اتق نیوز - رشد شتابان کلانشهرها در جهان، همزمان با افزایش جمعیت، مشکلات متعددی را مانند معضل ترافیک و اختلال در سامانه حمل‌ونقل درون‌شهری به وجود آورده است .از این رو، معضل مذکور از چالش‌های اساسی فراروی برنامه‌ریزی شهری در سال‌های اخیر بوده که بر دستیابی به اهداف توسعه پایدار شهری تاثیر فراوانی گذاشته است. افزایش سریع وسایل حمل‌ونقل موتوری، از موتورسیکلت گرفته تا اتوبوس‌ها و استفاده زیاد از آن در شهرهای کشور، به ویژه در کلانشهر تهران با رشد جمعیت و گسترش بی‌رویه آن مواجه بوده و نیز نبود برنامه‌ریزی‌های علمی و جامع و مشکلات عدیده سیستم حمل‌ونقل عمومی باعث بروز مشکلاتی مانند آلودگی‌های شدید زیست‌محیطی، تراکم‌های ترافیکی زیاد و خسته‌کننده، اتلاف زیاد وقت شهروندان، مصرف بیش از حد انرژی، ناامنی مسیرها و تصادفات شده است. بدون شک زندگی در این محیط‌ها دشوار است. از این‌رو مدیران شهری با افزایش ظرفیت ناوگان حمل‌ونقل عمومی و افزودن وسایل نقلیه متعددی مانند مترو، بی‌آرتی، منوریل و... سعی در رفع نیاز جامعه در این حوزه کرده‌اند، اما اینکه چرا همچنان این ناوگان از مشکلات متعددی رنج می‌برد و خدمات ارائه شده در این بخش با نیاز جامعه تطابق ندارد، موضوعی است که از زبان کارشناسان شهری به آن پرداخته شده است.
کمبود ۶ هزار دستگاه اتوبوس
ابوالفضل قناعتی، عضو کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر تهران در گفت‌وگو با صمت از کمبود اتوبوس در حوزه حمل‌ونقل عمومی انتقاد می‌کند و با بیان اینکه درحال‌حاضر، شهر تهران به ۱۲ هزار اتوبوس فعال نیاز دارد، می‌گوید: متاسفانه اکنون تنها ۶ هزار اتوبوس در این ناوگان فعالیت می‌کنند که از این تعداد، ۲ هزار اتوبوس به دلیل عمر بالا، به‌طور دائم درحال رفت‌وآمد به تعمیرگاه‌ها هستند.
به گفته وی، تزریق نشدن تعداد اتوبوس مورد نیاز به این ناوگان از یک سو و فرسودگی ناوگان فعلی از سوی دیگر منجر به کاهش روزبه‌روز خدمات حمل‌ونقل شهری می‌شود، این درحالی است که مدیران شهری به طور مستمر به شهروندان توصیه می‌کنند که برای کاهش آلودگی هوا از حمل‌ونقل عمومی به جای خودروهای شخصی استفاده کنند، اما به واقع تقاضای مدیران شهری، با خدمات ارائه شده از سوی آنها در تناقض است.
سهم دولت در بهبود ناوگان اتوبوسرانی
قناعتی خلف وعده مسئولان دولت قبل در خرید اتوبوس‌های مورد نیاز شرکت واحد اتوبوسرانی را علت اصلی کمبودهای این بخش می‌داند و می‌افزاید: براساس تعهد دولت قبل، قرار بود ۲۰ درصد بودجه مورد نیاز حمل‌ونقل درون شهری از سوی دولت تامین شود، اما این وعده محقق نشد و تامین این نیاز به دولت یازدهم واگذار شد، از آنجایی که دولت یازدهم نیز با کمبود بودجه و کاهش قیمت نفت مواجه شده است، به نظر می‌رسد تامین بودجه ازسوی دولتمردان با دشواری بیشتری مواجه باشد.
وی می‌گوید: ناوگان اتوبوسرانی شهری سالانه به طور تقریبی نیازمند ۴۰۰ دستگاه اتوبوس است و امسال شهرداری توانست ۲۰۰ دستگاه از ۴۰۰ اتوبوس را بدون بودجه دولتی تامین کند، اما با توجه به اینکه
۲ هزار دستگاه اتوبوس این ناوگان به‌طور مستمر درحال تعمیر است، در عمل نمی‌تواند هیچ‌گونه خدماتی را ارائه دهد بنابراین با ادامه این روند، آینده خوشایندی برای حمل‌ونقل عمومی به ویژه شرکت واحد اتوبوسرانی پیش‌بینی نمی‌شود.
هزینه سنگین خرید اتوبوس
با توجه به گفته‌های قناعتی، این سوال مطرح می‌شود که اگر شهرداری یکی از پردرآمدترین ارگان‌ها به‌شمار می‌رود، چگونه است که در تامین بودجه مورد نیاز نوسازی ناوگان اتوبوس شهری با مشکل مواجه شده و تنها بر بودجه دولتی اکتفا کرده است. عضو کمیسیون عمران و حمل‌ونقل شورای شهر در پاسخ به این پرسش می‌گوید: هزینه هر دستگاه اتوبوس دوکابینه یا همان بی‌آرتی ۸۰۰ میلیون تومان و اتوبوس‌های یک کابینه با کمی اختلاف قیمت در همین حدود است. سهم دولت در تامین این بودجه ۳۰ درصد و سهم شهرداری ۳۰ تا ۳۵ درصد است، در حدود ۳۰ درصد نیز از طریق کرایه دریافت شده از سوی مردم تامین می‌شود، حال با توجه به کمبود ۶ هزار دستگاه اتوبوس، آن هم تنها در کلانشهر تهران، چگونه می‌توان بدون کمک دولت این نیاز را برآورده کرد؟
وی معتقد است: هر اندازه هم که در حمل‌ونقل ریلی درون‌شهری پیشرفت داشته باشیم، باز هم بسیاری از مناطق نیازمند ارائه خدمات شرکت اتوبوسرانی هستند و با توجه به اینکه عمر مفید یک اتوبوس به‌طور میانگین بین ۷ تا ۱۰ سال است و اتوبوس‌های کنونی فعال در این ناوگان بیش از این میزان نیز فعالیت کرده‌اند، بنابراین نیاز به مساعدت و کمک هرچه بیشتر دولت بسیار محسوس است.
خصوصی‌سازی؛ راهکار نامناسب
به‌طور معمول در چنین مواقعی که دولت با کمبود بودجه مواجه می‌شود و نیاز به یک بازوی توانمند برای توسعه صنایع خود دارد، بخش خصوصی با تزریق سرمایه خود، وارد عمل شده و بخشی از سنگینی‌بار را به دوش می‌کشد. اینکه در حوزه حمل‌ونقل درون‌شهری، جایگاه بخش خصوصی کجاست و تا چه اندازه توانسته است بازوی کمکی شهرداری باشد، موضوعی است که ابراهیم مددی، نایب رییس سندیکای کارگران اتوبوسرانی در مورد آن به صمت می‌گوید: در سال‌های اخیر به نام خصوصی‌سازی اقدامات نادرستی در این حوزه انجام شده که در نهایت منافع مردم را پایمال کرده است. درواقع قرار بود با خصوصی‌سازی ناوگان حمل‌ونقل درون‌شهری، علاوه بر اینکه شرایط بهتری برای کارکنان این بخش فراهم شود تا آنها بتوانند در وضعیت مطلوب‌تری فعالیت کنند، کیفیت ارائه خدمات به شهروندان نیز افزایش یابد، اما در عمل چنین اتفاقی رخ نداد چراکه خصوصی‌سازی تنها منجربه افزایش هزینه‌ها و تحمیل آن به مردم شد. به گفته وی، کاهش زمان خدمات‌رسانی و کیفیت اتوبوس‌های بخش خصوصی نیز از معضلات دیگری بود که گریبان این بخش را گرفت و به دلیل مدیریت‌های نادرست و ناکارآمد این بخش، بدون نظارت ماند و همچنان با مشکلات فرسودگی ناوگان و هزینه‌های سنگین مواجه است.
نبود مدیریت فراگیرمشکلات ناوگان حمل‌ونقل شهری بیش از آن است که بتوان در یک گزارش کوتاه به آن پرداخت. آلایندگی، شلوغی، تاخیر، گرانی، فرسودگی و موارد متعدد دیگر از مشکلاتی است که بسیاری از افراد را وادار به استفاده از خودروی شخصی می‌کند. این اقدام نه تنها موجب تشدید آلودگی هوا می‌شود، چه بسا با ایجاد ترافیک‌های سنگین به مشکلات دیگر حمل‌ونقل درون شهری می‌افزاید. مددی نیز این گفته را تایید می‌کند و مشکل اصلی را در نبود مدیریت کاردان، مردمی و فراگیر می‌داند و می‌گوید: به نظر می‌رسد بیشتر اقدامات مدیران شهری در این حوزه جنبه تبلیغاتی داشته، در غیراین صورت با برنامه‌ریزی‌های انجام شده، باید تاکنون شاهد تحول چشمگیری در این حوزه می‌بودیم.
منبع : گسترش صمت
