به گزارش اتاق خبر، اين نگراني در گزارش اخير سازمان اوپک که به‌وضوح مشاهده مي‌شود و اين سازمان در تحليلي بدبينانه نسبت به آينده پيش‌بيني کرده است که تا پنج سال ديگر روزانه بيش از دو ميليون بشکه نفت از سهم صادراتي خود را از دست خواهد داد. در اين زمينه «آرمان ملي» گفت‌وگويي با رضا پديدار، رئيس کميسيون انرژي و محيط‌زيست اتاق بازرگاني تهران، انجام داده است که در ادامه مي‌خوانيد.

اوپک در گزارش اخير خود پيش‌بيني کرده است که تا پنج سال ديگر بخشي از سهم خود را به دليل رشد توليد نفت شيل آمريکا، در بازار از دست خواهد داد. آيا شما اين موضوع را تاييد مي‌کنيد؟

اوپک به‌عنوان يک سازمان بين‌المللي هر از گاهي گزارش‌هايي منتشر مي‌کند. البته گزارش اخير اين سازمان را نمي‌توان چندان مبتني بر واقعيت دانست. چراکه اکنون جمعيت جهان رو به افزايش بوده و رشد فزاينده تکنولوژي نيز از اتفاقات اجتناب‌ناپذيري است که خود نياز به انرژي‌هاي مختلفي ازجمله نفت دارد. اما نکته مهم‌تر به گسترش رفاه‌طلبي جامعه جهاني بازمي‌گردد که تمامي اينها ميزان مصرف انرژي را در سطح جهان افزايش مي‌دهد. به‌طور طبيعي در سال 2019 ميزان مصرف نفت خام از مرز 96 ميليون بشکه در روز عبور کرده و پيش‌بيني مي‌شود در سال آينده ميلادي به بيش از 100 ميليون بشکه هم برسد.

البته در اين بين جهان به سمت استفاده از انرژي‌هاي ديگر پيش مي‌رود. آيا ممکن است به‌‌دنبال اين اتفاق سهم اوپک از سبد مصرف کاهش يابد؟

انتظار مي‌رود که تا شش سال ديگر، يعني در سال 2025، انرژي‌هاي جايگزين، ازجمله انرژي‌هاي تجديدپذير، حداکثر هفت درصد سبد مصرف انرژي را تشکيل دهد. بدين معنا که 93 درصد سبد مصرف را همچنان انرژي‌ فسيلي و هيدروکربني تشکيل خواهد داد. بنابراين روند صعودي مصرف، افزايش توليد را مي‌طلبد و اوپک هم مي‌تواند بخشي از تقاضاي بازار را پوشش دهد. در اين زمينه آژانس بين‌المللي انرژي گزارش تحليلي قابل‌توجهي را منتشر کرده است که بسياري از مراجع علمي آن را تاييد کرده‌اند؛ اين گزارش نشان مي‌دهد که تا سال 2035 تقاضاي نفت روند افزايشي دارد و از اين سال تا 2040 تقاضا ثابت مي‌ماند و از آن پس ممکن است روند مصرف قدري کند شود و از اين رو، به نظر مي‌رسد سازمان اوپک قدري شتابزده به ارائه گزارش اخير خود پرداخته است. البته انرژي‌هاي تجديدپذير به دليل اينکه نياز به فناوري گران دارند هنوز هم عموميت پيدا نکرده‌اند و همچنان به‌صورت محدود از اين انرژي‌‌ها استفاده مي‌شود. اگر نگاهي خوش‌بينانه داشته باشيم، شايد بتوان گفت بين سال‌هاي 2030 تا 2040 سهم اين انرژي‌ها در سبد مصرفي جهان به 9 درصد برسد. در کنار اين، نبايد فراموش کرد نوع تکنولوژي که براي توليد انرژي‌هاي تجديدپذير به کار مي‌رود به دليل عارضه‌هايي که ايجاد کرده‌اند، ممکن است عمر و دوام چنداني نداشته باشند و صنايع دوباره به استفاده از سوخت هيدورکربني روي آورند. به‌رغم برنامه‌ريزي‌هايي که به‌دنبال «پيمان پاريس» براي جلوگيري از مصرف سوخت‌هاي کربني تنظيم کرده و حتي براي آن جرائمي در نظر گرفته‌اند، ولي هنوز با توجه به نياز جامعه جهاني و عدم‌دسترسي به انرژي‌هاي گران، نمي‌توان بااطيمنان سوخت‌هاي هيدروکربني را کنار گذاشت. حال اگر تمامي اطلاعات و آماري که مراکز معتبر منتشر کرده‌اند را کنار هم قرار دهيم به نظر مي‌رسد گزارش آژانس بين‌المللي انرژي منطقي‌تر و مستدل‌تر از ساير گزارش‌هاست. البته ساير مراکز هم بر روند افزايشي تقاضا براي نفت خام را تاييد مي‌کنند.

البته در چند سال اخير بحث بهينه‌سازي مصرف هم مطرح شده است.

از حدود 200 کشوري مستقلي که در جهان هستند، فقط 29 کشور توانايي توليد نفت خام دارند. حال بعيد به نظر مي‌رسد که بيش از 170 کشور به يکباره بخواهند به استفاده از انرژي تجديدپذير روي آورند و حتي به اين توانايي دست پيدا کنند. امروزه صنايع مس، فولاد، خودروسازي، برق، تاسيسات فني و تخصصي و ... هم نتوانسته‌اند که خود را بي‌نياز از انرژي هيدروکربني کنند. حال زماني که از بهينه‌سازي مصرف سوخت صحبت به ميان مي‌آيد نبايد تصور کرد که کشورها به سمت بي‌‌نيازي حرکت مي‌کنند؛ اين بهينه‌سازي در کل دنيا دو درصد است. اين عددي نيست که بخواهد روي مصرف نفت تاثير بسزايي بگذارد. نهايت بهينه‌سازي اين است که افراد به‌جاي لامپ‌هاي معمولي، به استفاده از لامپ‌هاي LED Ñæí ÂæÑÏåÇäÏ. ÍÇá ä˜Êå Çíä ÇÓÊ ˜å ÖÑíÈ ãÕÇÑÝ ÎÇäí¡ ÇÏÇÑí¡ Úãæãí æ ... ÏÑ ãÞÇÈá ÖÑíÈ ãÕÑÝ ÕäÇíÚ ÚÏÏí äíÓÊ. ÏÑ æÇÞÚ äÓÈÊ ãÕÇÑÝ ÕäÚÊí Èå ÓÇíÑ ãÕÇÑÝ 80 Èå 20 ÏÑÕÏ ÇÓÊ.

به نظر مي‌رسد که سازمان اوپک بيش از آنکه نسبت به کاهش توليد خود نگران باشد، از روند صعودي توليد نفت آمريکا ترس دارد. طوري‌که پيش‌بيني کرده‌اند توليد نفت سبک آمريکا در سال 2024 به مرز 17 ميليون بشکه در روز خواهد رسيد. آيا توليد نفت شيل ايالات متحده سياست‌هاي اوپک را نقش بر آب مي‌کند؟

امروز آمريکا بيشترين استفاده را از منابع خود مي‌کند و اين امر بيش از آنکه جنبه توليدي و اقتصادي داشته باشد، ريشه در مسائل سياسي دارد. بله ممکن است اين توليدات به 17 ميليون بشکه در روز هم برسد، اما از طرف ديگر سريع‌تر به پايان عمر منابع خود نزديک مي‌شود؛ زيرا اين منابع عمر پايدار ندارند و در بازه 30 تا 40 ساله به پايان مي‌رسد. ولي آنها در حال برنامه‌ريزي براي استفاده از نيروهاي جايگزين هم هستند.

اين روزها بحث عضويت برزيل در اوپک هم مطرح است که ايران هم موضعي مثبت به اين اقدام دارد. برخي هم از اين موضوع به‌عنوان فرصتي طلايي ياد کرده‌اند. آيا عضويت برزيل در اوپک را مي‌توان فرصتي طلايي دانست؟!

خير؛ پيوستن يک کشور به اوپک فرصتي طلايي به حساب نمي‌آيد. به هر حال برزيل کشوري است که در روز حدود سه ميليون بشکه نفت توليد مي‌کند و بيشتر هم آن را به مصرف داخلي مي‌رساند. بخش ناچيزي از توليدات خود را نيز به کشورهاي آمريکاي جنوبي مي‌فروشد. به نظر مي‌رسد اين کشور پس از مدتي تبديل به واردکننده نفت شود و از حالا مي‌خواهد به مزاياي عضويت در اوپک استفاده کند. اين به معناي منافع اقتصادي است که مي‌تواند بازار جديدي را براي اوپک فراهم کند.