به گزارش اتاق خبر، برخي کارشناسان بازار، اين افزايش‌ها را نتيجه تحولات سياسي منطقه‌اي و بين‌المللي مي‌دانند و برخي ديگر نيز عوامل اقتصادي داخلي را اثرگذار ارزيابي کرده‌اند. با اين حال يک کارشناس بازار خودرو در گفت‌وگو با «آرمان‌ملي» مهم‌ترين عامل افزايش قيمت را کمبود عرضه عنوان و پيش‌بيني مي‌کند که در صورت تداوم اين روند، قيمت‌ها همچنان روي مدار افزايش باقي بمانند. مشروح گفت‌وگوي «آرمان‌ملي» با حسن کريمي‌سنجري را در ادامه مي‌خوانيد.
تحليل شما از علل روند افزايشي قيمت خودرو در هفته‌هاي اخير چيست؟
ما در سال 96، حدود يک ميليون و 400هزار خودرو شماره‌گذاري کرده بوديم؛ در حالي که در سال 97، کمتر از يک ميليون خودرو توليد کرديم و واردات هم ممنوع بوده است. در سال 98 نيز در مقايسه با سال 97، گمان مي‌کنم اوضاع توليد بدتر بوده است. ما در سال 97، ضمن ممنوعيت واردات، حدود 38درصد افت توليد داشته‌ايم. در سال 98 هم قطعا کاهش داشته‌ايم در حالي که تقاضا به دلايل مختلف افزايشي بوده است. وقتي اين دو بعد از بازار را کنار هم مي‌گذاريم و شرايط توليد را در شرکت‌هاي خودروساز در نظر مي‌گيريم، همچنين تورم عمومي جامعه، پيش‌بيني تورم آتي و شوک‌هاي سياسي و اقتصادي را نيز در کنار اين موارد قرار مي‌دهيم، همه اينها باعث مي‌شود که يک تورم انتظاري مثبت نسبت به آينده در اقتصاد پيش‌بيني شود. از طرفي عرضه خودرو به اندازه تقاضا نيست و از طرفي هم يک تورم عمومي در اقتصاد کشور وجود دارد که پيش‌بيني مي‌شود قيمت‌ها در آينده افزايشي باشند. از طرفي هم شرايط سياسي و اقتصادي مقداري دچار شوک‌هاي متعدد شده و همه اينها باعث مي‌شود که تقاضا براي خريد خودرو حتي بيش از گذشته افزايش يابد؛ در حالي که عرضه به اندازه نياز و به اندازه پاسخگويي به اين تقاضا وجود ندارد. شرکت‌هاي خودروساز هم در شرايط خوبي نيستند و به اندازه کافي نمي‌توانند نسبت به نياز بازار پاسخگو باشند. زنجيره تامين آنها آسيب ديده و نقدينگي آنها دچار مشکل است و همه اينها باعث مي‌شود که قيمت خودرو رو به افزايش باشد.
وزير صمت اخيرا گفته است که خودروسازان در حال افزايش توليدند. با توجه به توصيف شما از وضعيت توليد، اين اظهارات چقدر شعارگونه و چقدر واقعي‌ست؟
هر دوي اين احتمالات مي‌تواند درست باشد. وزير صمت مي‌تواند نرخ توليد را نسبت به سه ماه قبل در نظر بگيرد و بگويد توليد، افزايشي‌ست. اما اگر توليد را نسبت به سال 96 در نظر بگيريم ما در منطقه افت هستيم. اين در حالي‌ست که ميزان تقاضاي خودرو در کشور سالانه بالغ بر يک ميليون و 500هزار دستگاه است. بخشي از اين تقاضا از طريق واردات پاسخ داده مي‌شد که اکنون ممنوع است. توليد هم که کمتر از يک ميليون دستگاه است. يعني شما سالانه حدود 500هزار تقاضا را قدرت پاسخگويي نداريد. حتي اگر بخشي از اين تقاضا هم به دليل اينکه قدرت خريد کاهش يافته حذف شود، دست‌کم حدود 300هزار تقاضا همچنان در بازار بدون پاسخ مي‌ماند. اين باعث تورم قيمت خودرو مي‌شود. يعني ايشان ممکن است بگويند ما نسبت به ابتداي سال و شش ماه قبل در حال تلاش هستيم تا نرخ توليد را بالا ببريم. ولي من اين را با تقاضاي واقعي کشور مقايسه مي‌کنم که بالغ بر يک ميليون و 500هزار دستگاه است. اگر با اين عدد مقايسه کنيم هنوز فاصله زيادي داريم تا بتوانيم فاصله عرضه و تقاضا را به صفر برسانيم.
هر بار با افزايش قيمت خودرو، گمانه‌زني‌هايي مبني بر ردپاي خودروسازان در گراني‌ها براي کسب سود بيشتر شکل مي‌گيرد؛ شما تا چه ميزان با اين نظريه‌ها موافق هستيد؟
الآن خودروسازها از باب پاسخ به تعهدات خود مشکلاتي دارند و ممکن است مثلا افزايش قيمت در بازار در فروش‌هاي نقدي و تحويل کوتاه‌مدت آنها موثر باشد؛ اما فکر نمي‌کنم در حال حاضر به خودروسازها اجازه بدهند که محصولاتشان را به قيمت حاشيه بازار بفروشند تا اين افزايش قيمت در واقع نفعي براي آنها داشته باشد. مگر اينکه بخواهند مانند دوره‌هاي قبل، تخلف کنند. يعني خودروها را از مبادي خارج از کانترهاي فروش به بازار عرضه کنند. يعني جايي که مي‌توانيم بگوييم دلال و خودروساز دستشان در يک کاسه مي‌رود که اين اتفاق به نظر من در حال حاضر نمي‌افتد. در گذشته بود اما اکنون نيست. ولي اين امکان وجود داشته است و در گذشته هم تجربه شده که خودروسازان گاهي اوقات خارج از کانتر، خودرو را با نرخ کف بازار در بازار آزاد عرضه مي‌کنند تا بتوانند بخشي از نقدينگي خود را جبران کنند. اما به هر حال اگر بخواهند اين کار را بکنند، تخلف است و من بعيد مي‌دانم الآن اين کار را بکنند.
پيش‌بيني شما از بازار خودروي شب عيد چيست؟
اگر همه شرايط بازار به همين شکل ثابت بماند و عرضه خودرو هم افزايش پيدا نکند، مطمئن باشيد که قيمت نه تنها بهتر از اين نمي‌شود بلکه ممکن است بدتر هم بشود. مگر اينکه شرايطي به وجود بيايد که ما بتوانيم نرخ توليد را افزايش دهيم و بازار را بيش از ماه‌هاي گذشته پوشش دهيم و تغذيه کنيم. اگر اين اتفاق بيفتد و شرايط بهتري از لحاظ اقتصادي و سياسي به وجود بيايد، شايد آن زمان بشود اميدوار بود که وضعيت بهتر مي‌شود. وگرنه شايد در بهترين حالت بتوانيم بگوييم که قيمت در همين روند باقي بماند و انحراف منفي يا مثبت کمي داشته باشد.
آيا افزايش عرضه در اين مدت کوتاه، در توان خودروسازان هست؟
الآن تنها راه افزايش عرضه است. ممکن است در مقايسه با دو سه ماه گذشته، نرخ توليد افزايش يابد اما در حالت کلي که نگاه مي‌کنيد مي‌بينيد که توان خودروسازها يا حتي توان عرضه خودروسازها که قبلا يک بخشي از آن از طريق واردات تامين مي‌شده بسيار پايين است. در واقع، توان عرضه خودرو به بازار در مقايسه با دو سال قبل خيلي کاهش پيدا کرده است. در حالي که تقاضا کماکان وجود دارد. منطق مي‌گويد که قيمت نبايد پايين بيايد. اين خبر خيلي بدي‌ست اما به هر حال، شرايط اين را نشان مي‌دهد. مگر اينکه اتفاق خوبي در حوزه اقتصاد يا سياست يا عرضه خودرو رخ دهد که بتواند اين خلاء را پوشش دهد.
