با توجه به مشتریان زیاد در حوزه معدن و صادرات مواد خام معدنی که می تواند جایگزین مناسبی برای صادرات نفتی باشد، آیا فروش مواد خام در شرایط فعلی به صلاح است؟
طبق سیاست های کلی ابلاغ شده خام فروشی بابت کاهش ارزش افزوده ای که در مواد معدنی ایجاد می کند مردود شمرده شده است، به عنوان مثال در بحث صادر سنگ آهن برنامه بلند مدت مصوب کشور برای فولاد بین 40 الی 55 درصد است و این آمار از نظر کارشناسان 40 درصد می باشد که در هر دو صورت با کسری سنگ آهن مواجه خواهیم شد، با توجه به این مثال باید در نظر گرفت که در دراز مدت با سرمایه گذاری در کارخانه های سرمایه بر و دیر بازده در صورت مواجه شدن با کمبود مواد خام، کشور چه سرمایه ملی را از دست می دهد.
علی رغم اینکه ممکن است خام وفروشی در برخی موارد به نفع برهه هایی از زمان باشد ولی در دراز مدت سیاست خام فروشی به نفع کشور نیست، در بسیاری از صنایع، از چشم اندازی که برای کشور طراحی شده عقب مانده ایم، باید سعی در جبران این عقب ماندگی شود تا بتوان این مواد خام را با ارزش افزوده به فروش رساند.
مذاکرات انجام شده با کشورهای روسیه، آلمان و جمهوری چک چه نتایجی در بخش معدن داشته است؟
بازخورد و نتایج ملموسی را از این مذاکرات شاهد نبوده ایم، درخواست هایی برای بسیاری از مواد که مورد نیاز کشورهای مختلف است وجود دارد ولی سازمان دهی برای فروش آن نشده است، شاید این مذاکرات باعث شود که بتوانیم سازمان دهی های لازم را ایجاد کرده و بر اساس الویت های کشور نیاز کشورهای متقاضی را تامین نماییم.
مذاکراتی که انجام می شود باید به صورتی باشد که مصالح کشور نیز در نظر گرفته شود، در بخش مواد معدنی در حال حاضر شاهد اتفاقات خوبی هستیم، سازماندهی هایی در رابطه پهنه بندی ها و نوع موادها در حال ایجاد است که می تواند برای کشور ارزش افزوده ایجاد نماید و به طور کلی رفع محدودیت ها در پهنه بندی معادن ضروری است. یکی از مشکلاتی که در حال حاضر شاهد آن هستیم تغییر مکرر پهناهایی است که محیط زیست و منابع طبیعی اعلام می کند و این مسئله باید برنامه ریزی شود.
در حال حاضر چند درصد از مواد خام استخراج می شود؟
زمانی می توان به این سوال پاسخ قطعی داد که تمام مناطق اکتشافی کشور قطعی شده باشد، در حال حاضر حدود 5000 معدن در کشور وجود دارد که نیمی از آن ها در حالت تعطیل و نیمه تعطیل قرار دارد و در این وضعیت نمی توان آمار درستی از استخراج معادن داد، صورت کسر بدین صورت است که ما می دانیم کشور از لحاظ مواد معدنی دارای چه موادی است ولی نمی دانیم مقادیر و ذخیره قطعی این مواد به چه اندازه است.
به نظر شما در حال حاضر استخراج از معادن به صورت مطلوب صورت می گیرد؟
نقش معدن قطعا می تواند در تولید ناخالص ملی خیلی بیشتر باشد، قرار بود در این دوره نقش صنعت و معدن طبق برنامه توسعه پنجم 25 درصد از تولید داخلی کشور باشد که اکنون در دوره برنامه ششم به 14 درصد رسیده است، این مسئله نشان می دهد که در بخش معدن به چه میزان از برنامه عقب هستیم.
پهنه بندی معادن اقدام درستی است ولی هر معدن کاری که این اکتشافات را انجام می دهد بعد از مدتی متوجه می شود که پهنه بندی ها توسط محیط زیست و معادن طبیعی عوض شده است، برای مثال در 2000 کیلومتر اکتشاف که پروسه طولانی است و چندین سال انجام آن طول می کشد، در طی سال های بعد معدن کار متوجه می شود که نیمی از موادی که باید اکتشاف شوند جزو معادن طبیعی و محیط زیست شده است و معدن کار قابلیت اکتشاف خود را از دست می دهد.
چه اقداماتی برای حل مشکلات این چنینی باید در نظر گرفت؟
برای برطرف کردن این مشکل باید سازمان محیط زیست و جنگل بانی پهنه و شرایطی را با معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت توافق کند تا این تغییرات صورت نگیرد تا تکلیف معادن کشور روشن شود.
گفت و گو از نیلوفر فلاح
