یک اقتصاددان معتقد است زمانی می توان به مردم گفت که از خرید کالای گران شده دست نگه دارند که اطمینان و ثبات اقتصادی کافی برای واکنش درست به تغییر قیمت‌ها ایجاد شده باشد.
دکتر بیژن بید‌آباد در گفت‌وگو با ایسنا، در مورد نحوه‌ی رفتار مصرف‌کنندگان در مقابل افزایش غیراصولی و یکباره سطح قیمت‌ها اظهار کرد: در اغلب کشور‌های جهان، مردم نسبت به پیش‌بینی و ارتباط با قیمت آتی کالاها رفتار مشخصی دارند، به‌طوری که در برخی از جوامع که اتحادیه مصرف‌کنندگان قوی و تشکل‌های مردمی فعال است، مردم با هدایت از سوی این تشکل‌ها برای مدتی خرید کالای گران شده را محدود می‌کنند که در نهایت با کاهش تقاضا و اعمال فشار بر عرضه‌کننده، وی در جهت تنزل قیمت حرکت می‌کند.
وی افزود: در برخی جوامع نظیر ایران که تشکل مصرف‌کنندگان وجود ندارد و حمایت‌های کمتری از عامه مردم انجام می‌شود، مردم را نمی توان در نوع واکنش نسبت به تغییر قیمت‌ها مقصر دانست چراکه آنها نیز برای حفظ قدرت خرید خود سعی می‌کنند تا با خرید و انبار کالاهایی که انتظار افزایش قیمت در آنها وجود دارد، از ضرر مالی پیشگیری کنند.
بید‌آباد با بیان این‌که اگر روند افزایش قیمت‌ها یکنواخت باشد، افزایش موجودی کالا نزد مردم در دوره بعد حتی سبب کاهش نسبی قیمت نیز خواهد شد، بیان کرد: این درحالی است که در شرایط کنونی کشور که روند روبه افزایش قیمت را تجربه می‌کند این اطمینان درهمگان القاء شده که مقامات مدیریتی و پولی توان کافی برای کاهش یا تثبیت قیمت‌ها را در آینده ندارند که این، بی‌اعتمادی را در بین مردم افزایش می‌دهد و بی‌تاثیر در نحوه خرید شان نیست.
او ادامه داد: در شرایطی که علاوه به سطح تورم فزاینده، نرخ تورم نیز روند صعودی داشته و روند سطح عمومی قیمت‌ها از حالت خطی با شیب مثبت به طور نمایی در‌آمده است تمایل مردم برای حفظ قدرت خرید نیز به مشکل تصاعدی افزایش یافته است.
این کارشناس همچنین به تاثیر گفته‌های مسوولین در تغییر روند جریان خرید مصرف‌کنندگان اشاره کرد و توضیح داد: باید اذعان کرد که اخبار ناشی از سخن مقامات اقتصادی و سیاسی کشور در مورد نحوه‌ی کنترل بازار‌ها و سیاست‌گذاری‌های اقتصادی نقش مهمی در تصمیم‌گیری مردم در مقابل نوسانات اقتصادی دارد. به عنوان مثال وقتی در بودجه از افزایش یارانه‌های نقدی صحبت می‌شود ناخواسته تفکر مردم به سمت افزایش قیمت‌ها در سال آینده سوق پیدا می‌کند و بازار خودبه‌خود تعادل خود را از دست می‌دهد، چرا که هر فردی تلاش می‌کند تا با خرید کالای مورد نیاز بتواند بخشی از قدرت خرید خود را حفظ کند.
این اقتصاددان در ادامه با بیان این‌که گاهی افزایش قیمت کالا و تغییر نسبی آن با توجه به سلیقه و آداب و سنن جامعه در زمان‌های خاص انجام می‌شود، افزود: به عنوان نمونه ملزومات نوروز در مقطع اسفند‌ماه معمولا قیمت‌های نسبی را به سوی کالاهایی که مصرف بیشتری در این ایام دارد تغییر می‌دهد که در بسیاری از کالاها از جمله آجیل به وضوح قابل مشاهده است که این امر هر ساله وجود دارد، چرا که نوع عادت و سنن ایرانیان ایجاب می‌کند که درآمد‌ها و پاداش‌های سالانه همواره در پایان سال سبب افزایش سطح عمومی قیمت‌ها شود که نمی‌توان در این رابطه مردم را چندان مقصر دانست.
بید‌آباد یادآور شد: با وجود تمامی مسائلی که در مورد نحوه رفتار مردم در زمان خرید کالا چه در هنگام گران و یا ارزانی وجود دارد، اما باید توجه داشت که نوع سیاست‌گذاری و برخورد مسوولین است که نوع واکنش را تعیین می‌کند؛ از این‌رو قبل از اصلاح رفتار مردم، مقامات اجرایی و اقتصادی باید با کنترل اقتصاد و ایجاد در آن ثبات شرایط را به گونه ای فراهم کنند تا مردم با اطمینان کامل، برای مصارف خود تصمیم‌گیری کنند.
