در ماه‌های اخیر بازار مسکن شوک‌های بزرگی را تجربه کرده؛ به‌گونه‌ای که در سال گذشته و همزمان با تحولات بازار ارز، مسکن انفجاری عظیم داشت. در نگاه اول شاید بتوان گفت به‌دلیل تاثیرات زنجیروار تحولات اقتصادی بر همدیگر در صورت هر تغییر و تحولی بر یکی از عناصر بازار سرمایه بی‌تردید بقیه هم متاثر گشته و در برخی موارد هم بازارهای مختلف وارد رقابت با هم می‌شوند. از سوی دیگر از آنجا که بازار مسکن در جامعه ما به‌عنوان یک کالای سرمایه‌ای به آن نگاه می‌شود، به همین خاطر این بخش از جامعه همیشه خود را در معرض نوسانات دیگر بازار‌ها قرارداده تا جایی که اغلب دنباله‌روی دیگران بوده است. بازار مسکن در ایران حرکت‌های سینوسی داشته و هرچند سال یکبار اوج ناگهانی گرفته و با توجه به سیاست‌های جاری کشور و عرضه و تقاضای جامعه، به یک مرحله تثبیت جدید از نظر قیمت می‌رسد. البته به‌دلیل کشش همیشگی مردم به زمین و مسکن برخی از کسانی که در این بازار دست دارند همیشه سعی در ایجاد التهاب و بحرانی‌کردن این فضا داشته تا قیمت‌ها افزایش‌یافته و در نتیجه آنها به سود بیشتر برسند. علاوه‌بر اینها میزان نقدینگی و نحوه گردش آن از جمله عوامل موثر در فراز و نشیب‌های بازار مسکن بوده تا آنجا که این حضور توانسته در چند مرحله تاکنون موجب افزایش لجام‌گسیخته قیمت‌ها شده و این بازار را آشفته سازد. سیاست‌های دولت نیز از دیگر عناصر مهم تاثیرگذار بر فضای بازار مسکن است تا جایی که بهره‌گیری از تسهیلات، ارائه وام‌های بهینه و وارد‌کردن سرمایه مناسب در این بخش توانسته در برخی موارد این بازار را مدیریت کنند ولی در برخی مواقع هم بدون داشتن هرگونه مداخله مدیریتی و پولی این بازار را رهاکرده تا خودبه‌خود به آرامش برسد که این نیز بسیار هزینه‌ساز بوده است. ورود بخش‌های مختلف اقتصادی به بازار مسکن نیز از جمله دردسرهای آن است که باعث فضای رقابت مخرب و در نتیجه آغاز یک رالی با سرعت بالا در حوزه قیمت شده که این فضا اکنون نیز ادامه داشته است. از عوامل دیگر بسیار موثر در بازار مسکن عوامل روانی جامعه است که در آن مردم به انواع و اقسام شایعات و یا حالات انتظار توجه‌کرده و به‌نوعی ضمن کلیدزدن یک رقابت پنهان در بخش قیمت در عمل کار خاصی انجام نمی‌شود ولی حوزه قیمت مسکن از حالت تماشا و انتظار صاحبان و مشتریان مملو می‌شود و این وضعیت نقطه آغاز طوفانی قیمت‌هاست که این امر مدتی است جامعه بدان دچار گشته است. در نقطه پایانی نیز برخی مردم با حساب احتمال و اقدامات غیر‌قابل پیش‌بینی چنین وانمود می‌کنند تحولاتی با قید شاید و باید مطرح است و تاثیرات این موضوع بر بازار مسکن در حد تصور تاکنون باقی مانده که البته این بخش بیشتر به مسائل حوزه سیاست به‌ویژه سیاست‌های بین‌المللی مربوط می‌شود. سخن آخر اینکه ما در ماه‌های گذشته با یک شوک بزرگ قیمت در حوزه مسکن مواجه بودیم که حداقل تا دو برابر قیمت در مدت مشابه سال گذشته رشد داشته ولی اینک بازار در شوک روانی اما و اگر مردم به‌سر می‌برد و همه به‌نوعی منتظر یک حادثه هستند؛ اقدامی که کسی نمی‌داند چیست و نهایت آن چگونه است، شاید اصلا چیزی نباشد و برخی عوامل سوداگر بازارگرمی می‌کند و شاید هم مشکلات اقتصادی پیش روی هزینه‌های خود را بر مسکن خراب کند که در آن صورت تدبیر و هنر مردان حوزه سیاست و اقتصاد را جامعه انتظار می‌کشد ولی هرچه هست این حالت صبر و انتظار خیلی سخت است.
* کارشناس مسائل اقتصاد سیاسی
