به گزارش اتاق خبر، کارشناسان معتقدند صنایع کوچک توان تامین هزینه‌های صادراتی را نداشته و شرکت‌های صادراتی نیز از پذیرش ریسک صادراتی صنایع کوچک خودداری می‌کنند. حال وزارت صنعت، معدن و تجارت درصدد است از توان شرکت‌های بزرگ صادراتی برای توسعه صادرات صنایع کوچک با تشکیل هلدینگ صادراتی در دولت یازدهم گام‌های اجرایی بردارد. تاکنون واردات محصول، گوی سبقت را از صادرات کالاهای غیرنفتی در سیاست‌گذاری‌ها ربوده بود اما از ابتدای امسال در نشستی با اعضای تشکیلات صادراتی صنایع بزرگ بر توانمندی صادراتی صنایع کوچک و متوسط از سوی مسئولان تاکید شد و شکل‌گیری شرکت‌های تخصصی صادراتی بزرگ «هلدینگ‌ها» ضرورت یافت چراکه استفاده از هلدینگ‌ها و شرکت‌های تخصصی صادراتی بزرگ که توان بالایی برای صادرات دارند، می‌تواند در شکل‌گیری ارتباط مفید با تولیدکنندگان داخلی و متقاضیان خارجی موثر باشد. همچنین یک شرکت صادراتی قوی می‌تواند به سادگی در زیرمجموعه خود به علت ارتباط با صنایع داخلی و تخصصی به صادرات اقدام کند. اکنون با لغو تحریم‌ها و افزایش اعلام آمادگی سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی برای حضور در ایران، مسئولان بر انجام سرمایه‌گذاری‌ها با هدف صادرات و تولید صادرات محور تاکید دارند جای این سوال باقی است که چرا صنایع کوچک و متوسط ایران تاکنون نتوانسته‌اند در بحث صادرات جایگاه مناسبی پیدا کنند؛ درصورتی که صنایع کوچک و متوسط بیشتر نقش‌آفرینی را در میزان ارزش‌افزوده و تولید ناخالص داخلی دارند. ایجاد یک حلقه ارتباطی در تکمیل زنجیره ارزش صنایع کوچک همان تشکیل هلدینگ‌های صادراتی است. اهمیت این هلدینگ‌های صادراتی در توسعه کسب و کار و رونق تولید داخلی است. شرکت‌های مدیریت صادرات با شرکت‌های تولیدی کوچک و متوسط قراردادهای بلندمدت منعقد کرده و نسبت به بازاریابی و فروش محصولات آنها متعهد هستند.
۱۳۰۰واحد صادراتی کوچک
غلامرضا سلیمانی، معاون صنایع کوچک سازمان صنایع کوچک و شرکت شهرک‌های صنعتی ایران، با اشاره به وجود ۱۳۰۰ واحد صادراتی کوچک در شهرک‌ها و نواحی صنعتی کشور گفت: « در دنیا توسعه فعالیت‌های صنایع بزرگ از مسیر تقویت صنایع کوچک می‌گذرد، این امر به معنای تقابل با صنایع بزرگ نیست بلکه نشانگر توجه دو چندان به صنایع کوچک به منظور دستیابی به رشد اقتصادی پایدار است. در حالی که در ایران صنایع بزرگ از طرف دولت شکل گرفته و برای تقویت صنایع کوچک که بخش خصوصی عهده‌دار آن است از سوی صنایع بزرگ تلاشی نمی‌شود. »
او معتقد است: «در تمام دنیا صنایع کوچک در عرصه ملی و بین‌المللی در قالب شبکه‌های منسجم فعالیت کرده و از فعالیت‌های جزیره‌ای خودداری می‌کنند. در حالی که در ایران، صنایع کوچک با وجود مزیت‌های فراوان از مشکلات بسیاری از قبیل کمبود متخصص در حوزه‌های مختلف، پایین بودن سطح فناوری و ارزش‌افزوده، فعالیت مجزا و غیرشبکه‌ای، نبود بخش‌های تحقیق و توسعه و نداشتن دسترسی مناسب به منابع مالی رنج می‌برد. »
سر شکنی هزینه بازاریابی
سیاست‌های صادراتی دولت نیز با تسهیل صادرات صنایع کوچک عملیاتی‌تر خواهد شد. در این‌باره محسن صالحی‌نیا، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت اظهار کرد: «شرکت‌های هلدینگ با شناخت از بازارهای بین‌المللی، اطلاعات لازم از جمله قیمت‌های هدف، خدمات و پشتیبانی مالی و اعتباری، خدمات پس از فروش، قوانین کشورها در پذیرش کالا را در اختیار صنایع قرار داده و در کاهش هزینه‌ها به نسبت اقدام مجزای هر واحد صنعتی، تاثیرگذار است. »صالحی‌نیا معتقد است «با تشکیل شرکت‌های هلدینگ برای صادرات محصولات صنایع کوچک، این هزینه‌ها سرشکن شده و بین اعضا تقسیم می‌شود. این امر به معنای افزودن هزینه‌های صنایع کوچک نیست بلکه هزینه کردن برای فروش محصولات بر اساس نوع سرمایه‌گذاری انجام می‌گیرد اما در مجموع یک واحد صنعتی کوچک توان هزینه تبلیغات گسترده و بازاریابی‌های بین‌المللی را ندارد. »معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت تصریح کرد: «نقدینگی از دو منظر در بخش تولید مورد توجه است. بخشی از نقدینگی تولید مربوط به هزینه‌های بازاریابی، فروش و تبلیغات است و بخش عمده نقدینگی تولید، همان سرمایه در گردش است که برای تولید با عرضه داخلی و بین‌المللی و همه عوامل مرتبط با تولید از تهیه مواد اولیه تا تامین هزینه‌های نیروی‌انسانی، سوخت و انرژی را در بر می‌گیرد. اگر تولیدکننده‌ای قصد عرضه محصولات خود در بازارهای بین‌المللی را دارد باید مکانیسم ویژه‌ای برای فروش، بازاریابی و تبلیغات را با سیاست واحد و هماهنگ برای عرضه محصول در بازارهای هدف در پیش بگیرد. »صالحی‌نیا با بیان اینکه بخشی از ایجاد هلدینگ‌های صادراتی به صنایع کوچک و متوسط برمی‌گردد اما فقط به صنایع کوچک محدود نمی‌شود، گفت: «صنایع بزرگ برای صادرات محصولات، شرکت‌هایی را با ساختار بین‌المللی تشکیل داده‌اند که امکان برقراری ارتباط بانکی بین‌المللی دارند اما صنایع کوچک و متوسط باید به زنجیره‌ای با سیاست واحد، ورود کرده و محصولات خود را صادر کنند. »
پیگیری هلدینگ صادراتی صنایع کوچک
مهمترین مشکلات صنایع کوچک در ناآشنایی با بازارهای خارجی، ناتوانی مالی، کیفیت پایین محصولات تولیدی است همچنین بسیاری از صاحبان صنایع کوچک با تاجران خارجی آشنایی کافی نداشته یا اینکه بازرگانان داخلی و خارجی با ظرفیت‌های صادراتی صنایع کوچک آشنایی ندارند. در حالی که با الگوبرداری از کشورهای موفق در این زمینه می‌توان به توسعه فعالیت‌های صنایع کوچک و رونق بخشی به تولید داخلی دست یافت. چندی پیش با دعوت اسحاق جهانگیری، معاون اول ریاست‌جمهوری، نمایندگانی از هلدینگ‌های مختلف در صنایع فولاد، مس، صدور خدمات فنی مهندسی، نفت و گاز، پتروشیمی و پایین‌دستی پتروشیمی در جلسه‌ای به همراه مهندس محمدرضا نعمت‌زاده، وزیر صنعت، معدن و تجارت حضور یافتند و در راستای اجرای سیاست‌های اقتصاد مقاومتی برای ترغیب این شرکت‌ها در زیرمجموعه‌های خود و همچنین صنایع کوچک تاکید شد تا بازاریابی بین‌المللی برای محصولات صنایع کوچک در قالب سیاست‌های واحد با انجمن ملی صادرات هماهنگ شده و بتوان از کمک و همراهی این شرکت‌ها بهره برد. این در حالی است که به گفته علی یزدانی، معاون وزیر صنعت، معدن و تجارت، تشکیل هلدینگ‌های صادراتی صنایع کوچک در رشد تولید ناخالص ملی و افزایش سطح اشتغال، صادرات و هدایت درست تسهیلات بانکی نقش‌آفرین است اما برای شکل‌گیری هلدینگ‌ها و تقویت این سیستم باید قوانین اصلاح شود زیرا برخی قوانین مانع از این اتفاق است. سیاست کلی کشور به سمت ایجاد اقتصاد مقاومتی است و صنایع کوچک بستر بروز و ظهور این مهم است. اقتصاد مقاومتی به معنای تقویت و اتکا بر توان داخلی برای مقابله با فشارهای خارجی است که صنایع کوچک از بهترین عرصه‌ها برای دستیابی به این مهم است.
پذیرش ریسک صادراتی
بسیاری از صنایع کوچک و متوسط با توجه به اینکه ایده‌های جدید و نوآورانه دارند اما به تنهایی نمی‌توانند در بازارهای خارجی حضور موفق و پایداری داشته باشند و به تنهایی از عهده هزینه‌های بالای بازاریابی بین‌المللی برنمی‌آیند. از این رو واحدهای صنعتی کوچک و متوسط حاضر به پذیرش ریسک بازارهای صادراتی نیستند در حالی که هلدینگ‌های مدیریت صادراتی با تامین مالی پروژه صادرات از سوی خود، تمام یا بخشی از ریسک صادرات تولیدکننده را پذیرفته است. در واقع شرکت مدیریت صادرات با سرمایه خود صادرات یک تولیدکننده را توسعه داده است، این شرکت علاوه بر تامین مالی (مانند یک واسطه تجاری) تعهد و پایبندی یک شرکت مدیریت صادرات، به تولیدکننده را نیز دارد. تشکیل شرکت‌های هلدینگ برای صادرات محصولات صنایع کوچک و متوسط راهکاری مناسب در توسعه بازارهای فروش این بخش از صنعت است اما صاحبان این صنایع که با مشکل بزرگ کمبود نقدینگی مواجهند از تشکیل شرکت‌های صادراتی خودداری می‌کنند. هلدینگ گروهی از شرکت‌هاست که یک شرکت مدیریت همه شرکت‌ها را برعهده می‌گیرد، هلدینگ‌ها در سالم‌سازی و هدایت درست منابع، گرفتن مناسب منابع بانکی و به چرخه درآوردن آن در شرکت‌های زیرمجموعه نقش موثری ایفا می‌کنند.
منبع: صمت
