به گزارش اتاق خبر، هرچند در دوران تحریم صادرات این هنر صنعت ایرانی به لحاظ وزنی و ارزشی کاهش قابل توجهی یافت زیرا امریکا که یکی از بزرگترین مشتریان فرش دستباف ایران بود به همراه متحدانش تجارت این کالای ایرانی را در فهرست تحریم‌ها قرار دادند و همین امر منجر به کاهش میزان صادرات فرش دستباف کشور ما شد. اما با لغو تحریم‌ها بارقه امیدی در دل تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف ایرانی ایجاد شد زیرا باردیگر بازارهای اروپا و امریکا به روی این هنر صنعت ایرانی باز و در اواخر سال گذشته محموله‌ای از فرش دستباف ایران روانه بازار امریکا شد. بازارهای هدف قدیمی فرش ایران در کنار بازارهای جدید به دنبال فرش دستباف ایرانی هستند، هر چند در این میان رقیبان نیز تلاش‌های بسیاری می‌کنند تا سهم بیشتری از این بازار کسب کنند، بنابراین لازم است در صادرات این هنر صنعت ایرانی دقت بیشتری کنیم تا در میدان رقابتی برای صادرات فرش دستباف رقبا گوی سبقت را از ما نربایند. نایب رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف معتقد است: هرچند بعد از برجام بازار امریکا به روی فرش دستباف ایرانی باز شد و نخستین محموله صادراتی ما نیز به امریکا رفته اما این فرش‌های صادراتی از نازل‌ترین و بی‌کیفیت‌ترین نوع فرش‌ها هستند که به صورت فله‌ای به امریکا صادر می‌شوند. سید رضی حاجی آقامیری به ایسنا، گفت: در شرایط فعلی و براساس آخرین اطلاعات رسیده، فرش‌های ایرانی که به امریکا می‌روند از بدترین و نازل‌ترین نوع فرش‌ها هستند و شنیده‌ها حاکی از آن است که این فرش‌ها بدون عملیات شست‌وشو و به صورت فله‌ای و بدون بسته‌بندی صادر می‌شوند. وی ادامه داد: به نظر می‌رسد در امریکا بازاری برای فرش‌های ارزان قیمت در حال شکل گرفتن است تا فرش‌های با کیفیت پایین به آنجا صادر شود، چرا که در این بازار قیمت حائز اهمیت است و کیفیت فرش مدنظر نیست. حاجی آقامیری با بیان اینکه صادرات چنین فرش‌هایی نمی‌تواند اتفاق مثبتی برای فرش‌های ایرانی باشد، عنوان کرد: زمانی می‌توانیم بگوییم صادرات فرش داریم که فرش مرغوب ایرانی را صادر کنیم. بالا بودن قیمت فرش ایرانی و همچنین غیاب ایران در بازار صادراتی در سال‌های اخیر باعث شده در عمل بازار کشورهای دیگر را از دست بدهیم. نایب رییس اتحادیه تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم دوباره در بازارهای صادراتی فعال شویم باید بازارسازی، بازاریابی و تحرکات جدیدی به لحاظ تبلیغاتی انجام دهیم تا شاهد اتفاق جدیدی در این زمینه باشیم، در غیراین صورت نمی‌توان به تغییر شرایط امیدوار بود. وی همچنین تصریح کرد: پس از به نتیجه رسیدن برجام موانع صادراتی از جهاتی برداشته شده اما این اتفاق به آن معنا نیست که قرار است صادرات فرش ایران به آسانی انجام شود. درحال‌حاضر در مرحله ابتدایی قرار داریم و باید کار کنیم تا بازار جدید به‌دست آوریم. نباید این‌گونه فکر کنیم که با اجرایی شدن برجام همه چیز برای صادرات فرش ایران فراهم شده است.
قیمت تمام شده مشکل اصلی صادرات
رییس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تهران هم با بیان اینکه فرش دستباف هنر ملی و در حکم پرچم دوم جمهوری اسلامی ایران است، گفت: دولت باید با درنظر گرفتن جوایز صادراتی، حذف مالیات و کمک به تبلیغ فرش از این هنر- صنعت حمایت همه جانبه کند. سیدمجتبی عراقچی در گفت‌وگو با ایسنا درباره وضعیت بازار جهانی این صنعت در شرایط پسابرجام افزود: ممنوعیت واردات فرش ایران به امریکا (که در ردیف تحریم‌های اعمال شده مرتبط با مسائل هسته‌ای نبود) با تلاش موثر دولت یازدهم و تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای رفع شد و اکنون بازار امریکا به روی صادرکنندگان فرش ایران باز شده و مشکلی برای ارسال فرش دستباف به این کشور و کشورهای اروپایی وجود ندارد. وی مشکل اصلی صنعت فرش دستباف را قیمت تمام شده برای تولیدکننده و تورم داخلی عنوان کرد و افزود: ۸۰ درصد هزینه تولید یک فرش دستباف مربوط به مزد بافنده است و هر سال نیز این رقم افزایش می‌یابد. رییس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تهران تصریح کرد: افزایش سالانه مزد کارگر و همچنین تورم داخلی به طور طبیعی منجر به افزایش هزینه و قیمت تمام شده تولید فرش دستباف می‌شود. عراقچی با بیان اینکه امروز در بازار جهانی با رقبای متعددی چون هند، پاکستان و افغانستان روبه‌رو هستیم اظهار کرد: در این کشورها به دلیل وجود نیروی کار ارزان، قیمت نهایی فرش دستباف بسیار ارزان‌تر است. وی با تاکید بر اینکه فرش دستباف دو نوع متفاوت هنری و تجاری - صنعتی دارد، افزود: در زمینه فروش فرش‌های دستباف هنری و گران‌قیمت مشکلی وجود ندارد و رقیبی نداریم اما مشکل اصلی ما در زمینه فروش فرش‌های دستباف تجاری و ارزان قیمت است. عراقچی گفت: عمده مشکل ما فروش فرش‌های تجاری ـ صنعتی در بازارهای جهانی است. برای مثال بازار این نوع فرش در امریکا در اختیار هندوستان است و بازرگانان این کشور محصولات خود را با نصف قیمت کنونی ما عرضه می‌کنند. رییس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تهران با تاکید بر نقش حمایتی دولت در زمینه صادرات فرش دستباف تجاری به بازارهای جهانی خاطرنشان کرد: دولت در سال‌های گذشته جوایز صادراتی برای صادرکنندگان فرش درنظر گرفته بود که حدود ۵ سال است پرداخت نمی‌شود و البته براساس قول‌های دولتمردان قرار است دوباره به صادرکنندگان برتر پرداخت شود. تنها درصورت حمایت همه‌جانبه دولت از صادرکنندگان و فروشندگان است که می‌توانیم بازارهای از دست رفته فرش دستباف ایرانی در اروپا و امریکا را پس بگیریم. عراقچی با اشاره به اینکه در بازارهای داخلی نیز به سبب بالا بودن قیمت با مشکل مواجه هستیم تصریح کرد: اغلب افرادی که در داخل کشور فرش‌های دستباف را خریداری می‌کنند از انگیزه‌های صادراتی برخوردارند. البته بخشی از خریداران داخلی نیز افرادی هستند که می‌خواهند فرش‌های دستباف کهنه خود را با فرش‌های نو جایگزین کنند. در گذشته فرش‌های کهنه و استفاده شده دستباف نسبت به فرش‌های نو از قیمت بالاتری برخوردار بودند اما در شرایط کنونی فرش‌های جدید قیمتی ۲ تا ۳ برابر فرش‌های دستباف کهنه دارند. رییس اتحادیه فروشندگان فرش دستباف تهران خاطرنشان کرد: با توجه به وجود سایر کفپوش‌ها در بازار، قیمت این نوع فرش نیز باید در محدوده معقولی قرار داشته باشد.
گشایش قفل صادرات فرش دستباف
رییس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان فارس نیز با بیان اینکه اجرایی شدن برجام، امیدهای تازه‌ای برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان فرش دستباف در کشور ایجاد کرده، گفت: براساس آمار قبل از تحریم ۴۰ درصد از صادرات فرش ایران به ایالات متحده انجام می‌شد و با برداشته شدن تحریم‌ها شاهد صادرات ۹ میلیون و ۴۰۰ هزار دلاری فرش به امریکا بودیم.
مجید عباسی به باشگاه خبرنگاران جوان، گفت: به طورقطع برجام اتفاق بسیار امیدبخشی برای تجارت و صادرات فرش ایران بوده و در مدت کوتاه پس از اجرایی شدن آن شاهد رونق بازار صادرات و در نتیجه افزایش تولید در کشور بوده‌ایم. وی با بیان اینکه هنوز گره‌هایی بر سر راه برجام وجود دارد، افزود: در سال‌های گذشته هند و پاکستان توانستند با شناخت صحیح و بازاریابی و همچنین قیمت تمام شده پایین‌تر تبدیل به رقبای اصلی ما در بازارهای جهانی فرش به‌ویژه امریکا شوند. رییس اداره فرش سازمان صنعت، معدن و تجارت استان فارس ادامه داد: با تلاش مداوم و بازاریابی مناسب در آینده می‌توانیم جایگاه پیشین خود را در صادرات بازیابیم زیرا این کشورها نتوانسته‌اند کیفیت فرش ایران را تقلید کنند. عباسی تصریح کرد: با اجرایی شدن برجام نور امید تازه‌ای به بخش صادرات فرش دستباف و تولیدکنندگان این حوزه تابیده شده تا با امید بیشتر و برنامه‌ریزی مدون، به فتح بازارهای جهانی چشم بدوزند. عباسی با اشاره به رتبه دوم استان فارس در تولید فرش تصریح کرد: از آنجایی که سامانه ثبت صادرات در اختیار گمرک است و آنها دید ملی به موضوع صادرات فرش دارند، آماری از صادرات فرش استان‌ها از جمله استان فارس در دست نداریم. استان فارس در دهه ۸۰، تجربه صادرات ۹۰ میلیون دلاری فرش در سال را داشته اما در حال حاضر به دلیل اینکه بسیاری از بازرگانان، فرش‌های این استان را به استان‌های دیگر برده و از طریق گمرک آنجا صادر می‌کنند نتوانسته‌ایم آمار دقیقی را استخراج کنیم.
پای لنگ بازاریابی در صادرات فرش
یک نماینده مجلس شورای اسلامی نیز درباره وضعیت بازار فرش می‌گوید: پیش از افزایش تولید فرش، باید به فکر ایجاد بازارهای جدید و مستعد جهانی باشیم. محمد مهدی زاهدی، در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان درباره مشکلات پیش روی صادرات فرش ایرانی، در گفت‌وگو با باشگاه خبرنگاران جوان اظهار می‌کند: دارهای قالی غیراستاندارد، نامرغوب بودن کیفیت مواد اولیه و نبود نهادی پیگیر برای ارائه مواد مرغوب و باکیفیت به قالیبافان و تولیدکنندگان از جمله مشکلات این بخش به شمار می‌رود. وی تصریح می‌کند: علاوه‌بر این ضعف بازاریابی جهانی، نبود تولید انبوه از یک نقشه خاص و نبود معافیت‌های مالیاتی از دلایل رکود صادرات فرش در سال‌های اخیر است. اگر می‌خواهیم نگاه صادراتی به فرش دستباف داشته باشیم به‌طور قطع تنها راه‌حل موجود بازاریابی است زیرا بازارهای قدیمی توان رقابتی خود را از دست داده‌اند و لازم است با شناخت فرهنگ جهانی این توان را تقویت کرده و با قوای جدید وارد بازارهای دنیا شویم.
منبع: صمت
