کد خبر:
93059
تاریخ انتشار: 6 اسفند 1393 - 12:14
اتاق نیوز- در آستانه بزرگ‌ترین انتخابات بخش‌خصوصی، روزنامه «شرق» بنا دارد نظرات گروه‌های مختلف حاضر در انتخابات اتاق ایران را منتشر کند. در این راستا از ابراهیم جمیلی و مسعود دانشمند عضو گروه... دعوت کردیم که با حضور در روزنامه به ارایه اهداف و برنامه‌های خود بپردازند. ماحصل این گفت‌وگو را می‌خوانید:
از برنامه‌هایتان برای دوره جدید اتاق بگویید.
جمیلی: اعتقاد ما بر این است که شرایط فعلی کشور تفاوت زیادی با دوره‌های گذشته دارد. نیازهای کشور می‌طلبد در اتاق تغییراتی حاصل شود. باید به سمت برنامه‌محوری و تشکل‌محوری برویم و اینکه بتوانیم فکر نو افراد جدید را وارد اتاق کنیم. در دوره‌های گذشته این افراد یا علاقه‌ای برای آمدن به اتاق نداشتند یا اطلاع نداشتند یا ضرورتی برای آمدن به اتاق احساس نمی‌کردند؛ شاید هم اتاق ضرورتی احساس نمی‌کرد دنبال این افراد برود. در خانه اقتصاد برنامه‌مان در این دوره این است که برای چابک‌ترشدن اتاق افراد جدید را با اتاق آشنا کنیم.
این افراد چه کسانی هستند؟
جمیلی: دارندگان کارت بازرگانی که تابه‌حال با اتاق چندان مراوده نداشته‌اند. اگر آمار شرکت‌کنندگان دوره قبل را نگاه کنید ١٦درصد از واجدان شرایط در انتخابات رای داده‌اند اگر این میزان را به ٣٥درصد تبدیل کنیم قدم بزرگی برداشته شده است. باید این برنامه‌ریزی در اتاق انجام گیرد که دارندگان کارت بازرگانی و کارت عضویت فقط زمانی که به اتاق نیاز دارند، مراجعه نکنند و در فعالیت‌های اتاق مشارکت کنند. از سویی قصد داریم مبارزه با فساد را از اتاق شروع کنیم و در کنار آن اتاق از سرمایه‌گذاری حمایت واقعی به عمل آورد. در حال حاضر از این همه شرکت‌های تولیدی فقط ١٢هزار عضو در تهران حضور دارند. آیا نباید این میزان به ٥٠٠هزار یا یک‌میلیون‌و٢٠٠هزارنفر می‌رسید؟ چرا فعالان اقتصادی فکر می‌کنند اتاق نمی‌تواند خدمات لازم را ارایه دهد؟ چرا ما خودمان را با اتاق‌های دیگر کشورها مقایسه نکرده‌ایم که ببینیم باید چه خدماتی را ارایه دهیم؟ باید قبول کنیم دنیا وارد هزاره سوم شده و خواسته‌های هزاره سوم با شرایط قبل متفاوت است. باید قبول کنیم هفت‌هزارو٥٠٠ صادرکننده برای ٧٥میلیون جمعیت خیلی کم است و باید اتاق سرمنشا آموزش برای بزرگ‌کردن شرکت‌های کوچک، تاسیس هلدینگ‌های بزرگ، تشکیل کنسرسیوم‌های مختلف و حضور در بازارهای جهانی باشد. این تغییر را احساس می‌کنیم و بر این مبنا می‌خواهیم با برنامه در اتاق حضور داشته باشیم تا کسی که انتخاب می‌شود جوابگوی برنامه‌هایش نیز باشد.
یعنی تا این زمان افرادی که وارد اتاق شده‌اند برنامه نداشتند که پاسخگوی آن باشند؟
جمیلی: خیر کسی جوابگو نبوده است. درحالی‌که باید برنامه وجود داشته باشد تا پس از پایان دوره ببینیم چقدر از این برنامه پیشرفت کرده است. چنددرصد به برنامه‌ها رسیده‌ایم و چند درصد از برنامه‌ها با مشکل روبه‌رو بوده است. چقدر توانسته‌ایم قوانین جدید را پیشنهاد دهیم و همچنین چقدر توانسته‌ایم موانع تولید را رفع کنیم.
چه کسی قرار است این کارها را در پایان دوره بررسی کند؟
جمیلی: خود اعضا و رسانه‌ها.
اما اعضا برخلاف کاری که انجام داده‌اند، صحبت نمی‌کنند.
جمیلی: خیر. آیا شما به‌عنوان عضو اتاق بازرگانی حق ندارید بپرسید آقای جمیلی موقع آمدن این وعده‌ها را داده‌ای و الان در پایان دوره چه کرده‌ای؟ اینجا نقش نظارتی رسانه‌ها مطرح می‌شود.
منظور ما هم همین است که قطعا باید نظارتی وجود داشته باشد. ما در دوره آقای احمدی‌نژاد نظارت کردیم و کسی پاسخگو نبود. می‌خواهم بگویم وقتی الزام قانونی نباشد نتیجه نمی‌دهد.
جمیلی: گاهی قصد تنها بیان اشتباهات گذشته است و زمانی هم بیان این مساله که از چه زمان اصلاحات را آغاز می‌کنیم. در حال حاضر معتقدیم دولت باید کوچک و چابک شود و اولین چیزی که نیاز داریم این است که اتاق بازرگانی باید قوی‌تر شود، نه اینکه فقط چاق شده و ساختمان اضافه شود.
اصولا شما را طیف سنتی اتاق می‌دانند. حالا چرا تغییر؟
دانشمند: اصلا درباره همین واژه صحبت می‌کنیم. ما چرا سنتی هستیم؟
یعنی خودتان فکر می‌کنید نیستید؟ معمولا همیشه گفته می‌شود شما طیف سنتی هستید.
دانشمند: سنتی البته بد نیست اما شخص خودم معتقد به روش‌های نو هستم.
گروه چطور؟
دانشمند: من افکار خودم را بیان می‌کنم. به همین‌دلیل در خانه اقتصاد هستیم و برنامه جداگانه تنظیم کرده‌ایم. به همین دلیل اصلا بنیان خانه اقتصاد بر این گذاشته شده که به همه مسایل نگاه نو داشته باشد، چون الزام به تغییر و نگاه نو است. در شرایطی قرار گرفته‌ایم که قیمت نفت کاهش شدید یافته و تحریم نیز بر کشور حکمفرماست و با وجود امیدواری به رفع تحریم‌ها، به نظر نمی‌رسد تحریم‌ها در آینده نزدیک برداشته شود. این دومساله باعث می‌شود به فضای اقتصادی کشور نگاه جدیدی داشته باشیم. ما چیزی به نام جویندگان کار یا سپاه خاموش بیکاران داریم. اگر برای این بخش فکری نشود، آثار و عواقب بسیار بدی در اقتصاد به وجود خواهد آمد. با این اقتصاد دولتی ایجاد اشتغال امکانپذیر نخواهد بود؛ همان‌طور که در هشت‌سال گذشته این اتفاق نیفتاد. در این نگاه نو باید براساس واقعیت‌های اقتصادی و اجتماعی برنامه‌ریزی کرد. در این برنامه نخست باید قانون اتاق تغییر کند.
مشکلش چیست؟
دانشمند: در سال٦٩ که کشور تازه از جنگ رسته بود و اغلب کالاها از نان، شکر، پنیر، قند و چای گرفته تا بقیه کالاها همه کوپنی بودند، یک قانون برای اتاق بازرگانی ایران نوشته شد که فضای اقتصاد دولتی را تحسین می‌کند، اما در فضای کنونی فعالان بخش‌خصوصی خواهان آن هستند که بخش‌خصوصی حرف اول را بزند. ما می‌خواهیم اصل٤٤ به قوت خود اجرا و دولت کوچک شود و در جایگاهی که برایش تعریف شده، قرار گیرد. تمام شرکت‌های دولتی باید به بخش‌خصوصی واقعی واگذار شود، این در حالی است که طبق آخرین آمارها کمتر از حدود ١٤درصد از واگذاری‌ها به بخش‌خصوصی واقعی واگذار شده و بقیه به شرکت‌های یک‌شبه خلق‌شده واگذار شده‌اند. آمارها و شاخص اقتصادی نشان می‌دهد با این واگذاری‌ها هیچ اتفاقی در اقتصاد ملی نیفتاده است. پس به‌عنوان خانه اقتصاد ایران اعتقاد داریم اول باید قانون تغییر کند. قانون باید به شکلی باشد که اقتدار اتاق که نماینده بخش‌خصوصی است، بالا برود.
همچنین طبق لایحه، دولت نباید هیچ تصمیم اقتصادی‌ای را بدون نظر اتاق بگیرد.
الان هم این اتفاق می‌افتد. دولت مشاوره می‌گیرد اما اینکه انجام بدهد یا نه، مشخص نیست.
دانشمند: مشاوره با الزام متفاوت است. نظر مشاورهای، این الزام را ایجاد نمی‌کند تا نظر مشاور پذیرفته شود. اما اگر این نظر الزامآور باشد، باید تایید نمایندگان اتاق گرفته شود. این‌دو متفاوت است. بنابراین باید قانون اتاق را اصلاح کرده و دولت را مکلف کنیم تا اتاق بازرگانی از حالت رییس‌محوری و هیات‌رییسه‌محوری خارج شده و به اتاقی اعضامحور و تشکل‌محور تبدیل شود. در اتاق به سبب حضور افراد صاحب‌فکر و تجربه، ظرفیت بالایی وجود دارد. اگر بتوانیم از تفکر و تجربه تمام اعضای اتاق در راستای اقتصاد ملی استفاده کنیم، قطعا می‌توانیم به رشد اقتصادی دست یابیم.
دولت الان نظرات برخی اقتصاددانان را قبول نمی‌کند، چطور ممکن است نظرات شما را قبول کند؟
دانشمند: اقتصاددانان افرادی کاملا دانشگاهی هستند در حالی که افرادی مانند من عملیاتی هستیم و در بطن اقتصاد قرار داریم و در فضای اقتصادی تجربه عملی داریم. ما می‌گوییم از ظرفیت تجربی استفاده کنیم.
جمیلی: اینکه دولت و مجلس نظر اتاق بازرگانی را بخواهند یعنی اتاق را به‌عنوان یک مشاور رایگان در اختیار دارند. اگر این قانون تصویب شود زمینه همکاری فراهم خواهد شد. در شرایط کنونی اقتصاد باید تلاش کنیم منافع ملی را به منافع دولتی و شخصی ترجیح دهیم.
کار سختی است...
جمیلی: چیزی که امروز کشور را دچار لطمه کرده این است که منافع ملی فراموش شده و جای خود را به منافع شخصی و دولتی داده است.
دانشمند: در طول تاریخ این کشور از دوره مشروطه تاکنون، هر دولتی سرلوحه برنامه‌اش رفاه ملی، آموزش، بهداشت، مسکن و... بوده است. الان هم می‌گوییم هیات دولت، چون تو از خود ما هستی، می‌خواهیم کمکت کنیم تا برنامه‌هایت بهتر و عمیق‌تر و درست‌تر جا بیفتد و موفق شوی.
اما این اتفاق نمی‌افتد. در جریان اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها هرچه اقتصاددانان به دولت تاکید می‌کنند تا قشر مرفه را حذف کند اما این خواسته یا پیشنهاد تا این‌لحظه محقق نشده است.
دانشمند: پرداخت نقدی یارانه‌ها برای یک فصل شاید قابل قبول باشد، اما یارانه‌ها باید به سمت یارانه غیرنقدی برود. اینکه اکنون به این سخنان بی‌توجهی می‌شود ناشی از آن است که نظرات همه ما نظراتی مشاورهای است و نه الزامآور.
جمیلی: در کشور هند برای یک‌میلیاردو٢٠٠میلیون‌نفر، ٦٠میلیارددلار یارانه پرداخت می‌شود، اما در ایران ١٠٠میلیارددلار برای ٧٥یا ٨٠میلیون‌نفر درنظر گرفته می‌شود! در هند منافع ملی را تعریف کرده‌اند. ما هم باید همین کار را کنیم و روی تامین رفاه اجتماعی کار کنیم.
دانشمند: دولت باید در هر تصمیم‌گیری اقتصادی نظارت بازار را به تشکل مربوطه واگذار کند و مسوولیت آن را به اتحادیه بسپارد. باید فرهنگ قانون‌گریزی با فرهنگ قانونمندی جایگزین شود تا فعال اقتصادی برای پرداخت مالیات و عوارض دست به اقدام غیرقانونی نزند.
جمیلی: اگر دقت کنید در تبلیغات برای اوراق مشارکت یا هر اوراق حمایت دیگری، اولین چیزی که تبلیغ می‌شود معاف از مالیات‌بودن آن است؛ یعنی مالیات‌ندادن را ارزش قرار می‌دهیم. باید مالیات‌دادن را ارزش قرار دهیم و از گروه‌هایی که مالیات پرداخت می‌کنند حمایت کنیم.
برای الزام قانونی چه می‌کنید؟
دانشمند: یکی از گفته‌هایمان در قانون پیش‌بینی‌شده اتاق این است که هیچ لایحه قانونی و مالیاتی اقتصادی به مجلس نرود، مگر اینکه تایید اتاق را قبلا گرفته باشد.
جمیلی: اگر قانون اتاق را قبل از انقلاب نگاه کنید در آنجا به صراحت قید شده لوایح اقتصادی و طرح‌های اقتصادی‌ای که در مجلس مطرح می‌شود حتما باید به تایید اتاق برسد. پیشنهاد من این است که در مورد برنامه‌های اتاق صحبت کنیم.
مساله‌ای در مورد تشکل‌ها مطرح کردید. گروه شما برای حمایت از تشکل‌ها چه برنامه‌ای دارد؟
دانشمند: کاملا درست است به شرطی که اول من که قانونا مسوول حمایت از تشکل‌ها هستم، اول برای تشکل‌ها ارزش قایل شوم و بعد این انتظار را از دیگر بخش‌ها داشته باشم. در خانه اقتصاد ایران سامانه‌ای را طراحی کرده‌ایم که اعضا بتوانند ارتباطی مستمر و سازمان‌یافته با هیات نمایندگان داشته باشند. اعضای اتاق که کارت عضویت اتاق دارند هر چهارسال یک‌بار فقط رای می‌دهند و می‌روند. با راهاندازی این سامانه اعضا می‌توانند با هیات نمایندگان رایزنی داشته باشند. در آن راستا تشکل‌ها نیز در این فرآیند قرار خواهند گرفت و می‌توانیم ظرفیت اتاق را بالا برده و جایگاه لازم را برای اتاق قایل شویم تا اتاق از حالت رییس‌محوری و هیات‌رییسه‌محوری خارج و عضومحور شود. در این صورت اعضا می‌توانند روند پیشنهاد مطرح‌شده خود را مشاهده کنند و در کمیسیون‌های مختلف از آن دفاع کنند و ببینند پیشنهادشان چطور به منصه ظهور می‌رسد و اگر هم نرسید بتوانند بازخواست کنند.
جمیلی: در واقع باید ارزشمندبودن تشکل‌ها جا بیفتد. وقتی تشکل را ارزشمند دانستیم و به آن بها دادیم می‌توانیم به اعضای آن تشکل آموزش دهیم تا بتواند در حفظ ارزش‌ها تاثیرگذار باشند. اکنون در کشور شوک‌های اقتصادی‌ای به بازار وارد می‌شود که اجازه نمی‌دهند فعال اقتصادی برنامه‌ریزی تولیدی داشته باشد یا بتواند مواد اولیه را تامین کرده و برنامه فروش سالانه را تنظیم کند. اتاق باید یک مرکز آمار واقعی داشته باشد و آمارهایی مانند تورم، رشد اقتصادی و... را تحلیل کند و این تحلیل‌‌ها را به مراکز تصمیم‌گیری و تصمیم‌سازی کشور ارایه کند.
این امر نیازمند تخصصی‌ترشدن اتاق است... .
جمیلی: زمانی اتاق به‌دلیل نداشتن درآمد، بودجه لازم را نداشت و ما هم موافق نبودیم اتاق برای انجام فعالیت‌های خود از ردیف‌های بودجه‌ای استفاده کند، چون اگر از دولت پول می‌گرفت باید دیوان محاسبات هم بر آن نظارت می‌کرد و در نهایت اتاق دولتی می‌شد. الان اتاق منابع درآمدی دارد و باید ارایه خدمات کند. ارایه خدمات و تحلیل آمارها جزو وظایف اتاق است. سامانه آمارگیری را باید در کشور نهادینه کنیم. الان استفاده از روش‌های نوین مطرح است. اینکه می‌گویند طیف سنتی اتاق هستید اصلا قابل‌قبول نیست.
به‌جز این می‌گویند گروه شما وابستگی به حزب موتلفه دارد... .
جمیلی: ما هیچ‌گاه سیاسی نبوده‌ایم. رسما اعلام می‌کنیم با هیچ دسته سیاسی ارتباط نداریم. ما اقتصادی هستیم و کارنامه‌مان اقتصادی است. شما می‌توانید ما را رصد کنید. تلاش ما این است که اتاق باشگاه سیاسی نشود. طیف‌های سیاسی نباید در اتاق برای خود کرسی داشته باشند. ورود کشمکش‌های سیاسی در اتاق سم است، اما درباره سنتی‌بودن باید بگویم من یک شرکت دانشبنیان دارم که ٢٤ ثبت اختراع دارد و تمام سیستم‌های ما با دانش روز اداره می‌شود. ولی به این افتخار می‌کنم کسی هستم که اعتقاداتی دارم که به آنها پایبند هستم. به وظایف اجتماعی‌ام هم آشنا هستم و در کارهای خیر هم کمک می‌کنم. قطعا اگر بتوانم با قسمتی از درآمدم مدرسه بسازم این کار را خواهم کرد.
دانشمند: در ایران برنامه ای برای توسعه صنعتی کشور وجود ندارد. باید مشخص باشد که نسل آینده در توسعه صنعتی ٢٠ساله باید در چه رشته‌های صنعتی فعالیت کند تا بر آن اساس به سمت تربیت نیروی انسانی متخصص برویم. به سبب نبود استراتژی صنعتی در کشور، جانمایی‌های غلط در بنیان‌های صنعتی رخ داده است؛ این موارد برای کشور خسارتبار است. چطور می‌توان این خسارت‌ها را جبران کرد؟ اتاق بازرگانی باید آمار و تحلیل آمار داشته باشد تا اگر کسی می‌خواهد در صنعت آلومینیوم سرمایه‌گذاری کند، بتوانیم به او بگوییم کجا کارخانه بسازد، عوامل موثر در قیمت تمامشده، تولید و... کدام است.
جمیلی: در حقیقت اتاق بازرگانی باید جایگاه سرمایه‌گذار را ارتقا دهد. اتاق بازرگانی باید زبان گویای سرمایه‌گذار باشد. اگر اتاق بازرگانی درست اطلاع‌رسانی کند، چه در بازار سرمایه، چه در سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند خیلی از سرمایه‌گذاری‌ها را به راهی که موردنیاز کشور است هدایت کند. اتاق بازرگانی باید با پایش این آمارها بفهمد که مشکل صنعت و صادرکننده واقعا چیست. موانع را شناسایی کرده و آنها را به‌موقع اعلام کند. از سویی برای دستیابی به توسعه صنعتی نیازمند تقویت شرکت‌های کوچک هستیم. در این راستا باید کسانی که نیاز دارند وارد عرصه کار شوند را آموزش دهیم. ما نیروی متخصص بسیار زیادی داریم اما هنوز برنامه درستی برای استفاده از این نیروهای متخصص نداریم. ارتباط با دانشگاه و صنعت در حد حرف بوده. اینکه اینها را با هم مرتبط کنیم، امکانپذیر نیست.
دانشمند: SME یعنی بنگاههای کوچک و متوسط که با حداقل سرمایه تقریبا کالاهای نهایی را آماده می‌کنند. SMEها در دنیا نقش اصلی و اساسی را در توسعه اقتصادی دارند. دانشگاه علمی- کاربردی در ایران یک نمونه از دانشگاهی برای فعالان در بخش SME بوده اما متاسفانه قرارگرفتن آن در قالب وزارت علوم و کنکور سبب شده در نهایت به مدرک‌داران بی‌تخصص جامعه اضافه شود.
حمایت از SMEها درست است اما با صحبت آقای جمیلی که تجمیع هلدینگ‌ها بود، مغایرت دارد.
دانشمند: چه‌کسی گفته هلدینگ یعنی شرکت‌های بزرگ؟ هلدینگ‌ها مجموعه شرکت‌ها و کارخانجاتی هستند که می‌توانند یک کار واحد را انجام دهند برای اینکه هزینه‌ها را به حداقل و کیفیت را به حداکثر برسانند و بازاری را به دست بیاورند. از این طریق بهره‌وری مجموعه سیستم افزایش یافته تا بتوانند قابلیت رقابت‌پذیری را در بازار جهانی توسعه دهند. به عقیده من یکی از بخش‌های مغفول اتاق بازرگانی بخش آموزش است. باید مدام برای مدیران صنایع، مدیران بازرگانی، مدیران مالی، مدیران صادراتی و وارداتی در اتاق بازرگانی آموزش داشته باشیم و سیستم‌های مدرن را به آنها آموزش دهیم تا بتوانند هم‌پای سایر کشورها محصولات خود را ارایه کنند و تولید کشور رقابت‌پذیر باشد. به‌نظرم یک‌بخش از این اتفاقات، نبود برنامه است. در اتاق بازرگانی به‌عنوان نمایندگان بخش‌خصوصی برای پس از تحریم چه برنامه‌ای داریم؟ هیچ برنامه‌ای نداریم. فردا صبح اگر گفتند تحریم‌ها برداشته شد، برنامه‌ای که باید روی میز بگذاریم چیست؟
مدام گفته می‌شود اتاق فعالیت‌های خود را به‌خوبی انجام نداده است. پس اعضا در اتاق چه می‌کنند؟
جمیلی: این مساله را باید پس از برگزاری انتخابات مطرح کنیم، زیرا اعتقاد داریم فضای انتخاباتی نباید فضای تخریب باشد. چون اعتقاد داریم همه در یک‌فصل مشترک هستیم که آن هم تقویت بخش‌خصوصی است. من فکر می‌کنم باید با برگزاری یک‌انتخابات سالم بدون درنظرگرفتن اینکه چه کسی انتخاب می‌شود، به دولت نشان دهیم بخش‌خصوصی دارای بلوغی شده و بعد از انتخابات بدون اینکه بگوییم چه گروهی برنده انتخاب بوده، از همه توان بخش‌خصوصی استفاده کنیم. خدمت در اتاق این نیست که به هیات نمایندگان حقوق بدهد. دارندگان بنگاههای اقتصادی عضو این اتاق هستند. کسانی باید وارد اتاق شوند که صاحب بنگاه باشند. کسانی که بیمه پرداخت کنند و مالیات دهند.
یعنی می‌خواهید ممیزی بگذارید.
جمیلی: خیر همه‌چیز با ممیزی درست نمی‌شود. باید اینها را جزو فعالیت‌هایی قرار دهیم که هرکسی خود را در اتاق دخیل نداند. ما می‌گوییم اتاق از آن بخش‌خصوصی است و دولت لطفا دخالت نکند. برای حمایت از دولت می‌آییم. از یک طرف نیاز داریم قدیمی‌ها را صاحبانی که اتاق را تا اینجا آورده‌اند، نگه داریم، در کنارش یک سوم افراد جدید را وارد اتاق کنیم. اگر توانستیم این را نهادینه کنیم که هرکسی جانشین‌پروری کند به خواسته خود رسیده‌ایم. در ایران فضای فعالیت وجود دارد. اگر ایران را با هندوستان مقایسه کنید آنها چهار تشکل قوی اتاق بازرگانی دارند و هر کدامشان بالای یک‌میلیون عضو دارند. باید دعواها را کنار بگذاریم. باید اختلاف را بعد از انتخابات در اتاق کنار بگذاریم. باید نگاه کنیم، ببینیم چه کسی صاحب فکر بوده و اگر انتخاب نشده از او خواهش کنیم در اتاق به ما یاری کند. هدف باید منافع ملی باشد. هدف نباید این باشد که منافع شخصی و دولتی یا نهادی بر منافع ملی غالب باشد. در هند حزب کنگره برای اینکه شروع به اصلاحات اساسی کند، حاضر شد به‌خاطر منافع ملی کل قدرت را از دست بدهد. ما هم باید روزی تصمیم بگیریم منافع ملی را بالاتر از همه چیز قرار دهیم.
شما و آقای دانشمند در صحبت‌هایتان به نقش دولت بارها اشاره کردید، یعنی مشکل اصلی شما فقط دولت است؟ یعنی بخش‌خصوصی مشکل ندارد؟
جمیلی: من معتقد هستم که باید از دولت پشتیبانی کرده و به دولت جرات کارهای بزرگ‌تر را بدهیم تا بر فرض وضعیت یارانه‌ها را مشخص کند. این تصمیم بسیار سخت و بزرگی است و دولت بدون کمک افکار عمومی و بخش‌خصوصی قادر نیست تصمیم بگیرد. در جایی هم که دولت اشتباه می‌کند قطعا باید به دولت تذکر داده شود. نه مجیزگو و نه اپوزیسیون دولت باشیم. در شرایط فعلی بیشترین همکاری را باید با دولت داشت ولی همکاری درست. نباید به دولت آدرس اشتباه داد. دولت را باید درست راهنمایی کرد. زمان و منابع ما محدود است و باید حداکثر بهره‌وری را به دست بیاوریم. اگر اعتماد دولت را نداشته باشیم قطعا دولت با ما برخورد خوبی نخواهد داشت و دولت هم اگر نتواند اعتماد بخش‌خصوصی را جلب کند قطعا موفق نخواهد بود. ما منافع مشترک داریم. حرکتمان باید مکمل هم باشد نه اینکه دولت جیب ما را بشمارد و بگوید مثلا پتروشیمی‌ها سود می‌کنند و حتما باید نرخ خوراک اضافه و بهره مالکانه معدن افزوده شود، چون فلان شرکت‌ها سود می‌کنند.
فرض کنید حال انتخابات انجام شده است. برای شروع کارتان برنامه دارید یا باید تازه به فکر برنامه‌ریزی باشید؟
ابراهیم جمیلی: قطعا برنامه داریم. در بخش‌های مختلف برنامه‌ریزی کرده‌ایم. هر کدام از تشکل‌ها که ادعای ورود به اتاق را دارند باید پاسخگو باشند. همه باید دست به دست هم بدهیم.
دانشمند: ما معتقد هستیم حدود وظایف دولت و بخش‌خصوصی باید حتما از هم جدا شود. از بودجه‌ای که با نفت ٧٧دلار به مجلس ارایه شده بود، ٥٩١هزارمیلیاردتومان بودجه شرکت‌های دولتی در نظر گرفته شد. دولت باید اینها را تحت شرایطی که قابل‌فهم است به بخش‌خصوصی بفروشد تا بودجه آن ٢٠٠هزارمیلیاردتومان شود. بودجه جاری از محل مالیات و بودجه عمرانی از محل درآمد نفت تامین می‌شود. به عقیده ما پول نفت را باید در بانکی با نام بانک نفت گذاشت و چه دولت و چه بخش‌خصوصی برای پروژه‌های عمرانی از این بانک وام گرفته و اقساط را به ارز به این بانک بپردازند.
صندوق توسعه ملی وجود دارد، چرا یک نهاد اضافه‌تر؟
دانشمند: دولت قرار نبود از آن محل برداشت کند که می‌کند. قرار نبود آن را تبدیل به ریال کند که می‌کند.
اما همه این کارها را دولت می‌تواند بازهم اگر اراده کند، انجام دهد.
دانشمند: از ابتدا گفتیم دولت هرلایحه اقتصادی‌ای که دارد را باید از نظر اتاق بگذراند. نمی‌خواهیم پول نفت را وارد سیستم پولی دولت کنیم. آثار تورمی آن را بارها دیدهایم. اما چرا می‌گوییم در بانک بگذارید. فکر کنید یک بانک آمریکایی است و قرار است به شما وام دهد. شما مگر نباید اقساط این وام را به ارز بپردازید؟ اگر این فرض را بپذیریم، پروژه‌ای را به آن بانک می‌دهیم که قابلیت برگشت سرمایه را داشته باشد و دولت هم به‌عنوان مثال وقتی برای یک پروژه ملی راهسازی از این بانک وام می‌گیرد، از محل درآمدهایش اقساط را بپردازد، در این‌صورت سرمایه زیرزمینی را به سرمایه روزمینی تبدیل می‌کنیم و سرمایهای نیز خرج نمی‌شود. اما در حال حاضر واردات، توسعه پیدا کرده و توسعه بی‌رویه واردات باعث شده تولید داخلی زمینگیر شود. وقتی با قیمت ارز ، کالای وارداتی آماده را مصرف می‌کنیم، به‌واقع به کارگر آن کشور سوبسید می‌دهیم؛ می‌خواهیم آن کارگر کار کند و اجازه می‌دهیم کارگر ایرانی بیکار باشد.
منظور من این است که باید از بسترهای موجود استفاده کرد نه اینکه یک مورد نوین ایجاد کنیم. چون هزینه‌بر خواهد بود.
دانشمند: در صندوق توسعه ملی کنونی هیات امنا همه از دولت هستند و فقط یک نماینده اتاق داریم.
اگر ساختار نهادی دچار مشکل است، اگر در راستای اصلاح آن گام برداریم، خیلی بهتر است.
دانشمند: من ایرادی نمی‌بینم برای اصلاح هرنهاد موجود یک قانون بنویسیم. فقط می‌گویم کارکرد باید متفاوت باشد. فرآیند تولید در این کشور یک اشکال دارد. این یک کار علمی است و وظیفه اتاق است که آن را بررسی کرده و اصلاح کند.
جمیلی: باید در مزیت‌های موجود سرمایه‌گذاری کنیم و بالاترین بهره‌وری را داشته باشیم. به‌جز چند کالای استراتژیک که دولت باید نظارت داشته و باید سوبسید بدهد و بحث‌های امنیت غذایی، باقی بخش‌ها باید به سمت سیاست‌های رقابتی برود. پول نفت باید صرف سرمایه‌گذاری و ایجاد اشتغال در کشور شود. کار باید به‌عنوان یک اصل پذیرفته شود. این تفکر که همه را تشویق کنیم که در دولت کار کنند و به آب باریکه وصل شوند باید محو شود.
باید هر کسی که در بخش‌خصوصی کار می‌کند امنیت شغلی‌اش تضمین شود. بحث این است که باید قبول کنیم اقتصاد فعلی ما بیمار است و در جهت بهبود و جراحی اقتصاد درد خواهیم داشت. نگوییم هدفمندی یارانه انجام می‌دهیم و در باغ سبز نشان می‌دهیم. مشخص است که هنوز بین بخش‌خصوصی و دولت فاصله است. دولت از بخش‌خصوصی انتقاد می‌کند و می‌گوید این بخش مسوولیت‌پذیر نیست و بخش‌خصوصی هم فکر می‌کند دولت باید حتما یارانه بدهد تا بتواند تولید کند؛ این تفکر اشتباه است. باید تفکر تولیدمحوری داشته باشیم و کار یک ارزش محسوب شود. هرکسی وارد میدان می‌شود باید توان تولید و پیشبرد آن مجموعه را داشته باشد. در مقابل فعال بخش‌خصوصی که مالیاتش را به‌موقع پرداخت می‌کند دولت هم باید ارزش افزوده‌اش را به‌موقع برگرداند. دولت باید به‌موقع طلب پیمانکار را بپردازد، نمی‌شود پیمانکار برای وامی که گرفته بهره بانکی پرداخت کند ولی طلبی که از دولت دارد بلاتکلیف بماند، هر دو طرف باید وظایف خودشان را انجام دهند. در این صورت نتیجه به‌نفع دولت و بخش‌خصوصی است.
