به گزارش اتاق خبر، از ۶۸ ماده معدنی شناخته‌شده در کشور، ۳۹ نوع آن در استان یزد یافت می‌شود. تنها حدود ۲۸ نوع سنگ گرانیت از انواع سنگ‌های تزئینی در معادن این استان وجود دارد.
خاستگاه مواد معدنی بی‌نظیر
مواد معدنی استان یزد در کشور در نوع خود بی‌نظیر است، به گونه‌ای که سنگ گرانیت درجه۱ بین استان‌های کشور تنها در معادن استان یزد استخراج و فرآوری می‌شود. بیش از یک سوم ذخایر سنگ‌آهن کشور در یزد قرار دارد. به گزارش صمت، استان یزد، سنگ تزئینی باکیفیتی در میان استان‌ها دارد. این استان با استخراج ۱/۵۱ درصد سنگ‌آهن ایران رتبه نخست را به خود اختصاص داده است. همچنین با استخراج ۵/۶۷ درصد ماده معدنی فسفات باز هم یزد در ایران یکه‌تاز است. از سوی دیگر بزرگترین ذخیره سرب و روی کشور ۹/۸۳درصد است که در استان یزد قرار گرفته و به‌دلیل این ظرفیت بالا در رتبه دوم شهرهای معدنی قرار دارد. انواع تراورتن، چینی، مرمریت و گرانیت جزو سنگ‌های معدنی استان به‌شمار می‌آیند که بیشترین تعداد این معادن متعلق به گرانیت و مرمریت است. بیش از یک میلیون تن انواع سنگ‌های تزئینی این استان در سال ۹۳ به کشورهای عراق، ترکیه و جمهوری آذربایجان صادر شد. ارزش صادرات این سنگ‌های تزئینی نزدیک به ۱۲۰ میلیون دلار است که سهم قابل‌توجهی از صادرات محصولات غیرنفتی استان یزد را به خود اختصاص داده است. ذخایر معدنی استان یزد را می‌توان به ۳ گروه فلزی، غیرفلزی و سنگ‌های تزئینی و نما تقسیم کرد. معادن بزرگ آهن چادرملو، معدن آهن بافق، معدن سرب و روی کوشک، معدن سرب و روی مهدی‌آباد، معدن اورانیوم ساغند و... ازجمله منابع معدنی فلزی استان هستند. درباره معادن مهم استان یزد، سیدمجید دشتکی کارشناس معدن عنوان کرد: معادن شاخص در یزد به دو دسته فلزی و غیرفلزی تقسیم می‌شوند که معادن چادرملو جزو یکی از مهم‌ترین معادن فلزی در کشور محسوب می‌شود. ازجمله معادن فلزی دیگر در این استان، معدن سرب و روی است که مهم‌ترین آن معدن مهدی‌آباد است. البته معادن مس نیز در استان وجود دارد. وی در ادامه افزود: معادن غیرفلزی استان یزد شامل معادن زغال‌سنگ و خاک صنعتی است. البته عناصر و معادن خاص نیز در استان وجود دارد که جزو معادن کوچک و خصوصی به شمار می‌روند.
اکتشاف معدنی یزد
استان یزد همچنین زمینه‌های کشف معادن جدید را در خود دارد. دشتکی درباره اکتشافات جدید استان یزد اظهار کرد: اکتشاف پهنه‌های جدید در استان از سوی سازمان زمین‌شناسی و اکتشافات معدنی در دست اقدام است. سال گذشته نیز به همین دلیل مناقصه‌ای در سطح استان برگزار شد. در این اکتشافات هم معادن فلزی و هم معادن غیرفلزی مدنظر بوده است و در بخش خصوصی نیز چه در بخش معادن فلزی و غیرفلزی اکتشافات بسیاری انجام شده است. بهروز برنا، معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی درباره اکتشافات دقیق‌تر در استان یزد، در گفت‌وگو با صمت تصریح کرد: سازمان زمین‌شناسی، کشف معادن در استان یزد را جزو اولویت‌های نخست خود قرار داده و در این زمینه نیز اکتشاف‌های مهم و جدی و قابل‌توجهی انجام داده، چراکه استان یزد یکی از استان‌های باظرفیت و غنی در زمینه معدن است. وی در ادامه با اشاره به روش‌های اکتشاف خاطرنشان کرد: مسئله قابل توجه در زمینه اکتشاف معدن، تاکید بر این مسئله است که همچنان اکتشاف به روش‌های سنتی انجام می‌شود و استفاده از روش‌های نوین چندان مورد توجه نیست. وی تاکید کرد: استان یزد یکی از مهم‌ترین منابع سرب، روی و گاه طلا را داراست، از این‌رو با توجه به این مواد معدنی عملیات اکتشافی روی منطقه راور، اردکان و به‌آباد انجام شده و حتی مناطق ظرفیت‌دار در این مناطق نیز معرفی شده‌اند. معاون اکتشاف سازمان زمین‌شناسی در ادامه با اشاره به اینکه چند محدوده نیز برای اکتشاف در این استان به ایمیدرو واگذار شده است، خاطرنشان کرد: اکتشاف در مناطقی که هم آهن، هم فسفات آذرین و هم خاک‌های نادر در آن وجود دارد، به ایمیدرو واگذار شده است. البته چند محدوده نیز مانند معدن مس احمدآباد به بخش خصوصی واگذار شده است. او در ادامه خاطرنشان کرد: به‌تازگی هم در مناطق نودشن یزد، منطقه‌ای که دارای سرب و روی همراه با مس و طلا است، اقدام‌هایی برای اکتشاف شده است. پایین‌تر از این منطقه، یک محدوده آهن‌دار کشف شده که قرار است روی آن مناطق هم کار کارشناسی شود. وی افزود: علاوه بر موارد یادشده برای نخستین‌بار یک مس رسوبی در منطقه راور اردکان مشاهده شده که به دلیل تبخیرهایی که در این منطقه وجود دارد، بحث پتاس، منیزیم و دیگر مواد معدنی برای اکتشافات تکمیلی معرفی شده است.
صنایع معدنی
با توجه به تنوع و شمار معادنی که در استان یزد وجود دارد، صنایع معدنی مختلفی نیز در این استان شکل گرفته‌اند که ازجمله می‌توان به طرح فولاد آلیاژی، واحد تولید آجر نسوز قلیایی، واحد تولید چدن، واحد تولید شمش روی، واحد تولید فرومولیبدن و طرح تغلیظ فسفات اسفوردی اشاره کرد.
مشکلات معدنی
مشکلات معدنی در استان یزد بیش از هر عامل دیگری به مشکلات موجود در کشور چون رکود اقتصادی بازمی‌گردد. در این‌باره دشتکی به عنوان یک فعال بخش خصوصی خاطرنشان کرد: مشکلات معادن یزد بیشتر به رکود اقتصادی در کشور بازمی‌گردد، چراکه بیشتر معادن به‌دلیل رکود اقتصادی که گریبانگیر بخش‌های مختلف اقتصاد شده است، در استان تعطیل شده‌اند. وی در ادامه تصریح کرد: سنگ ساختمانی‌ها نیز به دلیل رکود در بخش مسکن و بازار آن بخشی از تولیدات آنها کاهش یافته است. خاک صنعتی‌ها نیز با توجه به اینکه کارخانه کاشی در یزد تولید خود را کاهش داده‌اند با کاهش فروش و رکود مواجه شده‌اند.
شهرستان بافق
شهرستان بافق از نظر معدنی بسیار غنی بوده و نخستین معدن سنگ‌آهن ایران یعنی معدن سنگ‌آهن چغارت که تغذیه‌کننده شرکت ذوب آهن اصفهان در زمان تاسیس آن بوده، در ۱۰ کیلومتری این شهر واقع شده است. ذخیره سنگ‌آهن بلوک معدنی بافق که از ساغند تا زرند ادامه دارد، افزون بر ۲ میلیارد تن است که از آن جمله می‌توان به معادن چغارت با ۱۶۰ میلیون تن ذخیره و... اشاره کرد.
لازم به ذکر است که معادن سنگ‌آهن چغارت، آنومالی شمالی، سه چاهون و لکه سیاه به نام شرکت سنگ‌آهن مرکزی ایران خوانده می‌شوند. از دیگر معادن بافق می‌توان به معدن فسفات اسفوردی، سرب و روی کوشک و اورانیوم ناریگان اشاره کرد.
شهرستان اردکان
معادن سنگ‌آهن چادرملو نیز از دیگر سرمایه‌های بزرگ استان یزد به شمار می‌آید که در شهرستان اردکان واقع شده است. معدن سنگ‌آهن چادرملو در دامنه شمالی کوه‌های خاکستری‌رنگ چاه‌محمد در حاشیه جنوبی نمک زار ساغند به‌فاصله ۱۸۰ کیلومتری شمالی‌شرقی شهر یزد و ۳۰۰ کیلومتری جنوب طبس قرار گرفته است. البته معدن مهدی‌آباد نیز در شهرستان اردکان واقع شده است. این معدن با داشتن ذخیره بیش از ۲۰۰ میلیون تنی سرب و روی بزرگترین معدن در نوع خود در جهان به‌شمار می‌آید. این معدن با برخورداری از ۱۶۰ میلیون تن ذخیره قطعی سرب و روی، یکی از مهم‌ترین معادن ایران به‌شمار می‌آید. ۴۵ میلیون تن ذخیره این معدن اکسید روی و سرب است و ذخیره ۱۱۶ میلیون تنی معدن مهدی‌آباد سولفیدی سرب و روی است که عیار روی آن ۳/۷درصد و عیار سربش ۳/۲ درصد برآورد شده است. این در حالی است که علاوه بر ذخایر سرب و روی، باریت (سولفات باریم) نیز با ذخیره بیش از ۱۰ میلیون تن در معدن مهدی‌آباد وجود دارد.
منبع: صمت
