شرکت مایکروسافت در ویندوز ۱۰، حداقل در برخی از رایانهها به طور پیشفرض اقدام به غیرفعال کردن ویژگی سیستم ریستور (System Restore) کرده است. قابلیت سیستم ریستور برای اولین بار با ویندوز ME ردموندیها معرفی شد که به طور مستمر و در زمانهای مشخصی همانند ایجاد تغییر در رجیستری یا نصب نرمافزار، اقدام به تهیهی نسخههای مختلفی از وضعیت و فایلهای سیستمی درایو مربوط به ویندوز میکند تا بتوان در صورت به وجود آمدن هرگونه مشکلی، سیستم را به آخرین وضعیت پایدار قبلی بازگرداند.
خوشبختانه ویندوز ۱۰ ردموندیها هنوز هم دارای ویژگی سیستم ریستور است. به گونهای که اگر با قابلیت سیستم ریستور به عنوان راهکاری برای بازیابی و رفع مشکلات سیستم احساس راحتی میکنید، به راحتی دوباره میتوانید آن را فعال کنید. به علاوه، ویندوز ۱۰ راهکارهای دیگری هم برای بازیابی وضعیت پایدار سیستم به منظور کاهش نیاز به ویژگی سیستم ریستور به کاربران خود پیشنهاد میدهد که در ادامهی مقاله به هر یک از آنها خواهیم پرداخت.
چرا مایکروسافت System Restore را در ویندوز ۱۰ غیرفعال کرده است؟
مایکروسافت تاکنون هیچ توضیحی در مورد دلیل غیرفعال بودن پیشفرض قابلیت سیستم ریستور در ویندوز ۱۰ ارائه نداده است. با این حال، ما چند دلیل قانع کننده داریم.
واقعیت این است که ویژگی سیستم ریستور در زمان تهیهی نسخههای مختلفی از وضعیت و فایلهای سیستمی (ساخت restore point)، مقداری از فضای دیسک ذخیرهسازی را اشغال میکند. به دلیل این که شرکت مایکروسافت سعی دارد تا نیاز سیستم عامل ویندوز ۱۰ به حافظهی ذخیرهسازی را به حداقلترین میزان خود برساند، این ویژگی را در ویندوز ۱۰ غیرفعال کرده است. از سوی دیگر میتوان دلیل کاهش دادن نیاز به حافظهی ذخیرهسازی در ویندوز ۱۰ را چنین عنوان کرده که چون مایکروسافت تمایل به اجرا شدن ویندوز ۱۰ در دستگاههایی با حافظهی داخلی کمتر از ۱۶ گیگابایت را داشته و قصد رقابت با کرومبوکها و تبلتهای اندرویدی ارزان قیمت را هم در سر دارد، اقدام به چنین کاری کرده است.
علاوهبر آن، بدون شک دیگر قابلیتهای موجود در ویندوز ۱۰ که قادر به بازگرداندن سریع سیستم ویندوزی به تازهترین وضعیت ممکن بدون نصب کامل ویندوز است، ارجحتر از ویژگی سیستم ریستور است. به عنوان مثال، ویژگی ریست (reset) رایانههای ویندوز ۱۰ که بدون نیاز به پاک کردن کامل فایلهای کاربر، وضعیت سیستم ویندوزی را به حالت پایدار اولیه باز میگرداند، یکی از بهترین راهکارهای ممکن برای رفع مشکلات سیستمی به شمار میرود.
چگونه به طور مجدد، System Restore را فعال کنیم؟
کاربران میتوانند از طریق کنترل پنل اقدام به فعالسازی دوبارهی ویژگی سیستم ریستور در ویندوز ۱۰ کنند. به خاطر این که سیستم ریستور اندکی از فضای ذخیرهسازی سیستم را به منظور تهیهی پشتیبانگیریهای مستمر از وضعیت سیستم اشغال خواهد کرد، احتمالا از فعالسازی ویژگی یاد شده در لپتاپهای ارزان قیمت و تبلتهای ویندوزی با مقدار حافظهی ذخیرهسازی کم صرف نظر خواهید کرد. اما در صورتی که از دیسک سختی با میزان حافظهی ذخیرهسازی بالا بهرهمند هستید، مقدار حافظهی اشغال شده برای شما چشمگیر نخواهد بود.
به خاطر داشته باشید که قابلیت سیستم ریستور به طور پیشفرض در ویندوز ۱۰ غیرفعال بوده و هماکنون هیچ ریستور پوینتی در سیستم شما وجود ندارد. اگر در حال حاضر با مشکلی در سیستم ویندوزی خود روبهرو هستید، فعال کردن سیستم ریستور در این زمان هیچ کمکی به شما نخواهد کرد؛ زیرا هیچ نقطهی بازیابی برای بازگشت به حالت پایدار قبلی سیستم موجود نیست. چنان چه در این زمان اقدام به فعالسازی سیستم ریستور کنید، این قابلیت نقطهی بازیابی را از سیستم جاری در وضعیت آسیب دیده ایجاد کرده و بیفایده خواهد بود. اگر تمایل به استفاده از سیستم ریستور را دارید، فعال کردن آن باید به طور پیشگیرانه و قبل از مواجه شدن با هرگونه مشکلی در سیستم صورت گیرد.
قابلیت سیستم ریستور فقط در کنترل پنل ویندوز ۱۰ موجود بوده و از طریق نرمافزار مدرن Settings قابل دسترسی نیست. سریعترین راه برای دسترسی به تنظیمات سیستم ریستور، باز کردن منوی شروع یا صفحهی شروع در حالت تبلت و جستجوی عبارت Restore در کادر جستجو است که باید از لیست یافتههای جاری روی میانبر Create a restore point کلیک کنید. به علاوه، میتوانید به کنترل پنل مراجعه کرده و پس از انتخاب آیکون System، روی لینک System Protection موجود در نوار کناری کلیک کنید. همچنین در صورت داشتن میانبرGodMode ، میتوانید از بخش System موجود در آن روی گزینهی Create a restore point کلیک کنید.
پس از باز کردن صفحهی تنظیمات مربوطه، خواهید دید که دکمهی ...System Restore غیرفعال بوده و در بخش Protection Settings، قابلیت پروتکشن (Protection) برای درایو سیستمی ویندوز ۱۰ و سایر درایوهای موجود در رایانه روی Off قرار داشته و غیرفعال است. اگر قصد فعال کردن آن را دارید، درایو مربوط به ویندوز ۱۰ را انتخاب کرده و روی دکمهی Configure کلیک کنید.
سپس روی گزینهی Turn on system protection کلیک کرده و در بخش Disk Space Usage مقدار حافظهی ذخیرهسازی مورد نظر خود را برای ایجاد نقطهی بازیابی (restore point) تعیین کنید. تعیین فضای کمتر برای استفادهی سیستم ریستور، به منزلهی کاهش تعداد نقاط بازیابی قابل ایجاد در سیستم است.
برای استفاده از سیستم ریستور در آینده، با فرض فعال بودن سیستم ریستور، تنها کافی است که به همان پنل System Protection یاد شده بازگردید. سپس با کلیک روی دکمهی ...System Restore و طی کردن چند مرحلهی کوتاه، میتوانید به آخرین نقطهی بازیابی موجود بازگردید.
در صورتی که ویندوز شما به طور عادی قابل بوت نیست، میتوانید پس از بوت به Safe Mode از ویژگی سیستم ریستور استفاده کنید. همچنین میتوانید سیستم ریستور را از بخش advanced startup options محیط ریکاوری ویندوز هم اجرا کنید.
دیگر راهکارهای رفع مشکلات سیستم
اگر ویژگی سیستم ریستور در ویندوز ۱۰ رایانهی شما به طور کلی غیرفعال شده و قابل استفاده نیست، راهکارهای دیگری هم برای رفع مشکلات سیستمی که با آنها دست به گریبان هستید وجود دارد، که در ادامهی مقاله بیان خواهیم کرد.
اگر مشکل ایجاد شده به دلیل بروزرسانی اخیر ویندوز ۱۰ رخ داده است، میتوانید با طی کردن مسیر Update & Security→ Advanced Options→ View Your Update History در نرمافزار Settings، بروزرسانی مشکلساز و ساخت (Build) قبلی ویندوز ۱۰ به ترتیب با کلیک روی لینکهای Uninstall Updates و Uninstall Latest Preview Build حذف (آناینستال) کنید. همچنین برای حذف بروزرسانیها میتوانید از Installed Updates موجود در کنترل پنل هم استفاده کنید. انجام این کارها میتواند مشکلات رخ داده در طول فرآیند بروزرسانی ویندوز و عدم پشتیبانی نرمافزار یا درایورهای سختافزاری خاص را رفع کند.
اگر فایلهای سیستمی شما آسیب دیدهاند، میتوانید از دستور (SFC (system file check که متن دستور آن در تصویر زیر موجود است، به منظور بررسی فایلهای سیستمی و تعمیر خودکار مشکلات مربوطه در محیط خط فرمان بهرهمند شوید.
اگر مشکل جاری بلافاصله پس از نصب نرمافزار یا درایور سختافزاری به وجود آمده، میتوانید سری به کنترل پنل زده و نرمافزار یا درایور سختافزاری مورد نظر را از سیستم حذف کنید.
در صورتی که ویندوز ۱۰ به طور عادی قابل بوت نیست، در نتیجه قادر به انجام راهکارهای یاد شده نخواهید بود. در این هنگام باید به حالت امن (Safe Mode) بوت کرده یا از صفحهی advanced startup options کمک بگیرید. این صفحه در صورت عدم بوت عادی ویندوز، به طور خودکار نمایان خواهد شد.
راهکارهای دیگری هم به غیر از موارد یاد شده در این مقاله، برای عیب یابی و تعمیر نرمافزاری سیستم عامل ویندوز ۱۰ وجود دارند؛ با این وجود، قابل اطمینانترین راهکار استفاده از ابزار Reset this PC موجود در مسیر Update & Security→ Recovery نرمافزار Settings ویندوز ۱۰ است. این ابزار، فایلهای سیستم ویندوز ۱۰ را به طور کلی پاک کرده (wipe) و آن را به تنظیمات کارخانهای پیشفرض باز خواهد گرداند. در این ابزار قادر به تعیین فایلهایی که قصد حذف یا حفظ کردن آن را دارید، هستید. اما در صورت استفاده از این ابزار، نیازمند نصب دوبارهی نرمافزارها و پیکربندی ویندوز خواهید بود. این ابزار همهی فایلهای سیستمی ویندوز ۱۰ را به وضعیت پیشفرض خود بازمیگرداند و توانایی رفع هرگونه مشکل نرمافزاری و میانافزاری را دارد.
اما سیستم ریستور به جای رفع هر مشکل، فقط صورت مسئله را پاک کرده و سیستم را به آخرین وضعیت پایدار قبلی باز میگرداند. همچنین، مقدار اندکی هم از فضای دیسک ذخیرهسازی را اشغال میکند.
با این حال، غیرفعال بودن پیشفرض سیستم ریستور، قطعا فرآیند پشتیبانی فنی از سیستم را سختتر خواهد کرد. اما در صورت فعال بودن این قابلیت، به سرعت و به سادگی میتوان مشکل جاری سیستم را رفع کرد. استفاده از ویژگی ریست کمی زمانبر است اما در صورت غیرفعال بودن سیستم ریستور، تنها راهکار مورد اطمینان بهرهمندی از ویژگی Reset this PC خواهد بود.
منبع: زومیت