی توجه به مشکلات امنیتی ترکیه به آن سفر می کنند رقم قابل توجهی است.
ناامنی های منطقی ای: در چند سال اخیر با ظهور گروه تروریستی داعش در منطقه خاورمیانه شاهد ایجاد ناامنی در بسیاری از کشورهای این منطقه هستیم. پیشروی های داعش کشورهای سوریه، عراق و ترکیه را دربرمی گیرد بنابراین بسیاری از شهروندان اروپایی که از نزدیک در جریان رخدادهای منطقه نیستند ایران را نیز همچون سایر کشورهای خاورمیانه درگیر داعش و جنگ های داخلی تصور می کنند و از سفر کردن به این کشور اجتناب می کنند.
ج. داخلی
بی توجهی به صنعت گردشگری: کشور ترکیه بخش عظیمی از درآمد کشور خود را از طریق صنعت گردشگری تأمین می کند در حال حاضر بازدهی این صنعت از فروش نفت بالاتر است. تا چندی پیش این کشور در زمره مقاصد اصلی گردشگری قرار داشت. این دستاورد را می توان نتیجه سال ها تلاش مستمر دولت و ملت این کشور دانست . با وجود این که کشور ترکیه از نظر فرهنگی بسیارغنی است اما جاذبه های آن در مقایسه با ایران بسیار ناچیز است. سازمان جهانی گردشگری تعداد جاذبه های گردشگری ایران را یک میلیون دانسته است اما اقتصاد ایران به دلیل اتکا به نفت و محصولات نفتی خود را از سایر صنایع از جمله گردشگری محروم کرده است. به دلیل این بی توجهی، اکنون ایران از نظر زیرساخت های صنعت گردشگری دچار کمبودهای بسیاری است.
دولتمردان ایران نیز در چند سال اخیر به دلیل شرایط نامساعد بازار نفت به صنعت گردشگری توجه می کنند که البته این توجه نیز پراکنده و فاقد هرگونه برنامه ریزی است. در واقع ایران در حال حاضر در حوزه گردشگری به مرحله ای رسیده است که شاید سی سال پیش کشورهایی همچون فرانسه، اسپانیا و ترکیه قرار داشتند.
قوانین اسلامی: ایران کشوری اسلامی است و قوانین مختص به خود را در زمینه پوشش و خوراک دارد که این خصیصه منجر به کاهش دامنه تفریحات و انواع گردشگری می شود. به عنوان مثال؛ در حال حاضر گردشگران روسی که دیگر امکان سفربه کشورترکیه برایشان وجود ندارد نمی توان به سمت ایران کشاند چراکه بخش عظیمی از این افراد به دنبال تفریحات ساحلی و عشرتی هستند که چنین خدماتی در ایران ارائه نمی شود.
فرهنگ گردشگر پذیری: به گفته بسیاری از کارشناسان حوزه گردشگری ، نه تنها مردم عادی نحوه برخورد صحیح با گردشگر خارجی را نمی دانند بلکه مشاغلی که از نزدیک با این مسافران در ارتباط هستند نیز در این زمینه دچار مشکل هستند بنابراین در مرحله نخست باید برای این مشاغل برنامه های آموزشی در نظر گرفت.
از میان گردشگران اروپایی که به ایران سفر می کنند تعداد زیادی از آن ها تمایل به بوم گردی دارند. بسیاری از روستانشینان و ساکنان مناطق محروم به دلیل فضای محدودی که در آن حضور داشتند به راحتی نمی توانند برخی تفاوت های فرهنگی میان دو جامعه شرق و غرب را بپذیرند بنابراین باید قبل از هدایت این گردشگران به چنین مناطقی برنامه های آموزشی برای بومیان در نظر گرفت.
چشم انداز پیشرو
پس از لغو تحریم ها هیأت های تجاری بسیاری از کشورهای گوناگون به ایران می آیند و با بخش های گوناگون به مذاکره می نشینند. در این میان حدود 40 درصد سرمایه گذاران خارجی تمایل به فعالیت در حوزه گردشگری دارند یکی از دلایل اصلی این توجه و افزایش تقاضا به بهبود چهره بین المللی ایران و ناامنی موجود در سایر کشورهای گردش پذیر منطقه مانند ترکیه باز می گردد.
با توجه به عوامل ذکر شده می توان گفت شرایط حاضر فرصتی طلایی برای صنعت گردشگری محسوب می شود که می تواند آینده این صنعت را مشخص کند بنابراین مسئولان باید با دور اندیشی از این فرصت نهایت استفاده را بکنند.
94104ت
