به گزارش اتاق خبر، همچنین گفته بود سهم تولید داخل از نظر ریالی در حال افزایش است، به عبارتی در سال ۹۴ حدود ۷۰ درصد بازار، تولید داخل بوده و در سال ۹۱ زیر ۶۰ درصد، که نشان‌دهنده در حال پیشرفت بودن صنایع داروسازی کشور است. امیدواریم در آینده سهم صنایع داروسازی از این هم بالاتر رود به نحوی که هدف برنامه ششم توسعه که دستیابی به ۷۵ درصد ارزش بازار تولید داخل باشد، تا پایان همین دولت اجرایی شود. در دو سال اخیر واردات دارو بسیار خوب بوده و حداقل وابستگی به واردات دارو را داشته‌ایم که قابل مقایسه با سال ۹۱ نیست و هم‌اکنون وضعیت بسیار مطلوب است که نشان می‌دهد ما اجازه نداده‌ایم بازار دارویی به طور کامل دراختیار شرکت‌های وارداتی باشد.
دستیابی به این نقطه برای صنایع داروسازی ایران اهمیت بسیاری دارد و اگر تولیدکنندگان بتوانند ۷۵ درصد از ارزش تولید را از آن خود کنند، به عبارتی صنعت داروسازی را ۵ سال از تحلیل‌ها و توقع‌ها جلوتر برده‌اند. بر این اساس طبیعی است که موانع و مشکلاتی هم پیش روی این صنعت در کشور وجود داشته باشد. رهبر مژدهی‌آذر، رییس انجمن علمی داروسازان در این زمینه به پرسش‌های صمت پاسخ داد. در ادامه متن کامل این گفت‌وگو را می‌خوانید:
آیا ایران می‌تواند تا پایان سال ۹۵ به هدفی که در تولید دارو برای پایان برنامه ششم توسعه درنظر گرفته دست‌یابد؟
وضعیت تولید دارو در داخل کشور به طور نسبی مطلوب است اما موضوع این است که به طور تقریبی ارزش داروهای وارداتی به اندازه ارزش داروهای تولیدی است. بر این اساس برای دستیابی به ارزش ۷۵ درصد از بازار دارو در داخل کشور دو سیاست باید درپیش گرفته شود. نخست آنکه توان تولید دارو در داخل کشور افزایش یابد و دوم اینکه بتوانیم به میزان حدود ۷۵ درصد از ارزش داروهای وارداتی را در داخل تولید کنیم.
در چه شرایطی ایران می‌تواند این دو سیاست را تا پایان سال ۹۵ اجرایی کند؟
در شرایط کنونی نمی‌توان به طور دقیق پیش‌بینی کرد که میزان تولید دارو تا پایان سال چقدر خواهد بود و آیا ۷۵ درصد ارزش به‌دست می‌آید؟ اما موضوعاتی در این زمینه وجود دارد که می‌تواند دسترسی به این نقطه را برای صنایع داروسازی کشور تسهیل کند. یکی از الزامات این کار در کشور افزایش حجم صادرات دارو است. اگر ایران در این زمینه نتواند به صادرات مورد نیاز دست یابد و سیاست‌های تولید بر اساس نیاز داخل کشور طرح‌ریزی شود، به طور قطع با مشکلاتی روبه‌رو خواهیم بود. اکنون بخشی از کارخانه‌های داخل کشور به دلیل مشکلات اقتصادی با ظرفیت کامل فعالیت نمی‌کنند. برای دستیابی به این میزان از تولید باید ابتدا از ظرفیت‌های موجود استفاده کرد. در صورتی تولید دارو تا پایان سال ۹۵ به هدف برنامه ششم توسعه دست می‌یابد که از تمام ظرفیت‌های تولیدی داخل کشور استفاده شود. در شرایط کنون، رسیدن به این نقطه غیرمنطقی و غیرواقعی نیست اما الزاماتی دارد که باید آنها را رعایت کرد تا بخش خصوصی بتواند با قدرت بیشتری به تولید بپردازد.
الزاماتی که رعایت آنها به تولید بیشتر دارو کمک می‌کند، چیست؟
یکی از الزامات در زمینه افزایش تولید، تقویت بخش تحقیق و توسعه (آرانددی) است. اکنون براساس قوانین موجود نیم درصد از کل سرمایه کارخانه‌ها باید صرف تحقیق و توسعه شود. این مقدار برای تحقیق و توسعه در صنعت دارو مقدار قابل توجهی نیست. در شرایط کنونی بسیاری از کشورهای دنیا برای تحقیق و توسعه در صنعت دارو هزینه‌های بسیاری صرف می‌کنند و ایران با این بودجه برای تحقیق و توسعه در داروسازی نمی‌تواند با آنها به رقابت پردازد.
یکی از صنایعی که در پساتحریم می‌تواند به رشدی مناسب برسد، داروسازی است. تاکنون در این زمینه چه دستاوردهایی کسب شده است؟
صنعت داروسازی می‌تواند از شرایط اقتصادی بدون تحریم بهره‌های بسیاری داشته باشد اما برخی مشکلاتی که هنوز وجود دارد باعث می‌شود سهم این صنعت از برجام به اندازه دیگر صنایع باشد. تاکنون اقداماتی در این زمینه انجام شده و شرایط تولید دارو برای برخی از واحدهای تولیدی به دلیل برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی راحت‌تر شده است. با این حال تغییری که پیش‌بینی می‌شد هنوز دیده نشده و به‌نوعی شرایط تولید به دلیل برداشته شدن تحریم‌های اقتصادی تغییر چندانی نکرده است. نمی‌توان داروسازی را به عنوان یک صنعت خارج از شرایط کلی تولید در ایران دید. با وجود اینکه صنعت داروسازی دارای مزیت‌های بسیاری است اما هنوز از شرایط کلی تولید در کشور تبعیت می‌کند.
یکی از موضوعاتی که می‌تواند به سرمایه‌گذاری خارجی در زمینه تولید دارو کمک کند، آماده‌سازی صنایع برای جذب سرمایه‌گذار خارجی است. جذب سرمایه‌گذاران خارجی برای تولید مشترک نیازمند ایجاد برخی زیرساخت‌ها در ساختار تولید و قوانین تولید است. اکنون یکی از بزرگترین موانع سرمایه‌گذاری وجود برخی قوانین مزاحم است. دولت می‌تواند با برداشتن این قوانین و تسهیل سرمایه‌گذاری زیرساخت‌های اداری و قانونی را برای جذب سرمایه‌گذار فراهم کند.
اکنون چه موانعی برای سرمایه‌گذاری در صنعت داروسازی کشور وجود دارد؟
بخش قابل توجهی از موانع سرمایه‌گذاری در این صنعت شامل موانعی است که برای سرمایه‌گذاری در سایر بخش‌ها در کشور وجود دارد. بروکراسی، در برخی زمینه‌ها فساد اداری، نحوه دریافت مالیات و از این قبیل مشکلات اکنون باعث استقبال نکردن بخش خصوصی از سرمایه‌گذاری در کشور است. متاسفانه یکی از مشکلات در صنعت داروسازی، فرارهای مالیاتی است. در سال‌های گذشته برخی از واحدها از مالیات فرار کرده‌اند. این موضوع برای دیگر تولیدکنندگان مشکلاتی را ایجاد کرده است. مالیات به عنوان یکی از بخش‌های هزینه‌ای در واحدهای تولیدی مطرح است.
زمانی که یک واحد این هزینه را پرداخت نمی‌کند و با تخلف می‌تواند مالیات کمتر بپردازد، هزینه‌های خود را کاهش داده و در این صورت می‌تواند در رقابت‌پذیری تولیدات قوی‌تر عمل کند. این در حالی است که دیگر تولیدکنندگان مالیات پرداخت کرده‌اند و نمی‌توانند هزینه این بخش را کاهش دهند. در این حالت طبیعی است که فرار مالیاتی به دیگر تولیدکنندگان آسیب‌های بسیاری وارد کند.
موضوع کیفیت در تمام محصولات تولیدی با اهمیت است اما در تولید دارو استاندارد نقش مهم‌تری دارد. استانداردهای ایران در تولید دارو نسبت به دیگر کشورها چگونه است؟
کیفیت، موضوعی است که در هیچ محصولی نهایت ندارد و همیشه این ظرفیت وجود دارد که محصولات را با کیفیت بیشتری تولید کرد. بر این اساس نمی‌توان برای استاندارد سقفی درنظر گرفت. به این دلیل در دنیا استاندارد را به حداقل‌ها محدود می‌کنند. در ایران خوشبختانه داروهای تولید شده، از مرز حداقل‌های استاندارد جهانی عبور کرده و قابل دفاع هستند. اکنون تولیدکنندگان دارو، این محصول را به چندین کشور صادر می‌کنند. درصورتی که استانداردهای جهانی در تولید دارو رعایت نشود، علاوه بر اینکه نهادهای نظارتی در داخل کشور جلوی تولید را می‌گیرند، ظرفیت صادرات آن وجود نخواهد داشت و نمی‌توان این محصولات را به دیگر کشورها صادر کرد. صادرات محصولات صنایع دارویی یکی از شاخص‌های تولید باکیفیت دارو در داخل کشور است. در تولید دارو علاوه بر اینکه برخی از نهادهای داخلی نظارت دارند، نهادهای بین‌المللی نیز نظارت‌هایی دارند و در صورتی که استانداردهای لازم در تولید دارو رعایت نشود، نهادهای بین‌المللی می‌توانند تولید محصولات غیراستاندارد را متوقف کنند.
فضای رقابتی در تولید دارو چقدر می‌تواند بر رشد این صنعت در کشور تاثیر داشته باشد و این فضا تا چه میزان اکنون در داخل کشور وجود دارد؟
متاسفانه یکی از خلأهای این صنعت، نبود فضای مناسب رقابتی در کشور است. این در حالی است که تولیدکنندگان بسیاری در کشور وجود دارند اما فضای تولید دارو در کشور رقابتی نیست. دولت در این زمینه می‌تواند با ارائه مشوق‌ها این فضا را در تولید دارو ایجاد کند. در صورتی که فضای تولید دارو در کشور رقابتی شود طبیعی است که بخش قابل توجهی از مشکلات این صنعت در کشور از بین برود.
منبع: صمت
